Her seçimin önünde bir sorun çözmeye yöneldiği bir mesele vardır; bu o günün şartlarına göre ortaya çıkan gündemle ilgilidir fakat 24 Haziran’da yapılacak seçimlerin Türkiye tarihinde bugüne kadar yapılan bütün seçimlerden farklı olduğu açıktır. Demokratikleşme sürecine girişte yapılan ilk seçimden bu tarafa hepsinin maksadı aynıdır, yani o günkü konjonktür içinde partilerin ülke sorunlarına karşı sistem içinde ortaya koydukları çözüm yollarıyla halkın karşısına çıkmaları söz konusudur. Bugün yapılacak seçimlerin farkı Türkiye’yi yeni bir sisteme başkanlık sistemine fiilen geçirecek ilk seçimler olmasıdır, dolayısıyla bu seçimlerin çözeceği problemler diğerlerinden farklı olacaktır.

“Yapılacak olan seçimleri tarihi önem bakımından sadece 1950 seçimlerine benzetmek mümkündür (aslında 1946 demek gerekirdi fakat o seçim özgür seçim şartlarında olmadığı için bu bağlamda ele alınamaz). Çünkü o seçimlerle otoriter tek parti rejiminden, demokrasiye doğru atılan ilk adımla aslında yaşanan tam da bir demokratik devrimdir fakat bunun çok uzun ömürlü olmadığını, normal şartlarda ilerleyen ‘Parlamenter Demokratik Sistem’ olmasına müsaade edilmeyerek, 1960 darbesiyle sistemin militarist/bürokratik bir mahiyet kazandığını biliyoruz.”

YENİYİ İNŞA ETMEK

Şimdi esas cevaplandırılması gereken soruya yani 24 Haziran seçimlerinin neyi çözeceği sorusuna dönmek gerekirse bunların şu noktalarda toplandığını söyleyebiliriz.

Bir, yapılacak seçimler Türkiye’de devlet örgütlenmesinin temellerine yerleştirilmiş olan militarist ideolojinin tasfiye edilmesinin önünü açarak, devlet 1920’den sonra ilk defa sivil esaslarda teşekkül edecek bir yapılanma imkânına kavuşacaktır. Dikkat edilirse Tanzimat’tan bu tarafa yapılagelen neredeyse hepsine büyük reformlar olarak bakılan bütün değişikliklerden temelde farklı bir olay mahiyetindedir. Çünkü söz konusu olan ne bürokrat Tanzimat Paşaları ne de asker paşaların eliyle yapılacak bir iştir doğrudan halkın seçtiği Başkan ve Millet temsilcileri tarafından gerçekleştirilecektir.

İki, yapılacak bu seçimler sonucu milletin doğrudan tayin edeceği başkan kendi hükümetini kuracağı gibi, milletvekilleri ilk defa, kurulacak hükümeti denetleme konumunda olacaklardır, zira Meclis dışından kurulacak hükümet kuvvetler ayrımına uygun olarak Meclis’in denetimine tabi olacaktır.

Üç, her seçim sürecinde milletvekilleri sahaya çıkarak, doğrudan halkla temas içinde çeşitli taleplere, sorunların çözümüne dönük önerilerde ve vaatlerde bulunurlar ki bu demokrasinin normal akışının gereğidir. Bugüne kadar parlamento çalışmalarında milletvekillerinin bunu karşılamak için yasa yapma gücü bulunmamaktaydı. Bu seçimle milletin vekilleri ilk defa yasa hazırlığını ve tekliflerini bizzat kendileri yapacak hale gelerek, tam da yasama faaliyetinin gerektirdiği bağımsızlığa kavuşacaklardır.

NOSTALJİK SİYASET

Bütün bunların anlamı açıkça ortadadır: O sıkça söylenen fakat bir türlü yapılamayan moda haline gelen söyleyişle devletin yeniden yapılanması, ilk defa bu seçimler sonucunda mümkün olabilecektir.

Bu bağlamda düşünüldüğünde şu gerçek ortaya çıkacaktır. “Bir tarafta bu değişimi isteyen yani devletin demokratik yapılanmasına hazırlanan bir anlayış diğer taraftan da eski yapıyı eski ilişkiler düzenini sürdürmeyi hatta geri dönüşü savunan bir ana muhalefet anlayışı bulunmaktadır. Bunun sebebi sizce ne olabilir, böyle bir anlayış ortaya siyasi proje koymak yerine siyasetsizliği ya da negatif siyasi bir dile mahkûm oluyorsa buna nasıl bakmak gerekir.”

Sanırım geriye dönmeyi isteyenler, yeni sisteme tahammül edemeyenlerin söylemini bugün seçimlerin ertelenmesini isteyen Batılı merkezlerin talepleri üzerinden değerlendirmek, ABD’nin yapılacak seçimler hakkındaki endişeleri açısından incelemek gerekecektir. Onların esas endişesinin Türkiye’nin gücü olduğunu akılda tutmak lazımdır.