“Cennetin duvarları ne kadar tahkim edilirse, cehennemin uçurumu da o kadar derinleşir.” Giorgio Agamben

İki Dünya Savaşı, Soğuk Savaş dönemi, Aşağı Sahra Afrika’sında yaşanan kıtlıklar, Ruanda Etnik Katliamı, Bangladeş 1975 Askerî Darbesi, Vietnam Savaşı ve ekonomik yıkım, Latin Amerika’da yaşanan krizler, Yugoslavya’nın dağılışı ve Srebrenica Soykırımı, Afganistan’ın hem Rusya hem de ABD tarafından işgali, Irak’ın işgali , İsrail’in Ortadoğu’da izlediği yıkım ve şiddete dayalı politikalar , Sabra ve Şatilla Katliamları ve birden çok defa yaşanan Gazze Katliamı... Bu tablo hayal kırıklıklarının sadece küçük bir bölümü. Beklentilerimiz ve gerçekleşen felaketler.

Savaşı politika aracı olarak meşru gören anlayış I. Dünya Savaşı’ndan sonra terk edilmişti.Paris Misakı olarak bilinen 27 Ağustos 1928 tarihli Kellog- Briand Paktı ile savaş, milli siyasetin bir aracı olmaktan çıkarılmış, tüm saldırı savaşları yasaklanmıştı. Nitekim bu Misak’a aykırı hareketler Nürnberg Mahkemesi’nde suç sayılmıştı. Nürnberg Mahkemesi’nde önleyici savaş “Ani, ezici, başka bir seçeneğe ve düşünceye zaman bırakmayan bir meşru müdafaa zorunluluğu” olarak tanımlandı. 24 Ekim 1945’te yürürlüğe giren Birleşmiş Milletler Antlaşması ile bu yasak pekiştirildi. ABD’nin Irak’ı işgali bu tanıma uymamaktaydı. İsrail deson Gazze katliamıyla meşru müdafaa sınırlarını aşan, orantısız ve hukuk meşruiyeti dışında güç kullanarak sivillere yönelik saldırılarda bulunmuş ve evrensel hukuku ihlal etmiş bulunmakta.

ABD- İsrail’in oluşturduğu imparatorluk hukuku Jürgen Habermas’ın deyişiyle “ateş ve kılıçla” yerleştirilmeye çalışılmakta. İşlenen insanlık suçlarının gerisinde yatan “imparatorluk hukukuna” ve “küresel siyasetin ahlak dışılığına” karşı nasıl mücadele edilecek? Ius contra bellum’u (savaşa karşı hukuku) canlandırmak ve orman kanunları yerine, hukuka dayalı kanunları getirmenin yol ve yöntemi nasıl olmalı?

Sorun ABD’nin ve İsrail’in sadece hukuk kurallarına karşı gelmesi değil, bunun ötesinde hukukun meşruiyetini oluşturan temel değerleri yok etmesi. Nitekim İsrail de Ortadoğu’da varlığını barış ekseninde hukuki güvence altına almak yerine, kendi hukukunu şiddet kullanarak egemen kılıp, gücün hukukunu taşıyıcı politikalar uyguluyor. Hatta zaman zaman ABD, İsrail’in kendisine uyguladığı şiddetin hesabını soramamış, İsrail ABD politikalarının oluşmasında etkili olabilmiştir. İsrail’in öteden beri yürüttüğü operasyonların nasıl bir hukuk ve insan dışılığı barındırdığı ortada.Ortadoğu’da bugün bir insanlık krizi yaşanıyor. Bu insanlık krizinin ekonomik, sosyal, siyasi, kültürel, dinî ve tarihsel boyutları bulunmakta. Bu kriz, “tahakkümcübarış” siyasetlerinin dayatmalarını beraberinde getirmekte. Irak’ta, Afganistan’da, Filistin’de yaşananlar bunu gösteriyor. Pax Amerikana destekli barış süreci halkların iradesiyle çatışmakta. Terör kavramı temelinde her türlü şeytanlaştırma girişimine alkış tutan, tahakkümcü özgürlük ve hak sınırları çizen, demokrasi ve hukuk tanımayan bir anlayış ve uygulama ile kalıcı bir barışa katkıda bulunulamayacağı ortada.

Bu tablo karşısında alternatif bir dünya görüşü nasıl tasarlanabilir? İnsani bir uygarlığı amaçlarken, buna uygun yeni bir hukuk anlayışı nasıl evrenselleştirilebilir? Bugünkü cehennemi yaratanların değerlerini, gücün öne çıkmasına dayanan evrenselleştirmeyi reddederken, keşfetmemiz gereken uygarlıklar, kültürler ve değerlerden nasıl yararlanılabilir? Siyasetin ve siyasetçinin, hukukun ve hukukçunun, bilimin ve bilim insanının dışlandığı, entelektüellerin sözünün değer bulmadığı bir gezegende demokratik mücadele hangi zeminde, nasıl yürütülebilir?

Ne yazık ki insanlık bu soruları sormaktan uzakta.

umitkardas@gmail.com

www.umitkardas.com

twitter.com/umit_kardas