Son Dakika
- 16:22 Murat Yetkin: Demirtaş, Kürt sorununda “bir masa etrafında” çözüm isteniyorsa, Erdoğan’ın güçlenmesi gereğinden mi söz ediyor...
- 15:25 Bahçeli'den "Son seçimim" diyen Erdoğan'a: Ayrılamazsın, Türk milletini yalnız bırakamazsın!
- 10:46 Utanç gemilerini durdurun artık
- 10:09 Demirtaş ve Mızraklı'dan ortak mesaj: Kürt sorununda muhataplar Erdoğan ve Öcalan'dır
- 10:07 Gezi’de yapıldığı iddia edilenlere yenisi eklendi: Patlayıcı hazırlandı
- 10:05 31 Mart seçimleri: Belediyelere kimler talip oldu?
- 10:03 Fatih Erbakan: Yüzde 20'nin üzerinde oy alacağız
- 10:01 Diyarbakır'da Barış Konferansı: Çözüm süreci yeniden mümkün mü?
- 09:59 CHP’li Başarır'dan Cumhurbaşkanı ve bakanlara çağrı: 21 Mart’ta uçaklarınızı, makam araçlarını bırakın
- 09:57 Erdoğan, Erzurum'da İstanbul'a oy istedi
Ümit Akçay Köşe Yazıları
Seçimden sonra ekonomi
Ekonomideki yavaşlama, yeni bir kur şoku ile karşılaşırsa ya da bunu önlemek için yeni bir faiz artışı yapılırsa, Şimşek programı raydan çıkabilir.
- 17.03.2024
Türkiye’de otoriter neoliberalizmin yükselişi ve gerilemesi
2013 sonrası dönemi tanımlayan, otoriter neoliberalizm değil, onun krizidir. 2013 sonrasında otoriter neoliberalizmin krizi döneminde iktidar bazen (utangaç) kalkınmacı, bazen neoliberal politikalar uyguladı. Ancak onun hareket alanını genişleten, karşısında canlı bir emek hareketinin ve toplumsal muhalefetin olmamasıdır.
- 7.03.2024
TCMB’nin oyun planı netleşiyor: Kuru tut, ücretleri baskıla
TCMB’ye hakim olan dar-ideolojik bakış, başta asgari ücret olmak üzere, genel olarak ücret artışlarını hedefe koyuyor. Oysa esas yapılması gereken, kritik sektörlerdeki firmaların süper kârlarının takip edilmesi ve gerekirse bu kârların vergilendirileceği mekanizmaların yaratılmasıdır.
- 29.02.2024
Enflasyon neden düşmüyor?
Ortodoks inanca mensup olanlar, firma kârları rekorlar kırarken enflasyonun sorumlusu olarak çalışanların ücret artışlarını gösterebiliyor. Yani bu yaklaşımı savunanlar, zaten alım güçleri muazzam oranda gerilemiş ve milli gelirden aldığı pay düşmüş olan ücretli kesimleri enflasyonun müsebbibi olarak görmeye iman etmiş durumda.
- 22.02.2024
TCMB’deki başkan değişikliği Şimşek’in rolünü perçinledi
TCMB’deki bu kritik görev değişiminin doğrudan sonucu, Şimşek’in yükünün daha da ağırlaşması oldu. Zira Şimşek uyguladığı programla hegemonik bir büyüme koalisyonu yaratmaya çalışıyor. Bunu nispeten dengeli bir şekilde yapmaya çalışıyor. Ancak bu denge hamlelerinin ve Şimşek’in manevra alanının bir sınırı var. O nedenle önümüzdeki dönemde odakta TCMB değil, Şimşek olacak.
- 8.02.2024
Otoriterizmin değişen biçimleri
2008 krizi sonrasında, 1990’lar ve 2000’ler boyunca uygulanan piyasa reformlarına itiraz, yükselen yeni milliyetçi-muhafazakar güçler tarafından temsil edildi. Bohle ve meslektaşları, Covid-19 döneminin ise üç açıdan otoriter rejimlerin kalıcılaşmasının yolunu açtığını ileri sürüyor:
- 1.02.2024
Küreselleşme sonrası: Yükselen yeni milliyetçilik
Son yıllarda iktisadi, siyasi, ekolojik ve jeopolitik sorunların derinleşmesiyle şekillenen çoklu kriz döneminde pek çok ülkede hoşnutsuzlukları örgütleyen yeni milliyetçiliğin neoliberal ve muhafazakar tonları oldu.
- 25.01.2024
Çoklu kriz, Davos ve küresel ara rejim: Batı cephesinde yeni bir şey var mı?
‘Batı cephesinde’ yani önemli kapitalist merkezlerde kritik değişimler yaşandığını düşünüyorum. Özellikle ABD, Almanya ve Çin’i merkez alıp, bu ülkelerin etrafındaki ticaret alanlarını da eklediğimizde ortaya çıkan üç kutup arasındaki ilişkiler, önümüzdeki dönemi şekillendirecek temel dinamiklerden biri olacak.
- 18.01.2024
Şimşek’in (işsizlikle) sınavı yeni başlıyor
Kasım ayına ait işsizlik ve sanayi üretimi verileri, faiz artışlarının faturasının çıkmaya başladığını gösteriyor. Ekonomi yavaşlıyor ve bunun faturası artan işsizlik olarak çıkmaya başlıyor.
- 11.01.2024
2024’te Dünya ve Türkiye
2024’teki ekonomik gidişata baktığımızda, küresel ekonomik gündemi merkez ülkelerin faiz indirimleri belirleyecek. Fed’e paralel bir şekilde AB merkez bankasının da faiz indirimlerine başlayacağı bekleniyor. Türkiye'de ise, ocak ayında faiz artışının sonuna gelmiş olacağız. Bundan sonrası enflasyonun gidişatına göre şekillenecek.
- 4.01.2024
Nebati’den Şimşek’e: Süreklilikler, değişimler
Ekonomi yönetimindeki değişim yanında Nebati ile Şimşek yönetimleri arasındaki sürekliliklere bakıldığında, ilk anda düşünülenden daha fazla konuda sürekliliklerin olduğu görülecektir.
- 28.12.2023
Demokrasi, yatırımlar ve kapitalizm
Kapitalizmin varlığı, zorunlu olarak demokrasiyi gerektirmez. Ancak bu, kapitalist üretim tarzı hüküm sürerken demokratik kazanımların gerçekleşemeyeceği anlamına gelmiyor. Kritik olan, bu demokratik gelişmenin sistemin işleyişinin zorunlu bir sonucu olmadığı.
- 21.12.2023
Ekonomi yavaşlarken işsizlik nasıl düşüyor?
Önümüzdeki yıl TCMB’nin beklediği gibi çok düşük bir büyüme ile geçecekse, işsizlik oranının bu seviyede kalması mümkün değil. Yani çelişkili gibi görünen veriler kısa süre sonra yeniden uyumlu hale gelebilir. Ancak ilginç bir geçiş dönemden geçtiğimiz kesin.
- 14.12.2023
Büyüme durdu, daralma geliyor
Bugün iktidar saflarına geçmiş dünün ateşli muhalifleri iktidarın uyguladığı kemer sıkma programını parlatadursun, bu program hayat pahalılığı krizinin faturasını çalışanların üzerine yıkmaktan başka bir şey yapmıyor.
- 11.12.2023
Seçimler, ekonomi ve muhalefet
Muhalefetin ufkunun bu kadar sığ olması, iktidarın elini muazzam şekilde kolaylaştırdı. Seçim öncesinde Mehmet Şimşek’in adı zikredilerek muhalefetin altı oyuldu. Seçim sonrasında ise Altılı Masa muhalifleri AKP’ye huruç etti. Dünün Altılı Masa muhalifleri, şimdi ekonomi yönetiminin uyguladığı ve hayat pahalılığı krizinin yükünü ücretli çalışanların üzerine yıkan ekonomi programına meşruiyet sağlamakla meşguller.
- 30.11.2023
Polonya ve Türkiye: Büyüme modelleri, stratejileri ve sınıflar
Türkiye’de üzerinde uzlaşma sağlanan bir büyüme stratejisi yok. Bunun sonucunda ekonomik gidişat, büyük ölçüde ekonominin yapısal kısıtları (döviz bulma zorunluluğu) ve siyasi iktidarın öncelikleri (ekonomik büyümenin sürmesi ve istihdamın artması) tarafından şekillendiriliyor.
- 16.11.2023
İşlemeyen iki model
Dönüp dolaşıp aynı noktaya geliyoruz. Karşımızda işlemeyen iki model var. 2021’deki para politikası deneyi, arkasında süper firma kârları ve hayat pahalılığı krizi bırakarak tarihe karıştı. Seçim sonrasında uygulanan politikanın başarı olması için de ekonomik durgunluk, talep daralması ve işsizlik artışı gerekiyor.
- 10.11.2023
Şimşek programı Türkiye’yi krize sürüklüyor
Bu program eğer başarılı olursa, bizi 2013 yılına yani günümüzdeki birikim modeli krizinin başlangıç noktasına götürecek. Yani iktidarla bütünleşmiş muhalefetin iktisatçılarının alkışları eşliğinde, sürekli krizler yaratan bu ekonomik yapının yeniden üretilmesini sağlayacak.
- 3.11.2023
Kemer sıkmanın ekonomi politiği ve 2024 seçimleri
İktidarın kemer sıkma programına yapılacak muhalefetin kim tarafından ve hangi söylem ve programla hayata geçirileceği giderek daha önemli hale geliyor. Zira aksi halde, Fatih Yaşlı’nın işaret ettiği ‘sağın alternatifi olarak sağ’ döngüsü ve bu kısır döngünün aldığı yeni biçimler, 2024 seçimlerini şekillendirecek.
- 5.10.2023
İktidarla bütünleşen muhalefet
Bugün gerek enflasyon karşısında reel ücretlerin gerilemesinde, gerekse kurumsal muhalefetin iktidarla bütünleşmesinde, 2000’li yıllarda toplumsal muhalefetin tasfiyesi ve baskılanması yatmaktadır. Eğer bu tespit doğruysa, sadece seçimlere odaklanmak yerine, nasıl olur da toplumsal muhalefet olanakları daha da genişleyebilir sorusuna kafa yormak, sıkıştığımız bu cendereyi kırmanın yegâne yolu olarak görünüyor.
- 29.09.2023
Muhalefetin ekonomi dili iktidara nasıl yarıyor?
Aktarılan/yorumlanan durum, olduğundan kötü tasvir edildiğinde iktidara bir hareket alanı açmış oluyor. Bu sayede iktidar, normalde harcaması gerekenden daha az bir çabayla elde ettiği ‘kötünün iyisi’ durumları başarı gibi sunabiliyor.
- 21.09.2023
Çoklu kriz döneminde küresel kapitalizmin yeni eğilimleri ve Türkiye
Çoklu kriz ortamı, farklı sermaye fraksiyonlarının çıkarları doğrultusunda ve milliyetçi-muhafazakar güçlerin yönlendiriciliğinde şekilleniyor. Tüm bu tabloda soldan yana bir alternatif nasıl kurulabilir sorusu, gerek demokratikleşmenin, gerek iklim kriziyle daha etkin baş etme yollarının keşfedilmesinin, gerekse de kapitalizmin aşılacağı yeni üretim ve bölüşüm organizasyonlarının geliştirilmesi açısından kritik önemde duruyor.
- 7.09.2023
Enflasyon ve sınıf mücadelesi
Hayat pahalılığı krizinin işçi sınıfı açısından en önemli sonucu, çalışanlar arasındaki rekabetin artmasıdır. Düşen reel ücretler, işsiz kalmanın maliyetini daha da artırdığı için çalışanların pazarlık gücü daha da gerilemektedir. Gerileyen pazarlık gücü ise, daha kötü çalışma koşullarına ve uzun çalışma saatlerine razı gelmeyi, neredeyse bir zorunluluk haline getirmektedir.
- 25.08.2023
Hayat pahalılığı krizi
2021’deki para politikası deneyinin gerisinde, iktidarın siyasi öncelikleri ile rekabetçi kur talep eden sermaye kesimlerinin çıkarlarının uyumlanması yatmaktadır. Bu politika, her ne kadar enflasyonu patlatsa da, istihdamı koruyabilmiş ve 2023 seçimleri öncesi ilave istihdam sağlanabilmiştir. Yani uygulanan politika sonucunda daha fazla kişinin daha ucuza çalıştığı bir ekonomik yapı ortaya çıkmıştır.
- 19.08.2023
Ekonomik kriz var mı yok mu?
Geleceğe kaçış stratejileri AKP’ye seçim kazandırsa da, birikim/büyüme modeli krizi giderek daha da derinleşmektedir. Bu ise, bir yandan politika yapıcıları 2013 öncesindeki ortodoksiye dönmeye zorlamakta, diğer yandan ise 2013 öncesine dönüş çabaları bizi ‘sıfır noktasına’ yani krizin başlangıç anına götürmektedir. Bu açmaz, Türkiye kapitalizminin krizini tanımlamaktadır. Sorun AKP ile sınırlı değildir, Altılı Masa iktidar olsaydı da aynı sorunla yüzleşmek zorunda kalacaktı.
- 14.08.2023
AKP’nin yeni rotası şekilleniyor
Siyaset ile ekonomi arasındaki ilişkileri analize katarak yapılacak yorumların çok daha kritik ve açıklayıcı hale geldiği bir dönemden geçiyoruz. Bu iki alandan birini görmeyen analizler, daha önce defalarca olduğu gibi, bir kere daha bizi çıkmaz yollarda oyalamaya devam edecektir.
- 27.07.2023
Yeni normal
2023 seçimlerinde AKP’nin iktidarını korumasının nedenlerden biri de istihdam artışlarıydı. Böylelikle yeni büyüme koalisyonunun kitle tabanı oluştu. Bu dönemde büyükşehirlerde yaşayan orta gelirli kesimler yeni büyüme koalisyonundan dışlandı ve bu 2023 seçimlerinde AKP’nin büyükşehirlerde eriyen oyları olarak karşımıza çıktı.
- 27.07.2023
Emek hareketinin tasfiyesi ve seçimler
Emek hareketinin tasfiyesi, birkaç sendikanın kapanmasından çok öte bir anlam taşıyor. Zira bu tasfiye, siyasetin aksını değiştirdi. Emek hareketinin denklemde olmadığı bir siyasi düzlem, siyaseti Ankara’ya sıkıştırdı, siyasi elitler arası mücadeleye indirgedi ve apolitikleştirdi.
- 30.06.2023
Otoriter konsolidasyonun kapısı aralandı-II: 2019’daki dönüm noktası
2019’daki ekonomik krizden çıkış, TCMB’nin politika faizini toplamda yüzde 12 kadar düşürmesiyle mümkün olmuştur. Normalde, Fed 2018’de zirvesini gördüğümüz faiz artışlarına 2019’da da devam etseydi TCMB’nin bu denli büyük bir faiz indirimine gitmesi mümkün olmayacaktı. Fed’in yaptığı bu ‘U-dönüşü’, AKP yönetimi için kritik bir hareket alanı açtı ve bu sayede yeni rejim inşasının ilk yılında yaşanan en büyük meydan okuma, yeni bir kredi genişlemesi dalgasıyla aşılabildi.
- 23.06.2023
Otoriter konsolidasyonun kapısı aralandı-I
Yapısal krize karşı çözüm başkanlık sistemine geçmek ve milliyetçi-muhafazakar yeni bir ittifak ile yola devam etmek oldu. İktidar bloğunun siyasi ve bürokratik bileşenlerinde yaşanan bu değişim ve yeni rejimin inşa edilmesi olarak otoriter konsolidasyon girişimi, sermaye fraksiyonları arasındaki güç dengesine de yansıdı. Yapısal krizden çıkış için TÜSİAD’ın değil, MÜSİAD ve diğer sermaye gruplarının desteği ile yola devam edildi.
- 23.06.2023
İktidarın piyasa disiplini ile imtihanı
- 23.02.2021
Normale dönüşün ağırlığı
- 16.02.2021
Sert bir süreç geliyor
- 26.01.2021
Alternatif hegemonya projeleri
- 19.01.2021
İktidarın manevra alanı ve sınırları
- 12.01.2021
‘Politika alanı’ ile ilgili üç yaklaşım
- 5.01.2021
Politika alanı ne zaman genişler?
- 29.12.2020
İktidar bloku içinde arayışlar
- 15.12.2020
Yine mi 'vesayet'?
- 8.02.2020
Albayrak’ı götüren büyüme
- 1.02.2020
Bu ‘reform’la bahar gelir mi?
- 25.11.2020
Korona sonrası dünya düzeni
- 10.11.2020
Yeni bir Bretton Woods
- 27.10.2020
Neoliberalizm sorgulanıyor
- 20.10.2020
AKP’nin mecburi ‘U-dönüşü’
- 13.10.2020
2020 küresel krizi çoktan başladı
- 19.03.2020
Fed’in acil faiz indiriminin anlamı
- 10.03.2020
Merkez Bankası yolun sonuna geldi
- 21.02.2020
2020 TÜRKİYE’SİNİN MUHTEMEL MANZARASI
- 12.12.2019
AKP devrinin sonu mu?
- 2.07.2019
2020 küresel krizi çoktan başladı
- 19.03.2020
Fed’in acil faiz indiriminin anlamı
- 10.03.2020
Merkez Bankası yolun sonuna geldi
- 21.02.2020
2020 TÜRKİYE’SİNİN MUHTEMEL MANZARASI
- 12.12.2019
AKP devrinin sonu mu?
- 2.07.2019
AKP’nin ‘korona krizi’ ile imtihanı
- 21.03.2020
AKP devrinin sonu mu?
- 2.07.2019
Kapitalizmin krizi
- 1.02.2019
Fırtınaya hazır olun
- 14.02.2019
Fed’in 'U' dönüşü
- 8.02.2019
Venezuela’nın krizi üzerine iki görüş
- 1.02.2019
(Neo)Liberalizm, demokrasiyi tasfiye ediyor
- 18.01.2019
Kredi kartı borçları silinsin mi?
- 10.01.2019
Stres testi sonuçları ne kadar gerçekçi?
- 3.02.2019
2018-2019 krizinin aşamaları
- 27.12.2018
2018’de adım adım krize
- 20.12.2018
Beş soruda 2018-2019 ekonomik krizi
- 14.12.2018
Ekonomideki gerçekler
- 30.11.2018
Avrupa’da krizin nedenleri ve gidişatı
- 16.11.2018
Dolar indi, kriz bitti mi?
- 1.01.2018
İtalya ve AB arasındaki bütçe krizi
- 25.10.2018
İktidarın anahtarı düşük faiz
- 19.10.2018
‘En kötüsü’ henüz başlamadı
- 12.10.2018
Erdoğan’ın Almanya ziyaretinin önemi
- 26.09.2018