İstanbul’u betona teslim ettiğimiz, tarihî siluetini bozduğumuz, Kuzey Ormanları’nı yok ettiğimiz, deniz dolgularıyla doğal yapısını tahrip ettiğimiz, çeşmelerini kuruttuğumuz yetmedi şimdi sıra geldi İstanbul’un adalarına… “Özgürlük ve Demokrasi Adası” yapılacak iddiasıyla I. derece doğal SİT, tarihî SİT ve III. derece arkeolojik SİT alanı olan Yassıada ile II. derece doğal SİT ve III. derece arkeolojik SİT alanı Sivriadaimara açılarak ranta kurban ediliyor.

Yassıada ve Sivriada yakın tarihlere kadar acılarla özdeşleşmiş adalar. Malum, bu adalar ”hayırsız adalar” olarak da anılır. 1910’da dönemin kent otoriteleri, 80 bin sokak köpeğini toplatıp Sivriada’ya atarak, aç susuz ölüme terk etti.

27 Mayıs 1960’ta gerçekleştirilen askerî darbe sonucu dönemin başbakanı Adnan Menderes, 395’i milletvekili olmak üzere olmak 592 kişi Yassıada’da hapsedilerek yargılandı. 15 kişi idama, 31 kişi müebbet hapse, 418 kişi ise çeşitli hapis cezalarına mahkûm olurken, Menderes, Polatkan ve Zorluhakkındaki hükümler İmralı adasında infaz edildi.

2011 ve 2012’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edildikten sonra bu iki adanın üzerindeki koruma statüleri tek tek kaldırıldı. Yassıada’nın I. derece doğal SİT statüsü değiştirildi, tarihî SİT statüsü kaldırıldı, Sivriada için de “tarihî SİT değildir” dendi. Nisan 2013’te 6456 sayılı kanunla Yassıada ve Sivriada, kültürel ve turizm amaçlı imara açıldı.

Ardından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı 1/5000 ve 1/1000 imar planlarında Yassıada’da yüzde 65, Sivriada’da yüzde 45 yapılaşma alanı ile kültürel ve turistik tesis yapımına izin çıktı. Bu uygulamalar İstanbul Çevre Düzeni Planı’na, Adalar Belediyesi sorumluluğundaki Koruma Amaçlı İmar Planı bütünselliğine, Marmara Denizi ve Adalar’ın ekolojik florasına, tarihî ve doğal değerlerine aykırı.

Geçen hafta bu iki adaya oteller, marinalar, kuaför salonu, lokantalar, hamamlar dolduracak talan süreci başlatıldı. Üstelik tüm bunlar Demokrasi Adası kılıfına sokularak yapılmaya çalışıyor. Demokrasi, Yassıada’ya otel, Sivriada’ya 200 araçlık otopark yaparak mı gelecekmiş? Türkiye’de sanki demokrasiyi dört dörtlük işler hâle getirdik, barışı, hukuku, bireysel hak ve özgürlükleri yerleştirdik de adası eksik kaldı!

Yassıada Hafıza Girişimi, “Bu girişim Menderes’e ve arkadaşlarına karşı yapılmış bir saygısızlıktır. Bu işe kalkışanlar bu adaları imara açayım derken farkında olmadan bu önemli hafızayı yok eden, kazıyan ahmaklar olarak tarihe geçecekler! Bu hafızayı kazırken bu adaların doğal çevresini, arkeolojik kalıntılarını, deniz canlılarını da yok edecekler. Yassıada piyasa odaklı bir proje ile dönüştürüldüğü takdirde demokrasi ve özgürlüklerin geliştirilmesi için en önemli fırsat kaybedilecek” diyor.

Bir tarafta sözde Demokrasi Adası diğer tarafta hafızayla ilgili ne varsa yok ederek adalara birer inşaat arsası muamelesi neyle izah edilebilir? Olsa olsa bitmeyen beton iştahının Çakma Demokrasi Adası iddiasıyla…

***

Edirne Darüşşifası artık çağdaş müze

Ecdada sahip çıkalım diye yola çıkıp kaş yaparken göz çıkaran işler artık Türkiye gerçeği oldu. Ancak, özenle yapılmış işlerden de söz etmek gerek. Geçen hafta Osmanlı döneminde hastane olarak insanlara şifa dağıtan 500 yıllık Sultan II. Bayezid Edirne Darüşşifası’nı gezdim. Abdi İbrahim ilaç firması ve Trakya Üniversitesi işbirliğiyle yenilenen Edirne Darüşşifası, tarihine ve mimari dokusuna uygun şekilde çağdaş bir müze hâline getirilmiş. Yurtiçinden ve yurtdışından ilgi büyük.

29 odadan oluşan Darüşşifa’da her bir odanın ayrı bir hikâyesi var. Burayı ziyaret edenler, Osmanlı döneminde tedavilerin nasıl yapıldığını, yeniçerilere fıtık ameliyatı yapan kadın cerrahların varlığını, çiçek aşısının Edirne’den Avrupa’ya nasıl yayıldığını, gülcülüğün merkezinin aslında Edirne olduğunu hem orijinal belgeler hem de canlandırmalar eşliğinde görebilecek.

pelincengiz@gmail.com