Türkiye sağının geriye dönük tarih yorumunda İttihat ve Terakki Cemiyeti (İTC) karşısına Ahrar Fırkası, Hürriyet ve İtilaf, Serbest Fırka; oradan DP, AP, ANAP çizgisi konulur. AK Partili kalem erbabı da partilerini bu gelenek içerisine yerleştirirler.

Buna göre sözkonusu partilerin liderleri, yakın zamanda dolaşıma sokulan bir sloganda belirtildiği gibi “Milletin adamlarıdır”. Bu yorumlamada, İTC–CHP çizgisi ve rakipleri arasındaki benzerlikler özenle haritadan silinir. Celal Bayar gibi isimlerin her iki gelenekte de rahatlıkla barınabilmeleri; bunu mümkün kılan ortak kesişim noktası görmezden gelinir.

İki geleneğin beklenmedik yan yana gelişlerini mümkün kılan özellik, “Millet kılığına girmiş devlet aklıdır”. Bu yerinde ifadeyi Ümit Kıvanç, Davutoğlu üstüne olan son kitabında kullanmıştı. Aslında buna “akıl” demek de rasyonel akla hakaret. Bu “akıl”, zaman zaman bildiğiniz akılsızlık şeklini alır.

“Millet kılığına girmiş devlet”, en son 24 Nisan’a ayarlanan Çanakkale anmalarında karşımıza çıktı. Hesap basitti: “‘Ermeni meselesini’ savuşturmak için ‘Biz’ daha baskın olmalıydık. Bizim daha büyük bir trajedimiz vardı. Onu tüm elâleme göstermeliydik.” Belediyelerden tüm idari birimlere, devletimiz Çanakkale temalı etkinlikler düzenlenmesini genelgeledi.

Sonuçta zafer bizim oldu. “Onların etkinliklerine iki, bizimkine on beş devlet başkanı katıldı.” Bu kıyaslama, tüm bu çabanın asıl maksadını net biçimde ortaya koyuyor. Fazladan yazmanın manası yok.

25 Nisan tarihli gazetelerin büyük bir bölümü, o gün binlerce insanın Taksim’de Soykırım anması yaptığını görmezden geldi. Asıl değeri olan haber buydu aslında. “Ermeni” ifadesinin küfür sayıldığı, tehdit üstüne tehdit yağdırılan bir ortamda bu anmayı gerçekleştirenler; işte onlar gerçek sivil toplumdur.

“Millet kılığına girmiş devlet” ruhuna teslim olanlar sivil falan değiller. Devlet onlara “sev” diyor, seviyorlar, “sevme” diyor, sevmiyorlar. Hatırla diyor, hatırlıyorlar. Unut diyor, unutuyorlar. Kendi iradeleri ve yargıları yok.

25 Nisan günü basınımız geniş bir mutabakat dairesinde hareket etti. Mesela Hürriyet gazetesi, Soykırım anmasını görmedi. Çanakkale anmalarını manşete taşıdı. Böylece “iç meselelerde kapışan, ama hariciyemizle ilgili yüksek milli meselelerde aynı hizada duran” geleneğimize halel getirilmedi.

Bir de Ulusalcı neo-İttihatçılar var. Onlar da AK Parti’yle aynı dalga boyunda yürümeyi marifet sayıyorlar. AK Parti’mi onlara yaklaştı; onlar mı AK Parti’ye? Yoksa çok da uzaklaşmamışlar mıydı?

Doğruya doğru; bu devlet aklı, bugüne kadar I. Dünya Savaşı’na neden çala oynaya girdiğimizi asla sorgulatmamayı başardı. Devletimizi akılsızca bu maceraya sokanların Çanakkale’de yitip giden gencecik insanların trajedisinden sorumlu olup olmadıklarını tartışamadık. Hâlâ tartışamıyoruz.

Aynı akılsızlık, Sarıkamış’ta tekrarlanacaktı. Yakın zamanda yapılan Sarıkamış anmalarına dikkat edin. Sanki pikniğe gidiyordu bu donuverenler. “Sorumlular kimdi” diye soran yürek yok. “Şehitlerimizi anıyoruz” dedin mi akan sular donar.

Tüm bu akılsızlıkların zirve noktası da Ermeni halkını bu topraklardan silmeye karar vermekti.

Bugünkü AK Parti, “Millet kılığına girmiş devlet” partisi olmasaydı, işte bu sorgulamaları yapardı. AK Partililer, “Bunları yapan İttihatçılardı” bile diyemiyor. Neden? Bir defa, bunu yapanlar sadece İttihatçılar değildi. Milletimizin bazı unsurları da sürece iştirak eylediler. Demek ki devletimiz bu yanlışları yapanları kendi kutsal dokunulmazlar alanına yerleştirmiş.

Ne var ki artık “Türk’ün Türk’e propagandası” şeklinde çalıp oynamalar tutmuyor, tutmayacak. Eskiden sınırlarımız kapalıydı. Kendi kendimizi kandırıp, avutup idare ediyorduk. Devlet erkânının yüzlerindeki ekşimsi ifade işte bu yüzden…

ytaskin@marmara.edu.tr