Cumhurbaşkanı seçildiği için anayasa uyarınca başbakanlıktan ve partisinden istifa etmesi gerektiği konusunda yapılan tüm çağrılara, “Gidin işinize ya…” diyerek AKP başkanlığı ve başbakanlık yapmayı sürdüren Tayyip Erdoğan, 27 Ağustos’ta yapılmasını kararlaştırdığı kongrede AKP Genel Başkanlığı’na, hiç de sürpriz olmayan bir şekilde, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nu aday gösterdi.

AKP’den istifa eden Ankara Milletvekili Haluk Özdalga’nın bu konudaki yorumu, eski partisinde olan biteni iyi açıklıyor: “AKP’nin doğal mecrası içinde yol almasına izin verilseydi, herkes biliyor ki Abdullah Gül genel başkan, hakkaniyet gereği Bülent Arınç da başbakan olacaktı. On ay sonra yapılacak seçimlerden sonra da her şey o günün kendi şartları içinde şekillenecekti. Ama bir dizi manipülasyonla önce Gül yarış dışına itildi, sonra Erdoğan’ın arzu ettiği ismin fiilen tek aday olması sağlandı ve Arınç’ın da önü kesilmiş oldu. Gözüm üstünüzde olacak diyen Erdoğan’ın eli de, belli ki partinin içinde olacak. Bir parti doğal mecrasında yol alamaz, uzaktan kumandayla yönetilirse, hayatiyetini sürdüremez.” (F5Haber, 19 Ağustos.)

Davutoğlu’nun tensibinde liyakatten ziyade sadakatin rol oynadığı muhakkak. Nitekim Erdoğan, bunu açık bir şekilde ifade etti: “Seçilmesinde paralel yapıyla mücadelesindeki azmi etkili oldu…” dedi. Davutoğlu da hemen istenen cevabı verdi: “İster paralel yapı adı altında, ister başka ad altında kimler bu yürüyüşü durdurmak isterse, AKP kadroları onların karşısında duracaktır…”

Davutoğlu’nun performansını  2002’den 2009’a kadar Başbakanlık Başdanışmanı, 2009’dan sonra Dışişleri Bakanı olarak iki dönemde değerlendirmek mümkün: Mimarı olduğu “komşularla sıfır problem” politikası, 2011 başında patlak veren Arap Baharı’na gelinceye kadar, hem güvenlik hem de ekonomi alanında çok başarılı sonuçlar verdi. Arap Baharı’yla birlikte benimsenen, başarılı olacakları varsayımıyla halk ayaklanmalarına destek politikasının, Suriye, Mısır ve şimdi Irak’ta yaşananlarla Türkiye’yi içine düşürdüğü olağanüstü zor durum ise herkesin gözleri önünde. Bu çok zor dönemde kendisine sahip çıkmasının Davutoğlu’nun Erdoğan’a duyduğu sadakatin baş nedeni olduğu; Davutoğlu’nun da en ağır ifadelerle Hizmet Hareketi’ne karşı tavır alarak Erdoğan’a borcunu ödediği görüldü. Yoksa Davutoğlu’nun Hizmet Hareketi’nin 120 ülkeye yayılan okulları ve iş adamlarıyla Türkiye’nin yumuşak gücüne yaptığı büyük katkının bilincinde olmaması düşünülemez. Zaten Cumhuriyet tarihinin en büyük rüşvet ve yolsuzluk soruşturmasını örtbas etmek için, bunun Hizmet Hareketi’nin hükümete karşı bir darbe girişimi olduğu safsatasına sarılmalarına kadar gerek Erdoğan’ın gerekse Davutoğlu’nun bu bilinçle davrandıkları herkesin malumu.

Kimin başbakan olacağı belli oldu. Şimdi sorulan soru Davutoğlu’nun (anayasa buna izin vermediği halde) hem cumhurbaşkanı, hem başbakan, hem de parti başkanı olmaya devam etme kararında olan Erdoğan’ın talimatlarıyla davranan, (Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’nin ifadesiyle) “başbakan değil, bakanlar kurulu başkanı” ya da başka bir ifadeyle kukla başbakan rolünü üstlenip üstlenmeyeceği. Genel kanı, Davutoğlu’nun dış politikadaki başarısızlıkların siyasi faturasını Erdoğan’la paylaşmak için bu rolü oynamaya yatkın olduğu.

Ama bu sorunun kesin cevabını bizzat Tayyip Erdoğan’ın dahi bildiğini sanmıyorum. Sanırım, bekleyip görecek. Eğer Gül’ün hakkında “siyasete ben soktum” hatırlatmasını yaptığı Davutoğlu, beklediği sadakati göstermeyecek olursa, genel seçime başka bir genel başkan ve başbakanla girmeyi niye tercih etmesin? Örneğin yakın mesai arkadaşı olan MİT Müsteşarı Hakan Fidan neden şimdiden hükümete girerek bu role hazırlanmasın?s.alpay@zaman.com.tr