AKP’nin HSYK ile ilgili tasarısını okuduğumda endişelenmekle beraber şaşırdığımı söyleyemem. AKP’nin yeni “Savaş Kabinesi” yargı konusunda, partinin kuruluşundan bu yana eleştirdiği uygulamaları birebir tekrarlayan, hatta onların da gerisine düşen bir taslak hazırlamış durumda. Yeni HSYK taslağı ve Yeni İnternet Yasası’ndaki öneriler, aynı tekçi-otoriter zihniyetin yansımaları olmaları bakımından da bir “tutarlılık” gösteriyorlar. Sürekli yama atarak üzerimize giydirmeye çalıştıkları bu ceket tutmaz, her yerinden dökülmeye devam eder. İnsan sormadan edemiyor: Bu ne acele, bu ne telaş?

AKP’nin “Savaş Kabinesi”, Soğuk Savaş döneminin devletlûları gibi, toplumu denetim altında tutması gerektiği tespitiyle hareket ediyor. Toplumu denetleyemezlerse kendilerinin tasfiye olacaklarına dair algıları, Soğuk Savaş döneminin devletlûlarında da aynen mevcuttu. Denetim tutkusu ve ardından gelen baskıcı pratikler, mağdurların bilenmelerini, puslu havalarda ayakta kalabilme yeteneklerini geliştirmelerini de beraberinde getiriyor. Sonuçta korktuğunuz başınıza geliyor ve adeta kendi kendini doğrulayan bir kehanet gibi, muhaliflerinize yem oluyorsunuz. AKP’nin tercih ettiği veya içerisine yuvarlandığı çıkmaz yol da bu.

Devlet denen mekanizmanın başına geçenlerin, bu yapının savunmacı zihniyet ve reflekslerini hızla devralmaları ilk defa yaşanmıyor. 1980’lerin ikinci yarısında radikal İslamcıların söylemlerine baktığımızda, 20 yıl sonra “muhafazakâr demokratım” diyebilecek bir esneklik gösterebileceklerini öngörmek mümkün değildi. Bu esnekliği gösterenlerin, “devletimizin gelenekleri adına” muhaliflere gözdağı verir duruma gelmeleri ise o kadar şaşırtıcı değil.

Soğuk Savaş döneminde kabaca sol ve sağ üzerinden bir bölünme yaşanır, Devlet “asli düşmanlarının” solda konumlandığını bilirdi. Ama artık Soğuk Savaş’ta değiliz: Beğenmediğiniz her unsuru, “komünistler” bavuluna tıkıştırıp, muhafazakâr kitleleri peşinize taktığınız devirler geçti. “Yüzde 50’yi zor tutuyorum” üzerine bina edilmiş soğuk bir siyaset, hakikaten de yüzde 50’yi zor tutar.

AKP ve Cemaat’in yaşadıkları büyük kavga, muhafazakâr ittifakın iki ana blokundan birisinin “yüzde 50’yi veya 58’i terk ettiğinin” göstergesidir. Bu ittifakın bir “Ötekisi” vardı ve 2010’da büyük ölçüde tasfiye edildi. Peki, AKP’nin “yüzde 50’sinin” ötekisi kim veya kimler olacak? Cemaat mi? Laikler ve CHP’mi? Kürtler mi, MHP’liler mi? “Gelişmemizi istemeyen Batılı büyük güçler mi?”

Bana AKP liderlerinin hâli, 2000’lerin başındaki Kızıl Elma koalisyonunun, düşman listelerinin kabarıklığı karşısındaki şaşkınlıklarını anımsatıyor. O kadar düşmanları vardı ki, mümkün olabilseydi Soğuk Savaş’ın iki kutuplu basitliğine geri dönmek isterlerdi.

Erdoğan da alıştığı siyasete geri dönmeye çalışıyor; yani taraftarlarının tek bir düşmanları olduğuna inandıkları “geniş muhafazakâr koalisyon” dönemine. Ama önümüzdeki süreçte “tapulu arazisi” sandığı kesimlerden de ciddi itirazlar görmesi kaçınılmaz. İslamcılık, 2010’dan sonra Erdoğan’a itirazlarını yükselterek yeni bir arayış dönemine girmiş görünüyor. Mütedeyyin gençlerin sadece AKP tarzı siyasete değil, mevcut İslamcı geleneklere de yabancılaştıkları “tuhaf” zamanlar yaşıyoruz.

Türkiye, Soğuk Savaş döneminde İslam ve Sağcılık arasında oluşturulan sentezin bedellerini ödemeye devam ediyor. Ne mütedeyyinler ne Türkiye toplumu, bu dar cekete sığıyor.

ytaskin@marmara.edu.tr