Rusya’da 15 yıldır, Türkiye’de 14 yıldır tek parti iktidarı var. İlk yıllarında başarılı olan tek parti iktidarları son dönemde ekonomide zorlanmaya başladılar. Rusya’da kişi başına gelir tek parti döneminde 2 bin 375 dolardan 14 bin 78 dolara yükseldi. Türkiye’de 3 bin 434 dolardan 10 bin 823 dolara ulaştı. Ama süreç devam edemedi. Son dönemde iki ülkede de fakirlik artmaya başladı. Ve kişi başına gelirler geriledi. Şöyle; Rusya’da kişi başına gelir 12 bin 735 dolara, Türkiye’de 10 bin 200 dolara geriledi.

Gelelim şimdi niçin bu iki ülkede fakirliğin arttığına…

Fakirlik arttı; çünkü, son dönemde iki ülkede büyüme oranı geriledi, enflasyon yükseldi. Rusya’da ekonomi bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 2,2 oranında daraldı, Türkiye’de son iki çeyrekte ekonomi üst üste küçüldü. Yine yıllık enflasyon bu yılın ilk yarısında Rusya’da yüzde 16 oldu. Türkiye’de yıllık enflasyon aynı dönemde yüzde 7,2 olurken, yıllık gıda enflasyonu yüzde 9,28 oldu.

RUSYA VE TÜRKİYE’DE YÜKSEK ENFLASYON HANE HALKI GELİRLERİNİ REEL OLARAK AZALTTI

Tabii bu yüksek enflasyonun nedenini iki ülkenin paralarının hızla değer kaybetmesine bağlayabiliriz. Rus Rublesi ve Türk Lirası son iki yılda sırasıyla yüzde 83 ve yüzde 55 oranında değer kaybetti. Yaşanan bu değer kaybı iç fiyatlara enflasyon olarak yansıdı. Dün Merkez Bankası bu konuya değinerek döviz kuru hareketlerinin çekirdek enflasyonun düşüşünü engellediğini belirtti. Dolayısıyla yüksek enflasyon nedeniyle hane halkı gelirleri reel olarak azaldı. Bu arada hemen belirtelim Rusya’da 23 milyon kişinin geliri aylık 169 doların altına düştü. Böylece Rusya’da fakirlerin nüfusa oranı yüzde 11’den yüzde 16’ya yükseldi. Yine Türkiye’de 3 milyon 96 bin ailenin sosyal yardım aldığını bildiğimize göre bu ülkede yaklaşık 15 milyon kişinin fakirlik sınırının altında yaşadığını söyleyebiliriz. Bu rakam bize Türkiye’de fakirlerin nüfusa oranının, nüfusu 141 milyon olan Rusya’ya göre daha fazla olduğunu gösteriyor. Çünkü Türkiye’nin 78 milyon nüfusu olduğuna göre fakirlerin oranı yüzde 19’a ulaşıyor.

Peki, niye Rusya ve Türkiye’de fakirlik arttı sorusu akla gelebilir? Hemen cevaplayalım iki ülkede de yatırım iklimi bozuldu. Rusya küresel hukuka aykırı olarak Kırım’ı işgal etti. Türkiye ise küresel hukuk kurallarına aykırı iç hukuk düzenlemeleri yaptı. Ve iki ülke de Avrupa Birliği’nden uzaklaştı. Dolayısıyla Rusya’ya batılı ülkeler açık ekonomik yaptırımlar uyguladı. Bu arada Türkiye’nin riskleri çoğaldığı için doğrudan yabancı sermaye çıkışı başladı. Tabii doğrudan yabancı sermaye çıkışını da bir tür örtük yaptırım olarak değerlendirebiliriz.

SORUNLAR SÖYLENEMEYİNCE ÇÖZÜMLENEMEZ, FAKİRLİK ARTAR

Kısaca Rusya ve Türkiye’de fakirliğin artmaya başlamasının nedeni demokrasiden uzaklaşma oluyor. Bildiğiniz gibi demokrasi olmadan kalkınma olmaz. Kişi başına gelir artmaz. Nobelli iktisatçı Amartya Sen’in söylediği gibi; sorunlar söylenemeyince çözümlenemez. Antidemokratik rejimlerde ifade özgülüğü olmadığından sorunlar söylenemez. Dolayısıyla söylenemeyen sorunlar çözümlenemediği için kişi başına gelir düşer. Ve ülke fakirleşir. İşte iki ülkenin yani Rusya ve Türkiye’nin benzeri koşullarının fakirliği artırdığını ileri sürmek herhalde yanlış olmaz.

suleymanyasar26@gmail.com