Bildiğiniz gibi Türkiye’de milli gelir rakamları kriz dönemleri dâhil hiç sansürlenmedi. Kriz de yaşansa milli gelir rakamları açıklandı.

Hemen hatırlatalım…

Türkiye ithal ikamesine dayalı büyüme modelini dünya petrol fiyatlarının artışı nedeniyle sürdüremedi. Ve oluşan küresel ekonomik baskı nedeniyle 24 Ocak 1980’de yüksek oranlı devalüasyon yaşandı. O dönemin Türk Lirası ifadesiyle 47,1 lira olan Amerikan Doları 70 lira oldu. Yani yüzde 33 oranında devalüasyon yapıldı. Buna rağmen milli gelir rakamları sansür edilmedi. Ve milli gelir hem cari fiyatlarla dolar olarak hem de satın alma gücü paritesine göre dolar olarak devletin ekonomik programlarında gösterildi. Buna göre 1980’de cari fiyatlarla kişi başına gelir 1.312 dolar, satın alma gücü paritesine göre 2.482 dolar olarak vatandaşa duyuruldu.

Yine 1994’te “kim ne veriyorsa 5 lira fazlasını veriyorum” diyerek bütçe harcamaları hızla artırılınca beraberinde gelen yüksek cari açık nedeniyle Türk parasından kaçış başladı ve dövize talep hızla çoğaldı. Devalüasyon zorunlu hâle geldi. Ve dolar o dönemin Türk parası ifadesiyle 14,487 liradan 38,495 liraya yükseldi. Yani Türk parası yüzde 62 oranında devalüe edildi. Fakat milli gelir rakamları sansür edilmedi. 1994 yılı için kişi başına gelir cari fiyatlarla 2.161 dolar, satın alma gücü paritesine göre 5.271 dolar olarak vatandaşa açıklandı.

Gelelim 2001 krizine…

Bütçe ve cari açığın yani iki yüksek açığın oluşmasıyla 2001 yılında kriz kaçınılmaz hâle geldi. Ve yaşanan devalüasyon nedeniyle dolar o dönemin rakamlarıyla 675.000 liradan 1 milyon 455 liraya yükseldi. Yani yüzde 55 oranında devalüasyon oldu ama hiç kimse çıkıp milli gelir rakamını sansürlemeyi düşünmedi. Ve 2001 yılı kişi başına geliri cari fiyatlarla 3.016 dolar satın alma gücü paritesine göre 8.667 dolar olarak açıklandı.

Bu arada Amerikan ekonomisinden kaynaklanan 2008 küresel krizinin ardından da Türkiye’de milli gelirin sansür edilmediğini belirtelim. Cari fiyatlarla kişi başına gelir 2008’de 10.438 tutarındayken 2009’da 8.559 dolara geriledi. Ve satın alma gücü paritesine göre kişi başına gelir 14.413 dolar oldu. Kimse çıkıp da rakamları sansürlemeyi düşünmedi. Cari fiyatlarla ve satın alma gücü paritesine göre kişi başına gelir rakamları vatandaşa duyuruldu.

CUMHURİYET TARİHİNDE İLK DEFA CARİ FİYATLARLA MİLLİ GELİR 2015 YILINDA AÇIKLANMADI

Gelelim bütün bunları niye anlattığımıza…

Anlattık, çünkü Türkiye’de büyük devalüasyonların ve ekonomik bunalımların yaşandığı dönemlerde başbakanlar halktan milli gelir rakamlarını hiç gizlemediler. Ama bir tek Başbakan Ahmet Davutoğlu 2015 yılı milli gelirinin cari fiyatlarla hesap edilen tutarını gizledi. Çünkü 2013 yılında 10.822 dolar olan kişi başına gelir 2015’in ilk yarısında 9.897 dolara geriledi. Böylece cari fiyatlarla kişi başına gelir gizlenerek, yerine satın alma gücü paritesine göre hesaplanan kişi başına gelir 19.506 dolar olarak duyuruldu. Bu sansürün gerekçesinin, döviz kurlarındaki yüksek boyutta dalgalanmalar olduğu açıklandı. Sanki diğer başbakanların döneminde döviz kurlarında yüksek boyutta dalgalanmalar yoktu. Sanki küresel ekonomide oynaklıklar olmuyordu.

DAVUTOĞLU HALKIN EKMEĞİNİ KÜÇÜLTTÜĞÜNÜ GİZLEMEK İÇİN MİLLİ GELİRİ SANSÜR ETTİ

Hâlbuki Davutoğlu diğer başbakanlara göre çok avantajlı bir dönem yaşadı. Neydi bu dönemin avantajı? Şuydu avantajı, petrol fiyatları yüzde 58 oranında geriledi onun döneminde. İşte bu büyük avantaja rağmen Davutoğlu ekonomiyi hızla küçültmeyi başardı.

Anlayacağınız halkın ekmeğini küçülttüğünü göstermemek için Ahmet Davutoğlu milli gelir rakamlarını sansürledi. Ve böylece tarihe milli geliri sansürleyen ilk başbakan olarak geçti. Bundan böyle milli geliri sansürleyen başbakan olarak anılacak. İşte böyle.

suleymanyasar26@gmail.com