İnsanlar olarak, sürekli bir şeye başlıyor ve bir şeyi bitiriyoruz; zamanı kendi hükmümüz altına almak için de, çaba gösterip duruyoruz. Takvimleri de, zamanın çetelesini tutabilmek için, zamanın akışını düzenleyebilmek için yarattık. Bugün, takvime göre, bir yılı bitiriyoruz. Ne değişecek bir günde? Neyi geride bırakıp, neye başlayacağız?

Her sonun başlangıcı, her başlangıcın sonu aslında geçmişte; geçmiş bize gelecekte neler olabileceği ile ilgili ipuçları verdi. Biz o ipuçlarının bazılarını topladık, bazılarını toplayamadık; ve bugünü de gizli geleceği de tam seçemiyoruz.

2016’da ne olabilir?

Sevgili babamın, özellikle yaşlılığında sıklıkla yinelediği bir İngilizce söz vardı; “more of the same”, “aynısından daha fazla”.

Türkiye için gözüken biraz bu.

Kürt Meselesi’nde sorunların devam edeceğini öngörmek için de müneccim olmaya gerek yok. Benim çocukluğum, PKK haberleriyle geçti. Bugünlerin yeni nesilleri, çocuklar ve gençlerden oluşan YDG-H’yi (Yurtsever Devrimci Gençlik Hareketi) duyarak büyüyor. Şimdilerdeyse, YPS (Yekîneyên Parastina Sivîl) birimlerinin kurulduğu haberleri birbirinin ardına sıralanıyor. “Öz savunma birimleri” olarak adlandırılan ve YDG-H’nin yerini almaya başlayacak bu yapı, belli ki, tam özerklik hâlinde, bölgenin “güvenlik güçleri” olması için hazırlanıyor.

Türkiye’nin geri kalanının gençleri, isimlerini artık benim yakalayamadığım ortaokul, üniversite giriş sınavları, “YDS” gibi isimli sınavlarla boğuşurken; Kürt gençlerinin önüne YPS’ye katılıp katılmama sorusu geleceğe benziyor.

Biz yaşlanıyoruz, Kürt Meselesi yaşlanmıyor; 2016’yı da, Türkiye, Kürtlerine nasıl bir gelecek sağlayacak veya sağlayamayacak –hangi son ve hangi başlangıca gidiyoruz, bunu konuşarak geçireceğiz.

Daha “PeKeKe mi, PeKaKa mı dedi” sorusunun, tüm algıları belirlediği ortamda, biz neyi nasıl çözeceğiz gerçekten hiç bilemiyorum. Dahası, kırmızıçizgilerle kendini paket etmiş bir devlet anlayışı, çözmekten çok halının altına süpürmeyi, çözer‘miş’ gibi yapmayı tercih eden bir yönetim yaklaşımı neyi, nasıl çözecek? Bu eski sorularla, yeni yıla giriyoruz…

2016 yılında, Türkiye’nin “lider” sorununu daha çok konuşur olacağız. Yaklaşık son 15 yıl, bir lider olarak “Recep Tayyip Erdoğan” fenomeni ve AKP, Türkiye’de tam bir “popülist sistemi” oturttu. Bir sistem değişikliği yaşandıysa, tam teşekküllü bir popülist sisteme dönüşülmesi yoluyla oldu. Yani, söylemde, “Bizler ve Onlar” anlayışı üzerinde temellendirilen, “halkı” temsil ettiği iddiasındakilerin, “seçkinlere” ve “seçkin tahakkümüne” karşı savaş açtığı bir politik sistem. Tabii, işin bir de, ekonomik boyutu var; ülke genelindeki ekonomik varsıllığın, devletin kaynaklarının tahsisinin –yani bir anlamda ekonomik olarak kartların– el değiştirmesi sözkonusu. “Bizler” yani “halk” olduğu iddiasındaki popülist yönetim, devletin kaynaklarını da, “Bizler”den olanlara açıyor, ekonomik gelişimi en başta “Bizler” yaşıyor.

“Onlar” tarafındaysanız ise, geçmiş olsun. Mal kaybından can kaybına, özgürlüğün kaybına kadar bir dizi “şanssızlık” size reva görülüyor. Görülmeye de devam edecek…

Bu popülist sistem, harekete geçirdiği kültürel kodlamalarla da beraber, bir ideal “karizmatik lider” tanımı da ortaya koyuyor: çenesi kuvvetli, siyasi zekâsı yüksek, duygusal, dinamik, enerjik, gençlik ve erkeklik enerjisi taşıyan bir Sünni erkek. Evet, ne yazık ki, bu sistemde, farklı dinden olan birinin veya bir kadının liderliğinin tutmayacağını düşünüyorum. Bu çok üzücü bir durum ama son 10 yılda böyle bir anlayış köklendi; siyasi kültürümüz değişti.

İlla dinî ögelerin veya Müslümanlığın siyaseten kullanılmasının başarı getireceğini düşünmüyorum; her siyasi çizgi kendi geçmişinden, kendi grubunun iç siyasi kültürüne özgü bir liderlik modeline ilişkin zaten bir algıya sahiptir. Sol çizgi mesela, asla İslamcılığa inci boncuk dağıtan, muhafazakâr veya muhafazakârlaştırılmış bir söylemi olan lideri kabul etmeyecektir. Ancak kısa vadede, kendisinin söylem olarak İslami yaklaşımı ön plana çıkarması (bana kalırsa) illa gerekmese de, fazlasıyla sağa, fazlasıyla muhafazakâr aksa çekilmiş, çektirilmiş toplum genelinde, “Sünni erkek” kalıbının geçerli olacağını düşünüyorum. “Normalleştiğimizde”, kimliklerin bir önemi olmayacak; eğer bir gün o noktaya gelebilirsek…

2016’da da, her siyasi çizgi kendi içinde bu “karizmatik lideri” arayacak; bulabilenlerin önü açılacak. Bana kalırsa, daha çok bu bahsettiğim prototipte liderlerin bulunamaması veya olanların “eskilerce” bastırılmasının krizini yaşayacağız.

AKP de, bu arayıştan azat mı? Değil elbette, takvimlerin yaprakları dökülüyor, zaman ayrımsız herkese aynı işliyor… Liderler de yaşlanıyorlar. Ve oluşturulan sistem, “genç, enerji ve dinamizm” dolu olanı seviyor.

oneysezin@hotmail.com