Merkez Bankası Başkanı sık sık televizyonlara çıkıp sıkı durduklarını ileri sürüyor. Yani sıkı para politikası izlediklerini söylüyor. Dün Enflasyon Raporu açıklandı. Bu raporda bu yıl sonunda enflasyonun yüzde 70 olasılıkla yüzde 7,4 ile 8,4 aralığında olacağı, orta noktasının yüzde 7,9 olarak tahmin edildiği belirtildi.

Oysa 2015 yılı bütçe kanun tasarısıyla birlikte TBMM’ye sunulan Orta Vadeli Program’da 2015 yılı enflasyonu yüzde 5 olarak belirtilmişti. Yani nereden nereye… Enflasyon tahmini yüzde 58 oranında saptı. Güya Türkiye enflasyon hedeflemesi rejimi izliyor. Ve nokta hedefi koyuyor. Ama hedef sürekli değişiyor. Aslında Merkez Bankası’nın izlediği bu rejime “değişken enflasyon hedefli rejim” demek daha doğru olur.

Peki, niye Merkez Bankası’nın belirttiği hedef sürekli değişiyor?

Değişiyor, çünkü Merkez Bankası Başkanı sıkı duruyoruz diyor ama durmuyor. Çünkü sıkı duran bir Merkez Bankası başkanı ekonomik büyüme yüzde 3’ün altına düşerken para arzını yüzde 20 oranında artırmaz. Bizim Merkez 2014 yılı Eylül ortası ile 2015 yılı Eylül ayı ortası itibariyle geniş tanımlı para arzını yani M2’yi yüzde 20 oranında artırdı. Hâlbuki para arzının enflasyon olmaması için ekonominin büyüme hızının bir ya da iki puan üzerinde artması gerekiyor. Ya da para arzını enflasyon hedefine göre artırmak gerekiyor. Ama bizim Merkez para arzını büyüme hızından tam 18 puan fazla artırıyor. Tabii böyle olunca belirlediği enflasyon hedefi yüzde 58 oranında sapıyor.

Şimdi bizim Merkez, Amerikan Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası sürekli para bastı enflasyon olmuyor diyebilir. Onlarda olmaz. Onların para birimi rezerv para. Bir de onların bankaları aldıkları parayı tekrar kendi merkez bankalarına park ediyorlar. Hâlbuki Türkiye’de para basıldıkça bizim bankalar süreklidöviz alıyor. Yeri gelmişken hemen belirtelim IMF’nin 23 Eylül tarihinde yayınladığı “How to De-Dolarize Financial Systems in the Caucasus and Central Asia?” başlıklı çalışmada BRICS ülkeleri yani Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’da döviz mevduatının toplam mevduata oranı yüzde 15 düzeyinde bulunuyor. Oysa aynı oran Türkiye’de yüzde 42,5 düzeyine yükseldi. Hemen unutmadan belirtelim dolarizasyonun, enflasyonu, hızla yükselttiği bulgulara dayanılarak aynı IMF çalışmasında belirtiliyor.

Kısaca, para arzının yüzde 20 arttığı süreçte “bu nasıl sıkı duruş” diye Merkez’e sormakta şart oluyor.

BABACAN MEFRUŞATA EL KONULSA EKONOMİNİN GENELİNE ETKİSİ OLUR MU?

Ali Babacan tam on üç yıl ekonomiden sorumlu başbakan yardımcılığı yaptı. Şimdi yine AKP milletvekili adayı. Önceki gün Ali Babacan “Özel şirketlere devletin el koymasının ekonomiye etkisi ne olur” sorusuna Habertürk TV’de “Spesifik olarak bu konunun ekonominin geneliyle ilgili olumsuz bir sonuç getireceğine inanmıyorum” diye cevap verdi.

Hâlbuki müsaderenin yapıldığı duyulduğu anda BİST 100 endeksi gerilemeye başladı. Ve tam 600 puan düştü. Yine Türk parası değer kaybetti. Dolar 2 lira 88 kuruş düzeyindeydi. Müsaderenin ardından 2 lira 91 kuruşa yükseldi. Demek ki mülkiyet hakkına dokunulduğunda Ali Babacan’ın söylediklerinin aksine ekonominin geneli etkileniyor. Çünkü bir ülkede hukuk, mülkiyet hakkını güvence altına almıyorsa o ülkede yatırım yapılmaz. Mevcut yatırımlar da ülkeyi terk eder. Türkiye’de 2015’in ilk sekiz ayında 64,2 milyar dolar tutarında yabancı sermayenin bu ülkeyi terk ettiğini, Merkez Bankası’nın Uluslararası Yatırım Pozisyonu Ağustos 2015 raporu, gösteriyor.

Peki, niye terk ediyor bu kadar büyük sermaye Türkiye’yi?

Terk ediyor, çünkü Ali Babacan’ın ekonominin genelini etkilemez dediği müsadere tam aksine ekonominin genelini derinden etkiliyor. İşte bu nedenle küçük bir işletme olan Babacan mefruşata bile el konsa yine ekonominin geneline olumsuz etki yapacağını bilmekte fayda var.

suleymanyasar26@gmail.com