Yine 148. maddeye eklenen bir fıkradaki düzenlemeye göre de; Genelkurmay Başkanı, Kara,Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan’da yargılanacaklardır. Burada sözü geçen suçlar, göreve ilişkin suç çeşitleridir. Anayasal düzeni ortadan kaldırma suçu ile, yasama organına ya da hükümete karşı işlenen suçlar askerlerin görevlerine ilişkin suçlar değildir. (TCK 309, 311, 312) Yine insanlığa karşı işlenen suçlardan işkence yapmak veya yaptırmak, failini meçhul bırakacak şekilde cinayetler işletmek göreve ilişkin suç kategorisine girmezler.

Kanuni düzenlemelerle askerî personele yüklenen ve periyodik hâle getirilerek onların bilgisine sunulan işler askerî görevi oluşturmaktadır. Asker kişiler bu işlerin gerektirdiği şeyleri yapmak, yasakladığı hususları ise yapmamak yükümlülüğü altındadırlar. Sözkonusu bu işler onların askerî görevlerini oluşturmaktadır. Askerî görev, askerî hizmetle bağlantılı bir kavramdır. Askerî hizmetin ne olduğu Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilgili yasalar, tüzükler, yönetmelikler ve talimatlarda yer almıştır. Orduda görevli asker kişilerin ast ve üst olarak aldıkları vazifeler açık olarak belirlenmiştir. Nitekim çıkartılan emir ve talimatların kanuni olabilmesi için “hizmete ilişkin” olma koşulu vardır. Ancak bu nitelikte olması hâlinde verilen emirlere uyulmaması suç oluşturmaktadır. (As. CK. m. 87)

Hizmet; kanunlarla nizamlarda yapılması veyahut yapılmaması yazılmış olan hususlarla, amir tarafından yazı veya sözle emredilen veya yasak edilen işlerdir. (İç Hiz. K. m. 6) Hizmetin somut, bilinen, belirli veya amir tarafından verilen askerî bir görev olarak anlaşılması gerekir. (Askerî Yargıtay Daireler Kurulunun 26.01.1995 tarihli E.9, K.9 sayılı kararı)

Gerçekleşen suç askerî hizmet ve görevle ilgili olarak işlenmiş olmakla birlikte sözkonusu suçla gerçek anlamda askerî yarar ve gereklerin korunması ihlal edilmemiş olabilir. Mevzuatla tevdi edilen hizmet ve görev doğrudan doğruya yurt savunmasının sağlanması, askerî disiplinin tesisi, askerî yarar ve gereklerin korunması ilkeleri ile ilintili olmayabilir. Bu amaçlara hizmet eder nitelikleri taşımayabilir. Bu durumda ise askerî hizmet ve görevden bahsedilemez.

Meclis’e sunulan yasa tasarısına göre beş üst komutan hakkında görevleriyle ilgili suçlardan dolayı soruşturma yapılmasının Başbakan’ın iznine bağlanması darbeye teşebbüs suçu bakımından bir sonuç doğurmaz. Yukarıda belirttiğim gibi bu suçlar görevle ilgili olmayıp, tehlike suçu olarak nitelenen tam siyasi suçlardır. Bu düzenleme Uludere soruşturmasında sorumluluğu olan Genelkurmay Başkanı ve ilgili Kuvvet Komutanı bakımından uygulanacak gibi gözükmektedir. Başbakanı tek karar verici yapan bu düzenleme, şeffaf ve hesap vermeyen bürokrasi ve siyaset arasında ittifaka kapı açacak, kapalı, gizli, otoriter bir düzleme doğru kayışı hızlandıracaktır.

Aslında dar bir siyaset, yargı ve bürokrasi kadrosunu görevleriyle ilgili suçlarından dolayı tabii hâkimleri dışında bir mercide yargılamak hukuka uygun değildir. İmtiyaz gibi görünen bu durum adil yargılanma hakkına ve tabii hâkim ilkesine aykırıdır. Anayasa Mahkemesi, görev alanı ve hâkimlerinin niteliği itibariyle ceza yargılaması alanında uzmanlaşmış bir kurum değildir. Doğru olan Anayasa’nın148. maddesindeki düzenlemelerin herkes için kaldırılmasıdır.

umitkardas@gmail.com

www.umitkardas.com

twitter.com/umit_kardas