Epey bir zamandan beri gündemde olan ve 2013 tarihinde siyaset kadrosunca “bu kez artık gerçekleşiyor” dedirtecek yoğunlukla güncelleşmiş iken tekrar çeşitli gerekçelerle ertelenen Kürdistan Ulusal Kongresi; tarihsel olduğu kadar güncel olarak da bugün önemini koruyor. Kürdistan’da, Kerkük’ten Kobanê’ye uzanan uzun hatta savaş halinin devam ettiği diğer yandan kimi parçada bağımsızlık kimisinde federasyonlaşmanın gündemde olduğu günümüz koşullarında Ulusal Kongre (UK) daha bir önem kazanmıştır. Denilebilir ki, Kürdistan’ın, Kürt halkının tarihsel geçmişi, ulusal bir kongrenin toplanması için zorunluydu bugün bu zorunluluk daha yakıcı olarak kendini dayatıyor. 

Kürdistan’ın 1920’lerde dönemin iki büyük emperyal devleti Britanya ile Fransa tarafından Sykes –Picot gizli planı çerçevesinde bölge devletleri arasında parçalanıp bölüştürülmesinin trajedisi üzerinden yüz yıl geçmesine rağmen halen devam ediyor.    İşgalci, jenositçi Türk, Arap, Fars yönetimlerinin Kürdistan’ı sömürgeleştirerek üzerinde kurduğu dörtlü kelepçe altında Kürt halkı nefes almakta zorlanıyor. Bu kelepçenin kırılması, öncelikle dört parçada ulusal demokratik güçleri kucaklayacak bir UK ile mümkün olabilirdi, halen de öyle. Bundandır ki Kürt halkı ve siyaseti UK’yi hep gündeminde tutmuştur ve bundan sonra da Kürdistanlı komünistlerin, devrimcilerin ve ulusalcıların hep gündeminde kalacaktır. 

Peki, bundan iki yıl önce hem Türk, Kürt basın ve kamuoyunda hem de dış basın organlarında geniş yer tutan Kürdistan Ulusal Kongresi çıkışı nasıl gerçekleşti ve ne oldu da ertelendi?

Bir kere Ulusal Kongre’nin 2013 yılında gündeme gelmesi tesadüfî değildi. A. Öcalan’ın 2013 Newroz’undaki açıklamaları sonrasında M. Barzani, “Sayın Öcalan’ın açıklamalarına katılıyorum ve destekliyorum” ifadesini kullandı. Daha sonra A. Öcalan’ın Diyarbakır, Ankara, Avrupa ve Hewler’de kongrelerin düzenlenmesini ve “Misak-ı Milli Komitesi”nin kurulmasını istedi. Bu istem doğrultusunda Diyarbakır’da, Ankara’da ve Avrupa’da kongreler yapıldı. HDP milletvekilleri Leyla Zana, S. Süreyya Önder ve KNK Eş Başkanı Nilüfer Koç’tan oluşan bir heyet, Öcalan’ın mektubunu Barzani ve Talabani’ye iletmek üzere G. Kürdistan’a gittiler.

Bu ziyaretin ardından Hewler’de M. Barzani’nin başkanlığında 24-26 Ağustos’ta dört parça Kürdistan’dan siyasi partilerin, sivil toplum örgütlerinin ve halk önderlerinin katılacağı bir konferans yapılması kararı alındı. Ancak yapılması planlanan bu konferans kimi “teknik” hazırlıklar nedeniyle 15-17 Eylül 2013’e ertelendi. Tarihi belirlenmiş Eylül Konferansının da Güney’deki genel seçimler nedeniyle 25 Kasım 2013 tarihine ertelendiği basına yansıdı. Fakat 25 Kasım’da yapılacak bu konferans da gerçekleştirilemedi. Tüm bu kronoloji, UK çağrısının A. Öcalan- M. Barzani üzerinden gerçekleştiğini gösterir bizlere. Tabii buna İmralı sürecinin taraflarından ve Barzani’nin son dönemlerde yakın müttefiki olan Türk devletini de işin içine katmak gerekir.

Oluşturulan Kongre Hazırlık Komisyonu’nun sağlıklı çalışamaması ve önemlisi Ulusal Kongre’nin toparlanması konusunda anlaşamaması üzerine, hem Kürt basını ve kamuoyunda hem dış basında hem de özelde PDK VE PKK taraflarınca çokça tartışma yürütüldü. Tartışılması da gerekiyor.

UK’nin toplanamamasının nedenleri pek çok siyasetçi tarafından değerlendirildi. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanlık Divanı Başkanı Fuad Hüseyin, kongrenin bütün partilerin ortak kararıyla ertelendiğini söylerken, kimi teknik hususlar da bulunduğunu, ancak esas erteleme gerekçesinin Rojava konusundaki ihtilaflar olduğunu vurguladı. Fuat Hüseyin, “delege seçiminde de sorun yaşandığını, örneğin Doğu Kürdistan partilerinin her parça için 150 delege önerisinde bulunduğunu, ancak PKK'nin Kuzey'de daha fazla nüfus bulunduğu için bunu kabul etmediğini” ifade etti. KCK Dış İlişkiler Komisyonu ise yaptığı açıklamada; “Hareketimiz, biri kadın olmak üzere Eşbaşkanlığı savunmuş, delegelerin sayısıkonusunda ise bir tartışma yürütülmemiştir. Delegeler konusunda Sayın Hewramani’nin verdiği sayılar doğru değildir; aksine Güney Kürdistan delegesiyle Kuzey Kürdistan delegelerinin eşite yakın olmasını isteyen kendileri olmuştur. Kaldı ki tüm bu konular tartışma aşamasındaydı. Herhangi bir karara varılmamıştı. Tıkanma, hazırlık komitesi ve gerekli kurumların zamanında toplanıp kongre zamanını tespit edememesinden kaynaklanmıştır. Bilindiği gibi önceden bir tarih tespit edilmiş, ancak Güney Kürdistan'da seçimler olunca Ulusal Kongre çalışmaları tavsatılmış ve bilinmez bir tarihe ertelenmiştir.” diyerek topu karşı tarafa atmıştı.

Bölgedeki iki güçlü Kürt yapısının UK’nin toplanamamasına ilişkin tartışmaları ve ulusal sorunun çözümündeki konsept farklarını şimdilik bir yana Kongre Hazırlık Komitesi’nin ve yine Kürt siyasetinin başat iki partisinin önde gelen isimlerinin yaptığı açıklamalar, Kürdistan’da Ulusal Kongre’ye umut bağlayan ve bu Kongre’ye yurtsever duygularla anlam yükleyenlerde tam bir hayal kırıklığı yaratmıştı. UK Hazırlık Komitesi adına yapılan açıklama: “ Kongre hiçbir devlete karşı değildir” ya da KCK yöneticisi ve aynı zamanda Kongre Hazırlık Komitesi üyesi Ronayî Serhad: “ Kürt halkının birliği hiçbir güce ve devlete karşı değildir”; yine bu seçimlerde HDP’den milletvekili olarak seçilen DDKD Başkanı İmam Taşçıer: “ Kongre hiçbir devlete karşı değildir” türünden açıklamalar olsa olsa sömürgeci devletlerin aklını alaya almak olur!  Çünkü Kürdistan’ın işgal altında tutan dört devlet şunu gayet açıkça bilir ki; Kürtler dört parçada UK toplayacaklarsa bu, esas kendilerine karşı olacaktır.

Demek istediğim Kürt siyaseti tahkiyeyi bıraksın. Demek istediğim UK; Birinci Dünya Savaşı sonrasında Kürdistan’ı bölüp parçalayıp sömürge haline getiren, neredeyse yüz yıldır Kürt halkını inkar eden, kıyımlara uğratan devletlere ve onların oluşturdukları sistemlere karşı gelmeyecek de neye karşı gelecektir?

Demek istediğim siyaset taktiği adına da olsa, UK’nin “hiçbir devlete karşı olmadığını” ifade etmek yanlıştır hatta gülünçtür. Ayrıca UK “hiçbir devlete karşı değildir” demek Sykes- Picot’la çizilen düzeni ve bölgedeki sömürgeci egemen güçlerin çizdiği sınırları ve Kürt halkına uyguladığı baskıyı, ret ve inkâr politikalarını da onaylamak demektir.

Kürt/ Kürdistan meselesine ilişkin “ulus devlet istemiyoruz, ulus devlet kötüdür” diyenlerin Kürtlerin dört parçada ulusal birlik arayışlarına girmeleri gerektiğinden söz etmelerinin karşılığı ise yoktur. Unutulmamalıdır ki Kürdistan Ulusal Kongresi, meşruiyetini “Ulusların Kendi Kaderini Tayin Hakkı”na dayandırmazsa, Kürtlerin devletleşmesi hakkını savunmazsa o zaman ne için gereklidir neye yarar diye sorulacaktır, sorulmalıdır. Buradan bakıldığında bugün Güney’in bağımsızlığını ve Rojava’nın statüsünü yarın öbür parçaların durumunu gündemine almayan, bu meseleyi tartışmayan UK’nin toplanması anlamlı değildir.

UK neden toplanamıyor? Bunun elbette birden fazla nedeni var ve bunlar tartışılmalıdır. Ama Kerkük’ten Kobanê’ye Kürt halkının özellikle savaşçılarının devletsizliği iliklerinden hissettikleri günümüzde daha çok tartışılmalıdır. Halihazırda Güney Kürdistan’ın bağımsızlık arayışları, Rojava’da IŞİD’e karşı YPG/J güçleriyle Peşmergenin yan yana mücadele etmesi gibi olumlu gelişmeler yaşanırken Şengal ve Kelaşin bölgeleri üzerinden gelişen ihtilaflar ve “ulus devlete karşıyım” diyerek Güney’in bağımsızlığına, devletleşmesine karşı duruş sergileyen PKK olgusu ortadayken Kürdistan’da ortak irade olarak bir ulusal kongre düzleminde oluşma şansı şu an için pek mümkün görünmüyor. Görünmüyor diye bırakmak mı gerekiyor? Hayır tersine başta etkin olan ulusal partilerimiz olmak üzere herkesin şimdi daha fazla UK hedefine kilitlenmeleri gerekiyor.

Öyle ki ortak bir iradenin oluşması, birliğin sağlanması dört parça Kürdistan’daki tüm ulusal, liberal, İslami, devrimci,  komünist parti ve örgütlerin önünde tarihi bir sorumluluk olarak duruyor. Bu uğurda başta Kürdistan’ın büyük partileri olmak üzere tüm siyasi güçler, Kürt/ Kürdistan halkının çıkarlarını her zaman kendi basit örgütsel çıkarlarının üstünde tutmalıdır. Hele hele emperyal ve bölge sömürgeci güçlerinin Kürdistan coğrafyasına giydirmiş oldukları bu deli gömleği artık yırtılmaya başlamışken…  

sizol44@hotmail.com