Bildiğiniz gibi bir ülke rekabet gücü olmadan mallarını satamaz. Rekabet gücü kazanabilmek için emek verimliliğinin artması gerekir. Çünkü reel döviz kurlarını ülkelerin emek verimlilikleri belirler. Bu arada hemen hatırlatalım verimli emek için önce kaliteli ve ucuz gıda şart oluyor.

Niye yaptık bu kısa açıklamayı?

Şundan yaptık, son dönemde Türkiye’de gıda fiyatları hızla arttı. Ve Temmuz 2014’te yıllık gıda fiyat artışı yüzde 12,5 oranında oldu. Gıda fiyatları, enflasyon sepetinde yıllık yüzde 13,7 olan lokantacılık hizmetlerinden sonra en hızla artan grup oldu. İşte bu artan gıda fiyatları kaliteli emeğe engel olduğundan, Türkiye, küresel pazarlarda rekabet gücünü kaybediyor.

Peki, niçin gıda fiyatları hızla arttı, sorusu hemen akla gelebilir.

Gıda fiyatları hızla arttı, çünkü, Türkiye’nin nüfusu 2002’de 66 milyondu 2014’te 76,9 milyona yükseldi. Bu arada aynı dönemde fert başına gelir 3.492 dolardan 10.783 dolara çıktı. Ama aynı dönemde artan nüfusu besleyecek tahıl üretimi artacağına azaldı. Hemen rakamları verelim;

Türkiye’de tahıl üretimi (Ton)

Yıllar                 2002                 2014

Buğday      19.500.000    19.750.000

Arpa             8.300.000      6.900.000

Yulaf               290.000         212.500

Görüldüğü gibi hem insan hem hayvan gıdası olarak kullanılan tahılların üretimi son on iki yılda geriledi ya da yerinde saydı. İşte bu nedenle artan gelir ve nüfusun desteklediği talebi karşılayacak tahıl üretimi yeterli olamayınca fiyatlar hızla yükseldi.

Gelelim niçin yeterli tahıl üretimi yapılamadığına...

Yapılamadı, çünkü, GAP ve Konya Ovası Sulaması gibi büyük üretim projeleri yerine kaynaklar İstanbul’da üçüncü köprü ve üçüncü havalimanı türünden popülist hizmet projelerine aktarıldı. Ve yüksek faiz- düşük kur politikasıyla lüks lokanta, lüks konut, lüks AVM, lüks otomobil cazip hâle geldi. İşte bu nedenle dış ticarete konu olan mallar yerine lüks malların üretimine paralar yatırıldı. Tabii sonunda ekonomi çıkmaza girdi. Ve enflasyon yükseldi, büyüme hızı küçüldü.

Gelelim bu durumdan kimin sorumlu olduğuna...

Bu ekonomik çıkmazın sorumlusu yüksek faiz- düşük kur politikası izleyen ekonomi yönetimi oluyor.

Bakın hemen bir örnek verelim, ABD’nin bu yıl tarımsal ürün ihracatı 150 milyar dolar olacak. Bu tutar Türkiye’nin neredeyse yıllık toplam ihracatına denk düşüyor.

Peki, niye ABD dış ticarete konu olan tarım ürünlerini üretiyor da Türkiye elinde GAP ve Konya Ovası gibi iki büyük projesi olduğu hâlde üretemiyor?

Çünkü, Türkiye üretim yerine lüks tüketim ve popülist yatırımlara teslim oldu. İşte ekonomide en önemli sorun bu üretim yapısını değiştirip dış ticarete konu malların üretimine yönelmek oluyor. Yeni hükümet bu politikayı değiştiremediği takdirde işimiz zor. Değişecek gibi görünmediğini belirtmekte fayda var.

suleymanyasar26@gmail.com