GÜNEY AFRİKA-Koç Topluluğu şirketlerinden Arçelik’in faaliyet alanını farklı coğrafyalarda genişletme stratejisi kapsamında üç yıl önce satın aldığı Güney Afrikalı Defy’ın fabrikalarını geçen hafta ziyaret ettik. Arçelik, Defy’ı, Franke’den 324 milyon dolara satın almış, bugüne kadar hem 56 milyon dolarlık yatırım yapmış hem de teknoloji transferi gerçekleştirmiş. Fabrika ziyaretleri sırasında Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç, Holding’in Dayanıklı Tüketim Grubu Başkanı ve Arçelik A.Ş. Genel Müdürü Levent Çakıroğlu ile Dış İlişkiler ve Kurumsal İletişim Direktörü Oya Ünlü Kızıl ile sohbet etme imkânı bulduk.

Türkiye’nin enerji hariç tutulduğunda dış ticaret açığının çok büyük bir bölümünü ileri teknoloji ürünleri oluşturuyor. Türkiye’nin ihracatında yüksek teknolojinin payı sadece yüzde 3. 2012’de ABD 148,7 milyar dolar, Çin 457 milyar dolar, Güney Kore 122 milyar dolar ileri teknoloji ihracatı yaparken, Türkiye’nin bu alandaki varlığı 1,9 milyar dolar. Böyle bakıldığında Türkiyeli şirketlerin know-how transferine odaklanması önemli. Defy’ın Durban’daki fabrikasında gördüğümüz güneş enerjisiyle çalışan beyaz eşyalar, enerjiye erişimin büyük sorun olduğu Afrika kıtası için değerli bir yenilik. Fırın ve TV için de çalışmalar sürüyormuş.

Sohbete geri dönecek olursak, ana konu, Arçelik’in küresel marka algısıydı. Arçelik, bünyesine kattığı markalarla Avrupa’dan Asya’ya, Afrika’dan ABD’ye kadar dünyanın her yerine yayılmış durumda. Konu küresel marka algısı olunca ister istemez, Türk şirketlerinin küresel marka olma yolunda attığı adımlar da konuşuldu. Bu ayın başında Ülker’i de bünyesinde barındıran Yıldız Holding’in İngiliz bisküvi devi United Biscuits’i satın alması bu kapsamda gündeme geldi.

Türkiye tarihinin en büyük dış satın alımını yapan Yıldız Holding’in United Biscuits’i 3,3 milyar doların hepsini peşin ödeyerek bünyesine katma işlemi epey ses getirmişti. Mustafa Koçda, “Küresel oyunda Topluluk olarak henüz istediğimiz yerde değiliz” dedi ve ardından United Biscuits satın almasına göndermeyle, “Ülker’in yaptığı muazzam bir iş. Bunu bir fonla ortak alıp sonra devralmak... Açıkçası bu kadar dışarıyla ilintiliyiz. Her şeyi takip ediyoruz ama ben sonradan baktım. United Biscuits’in bu kadar yaygın olduğunu bilmiyordum. Nokta atışı yapmışlar. Zaten Murat (Ülker)Bey’e mektup yazıp tebrik ettim” açıklaması yaptı.

Bu kapsamda dışarıda yeni işlere ve yeni satın almalara açık olduklarını belirten Koç, 2015’te büyük çapta sürprizlerinin olacağının işaretini de şu sözlerle verdi: “Kendi know how’ına sahip olduğumuz, yabancı ortağımızın olmadığı veya yepyeni bir işe girmemiz lazım. Paradigmaları değiştirmek açısından bizim de bu tip girişimlere açık olmamız lazım. Bununla ilgili çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”

Koç’un bahsettiği bu paradigma değişikliğinin, Koç’un ana işkolu olan otomotiv olması pek mümkün görünmüyor, zaten yabancı ortağı var. Beyaz eşya, bankacılık, enerji de mümkün olmayabilir. Çünkü o da holdingin ana iş dalları arasında... Bu sektörlerin dışında başka iş dallarına da odaklanabilecek yaklaşımlara açık olduklarını söyleyen Koç, “Olmak istediğimiz yere; çıtayı yüksek yere koyuyoruz” diyerek ekledi: “Uzakdoğu’nun müjdesini daha sonra vereceğiz.”

Mustafa Koç, bu kadar “sürpriz adım” sinyalleriyle ilgili, “2015’teki nasıl bir sürprizden bahsediyoruz” sorusuna net bir cevap verdi: “Adı üstünde sürpriz. Şimdi söylersek sürpriz olmaz, büyüsü bozulur...”

Türkiye ekonomisindeki görünümle ilgili görüşlerini de paylaşan Koç, 2015 seçimlerine gönderme yaparak, şunları paylaştı: “Bardağın dolu tarafına bakacak olursak; bu kadar çalkantılı bir dönemden sonra ekonomide kesintiye uğramadık. Bu seçimden sonra Türkiye’de büyük ihtimalle dört yıl bir daha seçim olmayacak. Daha istikrarlı bir döneme gireceğimize inanıyorum.”

Umarım, 2015’te Koç’un dileği gibi bir ekonomik ve siyasi tabloyla karşılaşırız...

pelincengiz@gmail.com