Son dönemde Türkiye’de yatırımlar durdu. Doğrudan yabancı sermaye girişi azaldı. Ve Türkiye’de oturanların yurt dışındaki doğrudan yatırımları çoğaldı.

Hâlbuki önceki gün açıklanan reel kur endeksine göre Türkiye’de yatırım yapmak avantajlı hâle geldi.

Niye Türkiye’de yatırım yapmak avantajlı hâle geldi?

Geldi, çünkü tüketici fiyatları bazlı reel kur endeksi 98.38’e, yurt içi üretici fiyatları bazlı reel kur endeksi 98.04’e geriledi.

Hemen reel kur endeksinin ne olduğunu hatırlatalım. Bildiğiniz gibi reel kur endeksi enflasyondan arındırılmış döviz kurunu gösterir. İşte önceki gün açıklanan reel kur endeksine göre Türk parasının diğer para birimleri karşısında enflasyondan arındırılmış değeri 100’ün altına düştü. Böylece 2003 yılından bu güne Türk parasının üzerindeki enflasyon farkı ortadan kalktığı gibi bu enflasyon fakının üzerinde bir kayıp yaşandı.

TÜRK PARASI AŞIRI DEĞER KAYBETTİĞİ HÂLDE YATIRIMCI GELMİYOR

Peki, nedir bunun anlamı?

Bunun anlamı şu; Türk parası olması gerekenden daha fazla değer kaybettiği için Türk malları epeyce ucuzladı.

Gelelim bütün bunları niye anlattığımıza…

Şundan anlattık, Türk mallarının fiyatı küresel düzeyde aynı malların fiyatının altına düştüğü hâlde Türk mallarının ihracatı düşüyor. Ve ürün maliyetler ucuzladığı hâlde Türkiye’ye doğrudan yatırımcı gelmiyor. Üstelik Türk yatırımcı yurtdışına sermayesini götürüyor. Ve bu yılın ilk dört ayında 1,4 milyar dolar tutarında yerli sermaye yurtdışına gitti. Bu arada aynı dönemde tam 40 milyar dolar tutarında yabancı sermaye Türkiye’yi terk etti. İşte sorun bu.

YATIRIMCI KIRILGAN HÂLE GELEN EKONOMİ TÜRKİYE EKONOMİSİNE GÜVENMİYOR

Peki, niye Türkiye uzun yıllar sonra böyle bir tuhaf durumla karşılaştı?

Karşılaştı çünkü Türkiye yükselen 16 ülke arasında en riskli beş ülke arasına girdi. Şöyle: kısa bir süre önce BNP Pariba bankasının ekonomistleri Türkiye’yi PICTS olarak tanımladıkları en kırılgan beş ülkeyiPeru, Endonezya, Kolombiya, Türkiye ve Güney Afrika olarak sıraladılar. Bu nedenle Türkiye’de yatırım yapmak riskli hâle geldi. Tabii yatırım yapılmayınca ihraç ürünleri azaldı.

Gelelim asıl nedene…

Türkiye’nin en kırılgan üç ülke arasında olmasının nedeni yatırım ikliminin bozulması oluyor. O hâlde yatırım iklimini düzeltmek için hukuki öngörülebilirliği ortadan kaldıran makul şüphe, mal müsaderesi, çıplak arama, sulh caza mahkemeleri gibi antidemokratik düzenlemelerin kaldırılması şart. Bu arada sıcak siyasetin vergi idaresi ve bağımsız kurullardan uzaklaştırılması gerekiyor. Aksi takdirde 2015’te büyüme hayal olacak, ekonomi küçülecek. Bir de erken seçim olursa yatırımlar daha da azalacağı için ekonomik küçülmenin şiddeti artacak. Aman dikkat.

suleymanyasar26@gmail.com