Seçimlerin en önemli sonucu, iktidar partisinin arkasındaki seçmen desteğini artırmasıdır.

Bu yeni durum Türk dış politikasında nasıl bir sonuç üretir? İktidar partisi bu durumu Suriye gibi dış politik konularda yürüttüğü stratejiye toplumsal bir destek olarak mı görecektir? Yoksa elde ettiği bu yeni destek ile bu alanlarda yeni stratejiler geliştirme peşine mi düşecektir?

Türk dış politikasının bugün iki temel akut sorunu bulunuyor: Bunlardan ilki Suriye krizi. Ancak bu kriz içinde IŞİD, sınır güvenliği, Kuzey Suriye'de konsolide olan Kürt yönetim bölgeleri, mülteci meselesi gibi pek çok önemli sorunları içeriyor. Yani bir bakıma Suriye meselesi bir tür “başka sorunlara analık yapan” bir alan olarak görülmeli.

İkinci akut sorun Türkiye'nin başta Batı ile olan dış politik ilişkileri. Ancak bunlar sadece Batı ile sınırlı değil. Bunun yanında başta önemli Arap ülkeleri olmak üzere pek çok Batılı olmayan ülke ile de Ankara'nın ilişkileri -özellikle yakın geçmişte ortaya çıkan sorunlar nedeniyle- iyi değildi. Bu sorun kümesinin altında ise yeni bir dinamik de ortaya çıkıyor. Rusya'nın Suriye'de yeni takip etmeye başladığı siyaset ile oluşan Suriye-Irak-İran gibi ülkelerin de katıldığı bir bölgesel bloklaşma söz konusu.

Gücün dış politikada yorumu

Bundan sonra Türk dış politikasının gidişatında değişim yahut süreklilik olup olmayacağı meselesi yukarıda özetlenen iki ana sorun kümesi konusunda yapılacak işlere göre belirlenecektir.

Mantıksal olarak iktidar partisi yeni durumu farklı yorumlayabilir. Örneğin, “kazandığımız büyük toplumsal destek ile takip ettiğimiz stratejilere devam edelim” denebilir.  Alternatif yorum şudur: “Elde ettiğimiz  seçmen desteği en zor dış politik alanlarda bile bize değişiklik yapma imkanı veriyor”. Yakın gelecekte iktidarın bu iki yorumdan hangisine daha yakın olduğu görülecektir.

Elimizde bazı veriler var. Örneğin Türkiye, Suriye konusunda aynı yolda devam ederse İran ve Rusya gibi ülkeler ile olan ilişkilerde bir değişiklik olmayacaktır. Dış dünya, iktidar partisinin elde ettiği büyük seçmen desteğini mutlaka yorumlayacaktır. Ancak son tahlilde dış dünya, seçimden sonra Ankara'nın “değişip değişmeyeceğini veya ne kadar değişeceğini” gözlemleyecektir.

Ancak Türkiye'yi de aşan bazı tıkanma noktaları var. Örneğin Suriye konusunda müdahil bütün ülkeler neredeyse kilitlenme pozisyonundalar. En son yapılan uluslararası Suriye zirvesinden çıkan yegane uzlaşı noktası -ki buna Suudi Arabistan'ın dahi bir tür destek verdiği dikkat çekicidir- Suriye'nin “laik bir rejim ile devam etmesidir”. Bunun dışında bütün ülkeler kendi Suriye ajandalarından bir milim bile sapmak istemiyor. Bu siyasal bir inatlaşma değil. Aksine bu Suriye konusunda pek çok ülkenin bir tür varoluşsal risk algısına sahip olması. Yani İran, Türkiye gibi ülkeler “Suriye'de istediğimiz olmaz ise büyük faturalar öderiz” şeklinde düşünüyor.

Bütün diğer ülkelerin politikalarının sabit kaldığı bir durumda Türkiye'nin Suriye gibi alanlarda büyük değişiklikler yapması beklenemez. Ancak şunu da unutmamak gerek: Yakın zamanda Suriye meselesinde ABD ve Rusya etrafında ikili bloklaşma siyaseti ortaya çıkmıştır. Türkiye özellikle son altı aydır hissedilir biçimde ABD merkezli Batı blokuna yönelmiştir. Rusya hareketlenmesini artırdıkça Türkiye'nin NATO'ya yakınlaşması kaçınılmaz. ABD merkezli bloka Türkiye'nin yakınlaşmaya devam etmesi beklenebilir.

Rusya meselesi büyüyor

Bu bağlamda kritik nokta Rusya'dır. Rusya Kırım'ı ilhak etmiş daha sonra Suriye'de varlığını pekiştirmiştir. Bu açıdan Türkiye bir tür Rusya'nın “iç karası” haline gelmiştir. Bundan sonra Türk dış politikasının jeopolitik sözlüğünde “yeni bir Rus algısına” ihtiyaç bulunuyor. Rusya'nın Suriye'de varlığı Türkiye ve Arap dünyası başta olmak üzere pek çok diğer alanda (buna Türkiye ve Suriye Kürtleri arasındaki ilişkiler dahil) önemli sonuçlar üretecektir. Rusya'nın Suriye'de varlığının uzun vadeli büyük bir strateji olacağına dair önemli ipuçları da var.

Türk dış politikası değişmezse…

Tarihsel olarak dış politika her zaman Türkiye iç siyasetini etkilemiştir. Türkiye'nin son dönemde iç siyasette “bunalması”, demokratikleşmenin rafa kaldırılması gibi sorunların bir nedeni de takip edilen dış politikadır. Eğer 1 Kasım sonrası Türk dış politikası değişmez ise, dış politikanın iç politikaya olumsuz etkileri devam edecektir. Türkiye'yi yönetenleri de aşan biçimde Ortadoğu siyaseti güvenlik merkezli hale gelmiştir. Bu bağlamdan bir demokrasi etkisi beklemek imkansız.

Zaman