Amerikan Merkez Bankası kısa vadeli politika faizlerini artırdı. Böylece, 2008’in aralık ayından beri sıfır ile 0,25 arasında olan kısa vadeli politika faizleri 0,25- 0,50 düzeyine yükseltildi.

Yine Amerikan Merkez Bankası Açık Piyasa Komitesi yaptığı yazılı açıklamada; hane halkı harcamalarının ve şirketlerin sabit yatırımlarının güçlü bir şekilde arttığı belirtildi. Bu arada emek piyasası verilerine göre işsizliğin azaldığı açıklandı. Ve enflasyon oranının yüzde 2’nin altında kalmasına rağmen orta vadede enflasyonun yüzde 2’ye yükseleceği belirtildi. Aynı açıklamada politika faizlerinin kademeli olarak artırılacağı söylendi. Bu açıklamanın ardından Amerikan Merkez Bankası’nın kısa vadeli politika faizlerinin 2016’da yüzde 1- 1,5 düzeyine yükseleceği beklentisi çoğaldı.

İşte Amerikan faizlerinde yaşanacak bu artış beklentisi iktisatçılar arasında dün tartışmalara yol açtı. UNCTAD’dan Richard Kozul-Wright; faizlerin yükselmesinin küresel ekonomide ciddi sorunlar yaratacağını ileri sürdü. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde hane halkının, işletmelerin, banka ve devletlerin borç yükünden kaynaklanan tsunami yaşayacaklarını belirtti. Bu arada iktisatçı Kenneth Rogof artan faizlerin Amerikan başkanlık seçim kampanyalarını etkileyeceğini ileri sürdü. Yine Harvard’dan Jeffrey Frankel, Amerikan Merkez Bankası’nın parasal daralma politikasının gelişmekte olan ülkelerde 1984 ve 1994 yılları benzeri krizlerinin tekrarlanmasına neden olacağını belirtti.

Bu arada ünlü iktisatçı Joseph Stiglitz Amerikan Merkez Bankası’nın enflasyon hedeflemesini terk ettiğini, maksimum istihdam ve monetarizme döndüğünü düşünüyor. Bunun anlamının Keynes’in minimum işsizlik ve yüksek enflasyon olduğu söylüyor.

HARVARD’DAN JEFFREY FRANKEL’E GÖRE 1984 VE 1994 KRİZLERİ TEKRARLANABİLİR

Gelelim bütün bunları niye anlattığımıza…

Anlattık, çünkü Jeffrey Frankel gibi saygın iktisatçıların 1984 ve 1994’te olduğu gibi gelişmekte olan ülkelerde kriz yaşanacağını ileri sürmeleri pek de yabana atılacak bir görüş değil. Çünkü Frankel gelişmekte olan ülkeler ve kur rejimleri üzerine yoğun çalışan bir iktisatçı. Hemen hatırlatalım; Amerikan 2008 krizini de iki yıl öncesinden söyleyen bir iktisatçı oluyor Frankel.

O hâlde gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye, artan Amerikan faizleri yani yapılan bu faiz artırımı ve gelecek faiz artırımları nedeniyle risk altında bulunuyor. Çünkü kategorik olarak etkilenmek de epeyce hasar yaratabiliyor. İşte bu nedenle ciddi bir ekonomik reform programı ortaya koymakta fayda var. Hâlbuki ortada böyle bir program yok.

Anlayacağınız artan Amerikan faizleri ve artışın sıklığı ekonomimizi 2016’da derinden etkileyecek.

suleymanyasar26@gmail.com