Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Merkez Bankası, faiz indirmek için neyi bekliyorsun”çıkışına rağmen Merkez Bankası faiz bandının üst ve alt sınırını değiştirmedi. Sadece bir haftalık repo ihale faizi ya da politika faizi olarak ilan ettiği oranı yarım puan oynatarak 8,25’ten 7,75 düzeyine indirdi.

Aslında faiz indiriminin alt ve üst bantları belirleyen marjinal fonlama oranı yüzde 11,25, piyasa yapıcılar için yüzde 10,75 ve kendi borçlanma oranı yüzde 7,5 düzeyinin aşağıya çekilmesi gerekiyordu. Ama Merkez bu indirimi yapmadı.

Oysa Merkez Bankası’nın en son 15 Ocak 2015’te yayınladığı beklenti anketinde 2015 yılı sonu enflasyon beklentisi 6,82 olarak açıklandı. İşte bu beklentiye rağmen üst bandın ve alt bandın indirilmemesi Merkez’in risk değerlendirmesinin yüksek olduğu anlamına geliyor.

Bir de Merkez dün yaptığı açıklamada tuhaf bir ifadeye yer verdi. İfade şöyle “Para politikasındaki sıkı duruş ve alınan makro ihtiyati önlemler enflasyonu, özellikle enerji ve gıda dışı (çekirdek) enflasyon göstergelerini ve enflasyon beklentisini olumlu yönde etkilemektedir.” Yani gıda dışında diğer fiyatların artışını Merkez’in sıkı duruşu engelliyormuş.

Niye bu ifade tuhaf, tespitini yapıyoruz?

Yapıyoruz, çünkü bu ifade, sanki Merkez’in sıkı duruşuyla küresel petrol fiyatlarını azalttığını söyler gibi duruyor. Anlayacağınız öyle bir Merkez Bankamız var ki onun sıkı duruşu küresel petrol fiyatlarını bile düşürüyor. Oysa tam aksine Merkez’in bugüne kadar enflasyon hedeflerini tutturamamasının nedeni kontrol edemediği yüksek küresel petrol fiyatlarıydı. Bu arada hemen belirtelim dünkü açıklamaya göre, enflasyon için yeni korku, gıda fiyatları oluyor.

Tabii bu konuda Merkez’in söylediğinin aksine, petrolde olduğu gibi, Merkez’in yapabileceği bir şey yok. Niye yok? Yok, çünkü gıda fiyatlarının yükselmesi hükümetin ekonomik kaynakları, dış ticarete konu mallar yerine dış ticarete konu olmayan lüks konut, lüks AVM, lüks otomobillere yatırmasından kaynaklandı. Dolayısıyla 2002’de 19,5 milyon ton olan buğday üretimi, nüfusun altı milyon artmasına rağmen 2014’te 19 milyon tona geriledi. İşte bu nedenle Merkez’in bu konuda yapabileceği pek bir şey yok. Yine kaynak dağılımında dengeyi bozan yüksek faiz- düşük kur uygulamasına, hükümet sözde karşı çıkıp gerçekten karşı durmaması gıda enflasyonunu iyice çoğalttı.

Anlayacağınız dün Merkez Bankası beklenen faiz indirimini yapmadı. Sözde faiz indir isteğine, sözde indirim yaptı. Elindeki yüksek faiz bandını aşağıya çekmedi.

suleymanyasar26@gmail.com