Bugün Soma’da 301 madencinin iş cinayetine kurban gitmesinin yıldönümü. Tüm Türkiye’nin kömür karanlığına gömüldüğü gün.

Soma’da bir yılda ne olup bittiğini toplu hâlde görmek iş cinayetinin ardından sürecin nasıl işlediğini hatırlamak açısından önemli.

Bu süreçte afeti değil riski yönetebildik mi?

Yeni iş cinayetlerinin yaşanmasına engel olabildik mi?

Kömüre alternatifler yaratabildik mi?

Kanunları farklı bir bakışla yeniden ele alabildik mi?

En önemlisi adalet sağlayabildik mi, vicdanları biraz olsun rahatlatabildik mi?

Yorumsuz bir Soma kronolojisi…

29 Nisan 2014- CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel’in madenlerde yaşanan ölümlerin nedenlerinin araştırılması ve bu tür olayların tekrar yaşanmaması için 51 milletvekiliyle birlikte verdiği araştırma önergesi AKP’nin “Hayır” oylarıyla reddedildi.

13 Mayıs 2014- Rödovans yöntemiyle özelleştirilen ve Soma Holding’in işlettiği Eynez maden ocağında çıkan yangın sonucu 301 maden işçisi hayatını kaybetti, 486 madenci yaralandı.

14 Mayıs 2014- Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, 1800’lerdeki maden kazalarını örnek göstererek, “Maden kazaları madenciliğin fıtratında var” dedi.

16 Mayıs 2014- Soma Holding’in patronu Alp Gürkan, Soma Kömürleri Genel Müdürü Ramazan Doğruve İşletme Müdürü Akın Çelik, ihmallerinin olmadığını belirtti. Aynı gün iş cinayetini protesto edenlere polis, tazyikli su ve biber gazıyla müdahale etti. Polislerin yere düşürdüğü bir madenci yakınına Başbakanlık Müşaviri Yusuf Yerkel tekme attı.

17 Mayıs 2014- Manisa Valiliği Soma’da gösteri ve yürüyüşleri yasakladı. Hukuki destek vermek için Soma’ya giden Çağdaş Hukukçular Derneği’ne bağlı sekiz avukat gözaltına alındı, polis şiddetiyle ÇHD Başkanı Selçuk Kozağaçlı’nın kolu kırıldı.

19 Mayıs 2014- Soma Holding CEO’su Can Gürkan ve Genel Müdür Ramazan Doğru’nun aralarında olduğu 25 kişi gözaltına alındı.

10 Eylül 2014- Çalışma Bakanı Faruk Çelik’in, ocakta faciadan önce inceleme yaparak olumlu raporu veren iki müfettişle kamu çalışanlarının soruşturulması için gerekli izni vermediği ortaya çıktı.

28 Ekim 2014- Facianın yaşandığı ocakta çalışan işçiler, ücretlerinin yatırılmamasını protesto etti. Polisin eyleme müdahalesi sert oldu.

19 Kasım 2014- TBMM Soma Araştırma Komisyonu raporuyla ilgili Özgür Özel, “Faciaya neden olan teknik, idari ve siyasi hususları atlayan, bilerek bu hususları eksik bırakan, siyaset- sermaye- sendika üçgeninin 301 canı yutmasına gözlerini kapayan bu rapor Meclis kütüphanesinde arşiv olmaktan öteye gitmeyecek” dedi.

1 Aralık 2014- 2831 işçinin sözleşmeleri feshedildi, madenciler işsiz kaldıklarını İŞKUR’dan gelen SMS’le öğrendi.

11 Aralık 2014- Manisa 2. Ağır Ceza Mahkemesi, iddianameyle ilgili itirazları haklı buldu, iddianameyi geri gönderdi.

4 Ocak 2015- Şirketin kamuya 2013’te sattığı 2,3 milyon ton kömürün 1,5 milyon tonunu inceleyen Sayıştay, sadece 768 bin tonunun kömür olduğu, çoğu zaman devlete kömür diye taş gönderildiğini açığa çıkardı.

27 Ocak 2015- Ocaktaki kusurların 20 başlıkta toplandığı bilirkişi raporunda işveren, TKİ, MİGEM, iş müfettişleri ve denetim elemanları asli kusurlu bulundu. Can Gürkan, raporu hazırlayan heyetten şikâyetçi oldu, şirketinin maddi zarara uğratıldığını iddia ederek bunun tazmin edilmesi istedi.

28 Şubat 2015- Danıştay, Bakan Çelik’in müfettişler hakkında soruşturmaya izin vermeme kararını kaldırdı.

7 Mart 2015- Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi, tutuklu sekiz kişinin “olası kastla öldürme” suçundan 301 kez 20 yıldan 25 yıla, “neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama” suçundan 162 kez iki yıldan altı yıla kadar hapisle cezalandırılmalarını talep etti.

13 Nisan 2015- 45 sanığın yargılandığı davada sanıkların duruşmaya getirilmemesine madenci yakınları tepki gösterdi, dava ertelendi.

20 Nisan 2015- 15 Nisan’da başlayan davanın oturumları sürerken, sanık avukatları can güvenliği olmadığı gerekçesiyle oturumların kapalı olmasını talep etti. Can Gürkan, oturumlardan birinde, “Kazada en çok biz mağdur olduk” dedi.

pelicengiz@gmail.com