CHP’de Birgül Ayman Güler’in Kürtlerle ilgili sözlerinin ardından başlayan siyasi çalkantı sürüyor. Kimi zaman laik, kimi zaman Kemalist, kimi zaman ulusalcı karakteri öne çıkan CHP’nin aslında nasıl bir siyasi tasavvura sahip olduğu konusu Kemal Kılıçdaroğlu’nun Genel Başkanlığından sonra daha fazla tartışılmaya başladı. Çünkü Kılıçdaroğlu’nun ‘Yeni CHP’ gibi bir iddiası vardı. Bu yenilik, parti kimliğinde ve siyaset tasavvurunda nasıl bir değişimi ifade edecekti? Acaba bu çaba, çok iyi bilinen eski köye yeni bir imaj oluşturma gayretinden öteye geçebilecek miydi? Görünen o ki, Kılıçdaroğlu bu yönde bir irade ve kararlılık oluşturamıyor. Parti bütünlüğünü koruma refleksi, değişim denilen olguyu sadece imaj ve halkla ilişkiler faaliyeti boyutunda tutuyor.

CHP’nin çelik çekirdeğini temsil eden ‘ulusalcı’ zihniyet bir süredir Türk siyasetinin temel eksenlerinden biri haline gelmektedir. MHP’den İşçi Partisi’ne ve farklı ideolojilerdeki marjinal partilere kadar birçok hareket ‘ulusalcı’ karakter etrafında şekillenmektedir.

Bu siyasi zihniyetin sadece Kürt meselesinde bocaladığını veya ‘eski paradigma’yı yansıttığını düşünmek yanlış olur.Aslında özelleştirmeden AB’ye, insan haklarından asker-sivil ilişkilerine kadar birçok konuda bu zihniyetin benzer siyasi refleksleri ortaya çıkıyor.

***

CHP’nin ciddi ve gerçek bir dönüşüm yapabilmesi, batıdaki ‘Üçüncü Yol’ gibi geçmişini sorgulayan, geçmişiyle hesaplaşan bir çaba ortaya koymasını gerektiriyor. CHP’de ise böyle bir niyet görünmüyor.

Örneğin Kürt meselesi bağlamında geçmişten bu yana CHP birçok rapor yayınladı, farklı söylemler ortaya koydu.Ama hiçbiri kalıcı ve güçlü bir politikaya dönüşemedi.

Hüseyin Yayman’ın ‘Türkiye’nin Kürt Sorunu Hafızası’ adlı kitabında ifade ettiği gibi, CHP ve türevi SHP bugüne kadar 8 rapor hazırladı: SHP Güneydoğu Raporu 1990, SHP Newroz Raporu 1992, CHP Tunceli Raporu 1996, CHP Doğu ve Güneydoğu Raporu 1999, CHP Demokratikleşme ve İnsan Hakları Raporu 1999, Algan Hacaloğlu Raporu 2000, CHP Demokratikleşme ve Hukuk Devleti Raporu 2001, CHP Van Kürt Sorunu Çalıştayı 18-20 Şubat 2011.

Kılıçdaroğlu’nun başkanlığını yaptığı Van çalıştayında ‘Kürtlerin eşit ve özgür vatandaş olarak yaşamalarının temin edilmesi gerektiği vurgulanıyor ve şöyle deniliyor: “Evrensel ölçüleri içerisinde etnik farklılıkların bulunduğu uygar ülkelerdeki etnik halkların aynısının Türkiye’de yaşayan farklı etnik yapıdaki halklara sağlanması. Tüm vatandaşların kendini eşit hissettiği bir Türkiye yaratmak.” Çalıştayda bölge insanıyla empati yapılması da isteniyor.

Oysa CHP’nin ulusalcı milletvekillerinin ayrımcılık kokan söylemleri hiç de böyle bir anlayışı ifade etmiyor.

Uçtan uça savrulan bir böyle bir partinin inandırıcılık sağlaması ve güven oluşturması hiç kolay değildir.

***

1996’da hazırlanan CHP Tunceli Raporu’nda Türkiye ‘çok kültürlü, etnik çoğul bir toplum’ olarak tanımlanıyor.“Sorunların dar vizyonlu ve demokratik değerleri içine sindirememiş otoriter devlet yapısı çerçevesinde geliştirilen ırkçılık-militarizm-bağnazlık temelinde geliştirilen politikalarla aşılamayacağı bilinmelidir” denilen raporda çözüm olarak “etnik duyarlılıklara demokratik çözüm sağlanması ve Kürt kimliğinin tanınması” zikrediliyor. “Çoğulcu yerinden yönetim reformu” öneren CHP raporu, yetki ve sorumlulukları genişletilmiş, merkezi vesayetten azade bir yerinden yönetim modeli öneriyor. Bu gibi önerilerin sadece CHP içinde değil genel olarak tartışmalara sebebiyet vereceği düşünülebilir.

Elbette bugün bünyesindeki milletvekillerinin söylediklerine sahip çıkamayan CHP yönetiminin, geçmişte söylenenleri ne ciddiyetle algılayacağı tartışmalıdır. CHP içindeki ulusalcı kanadın bu raporların çoğunu tasvip etmemesi de mümkündür.

CHP içinde gözlemlenen bu fikir ayrılığı, demokratik bir zenginlikten ziyade birbirinin varlığını sorgulayan bir çatışma görüntüsü veriyor.