İklim değişikliğinin yarattığı adaletsizlikdeyince aklınıza neler geliyor? Haritada yerini bile gösteremeyeceğiniz uzak coğrafyalardaki sular altında kalacak adalar mı, yoksa buzullar eridiği için yaşam alanı giderek daralan kutup ayılarının hayatta kalma savaşı mı? Her şeyden önce, iklim değişikliğinin yoksulluğu artırdığı, gıdaya ve suya erişimi engellediği, aynı zamanda göç hareketlerine neden olduğunu, dolayısıyla dünyanın en dezavantajlı kesimleri için büyük bir adaletsizlik yarattığını kabul edelim. İklim değişikliği, artık insanoğlunun kendi eliyle yarattığı adaletsizlik olarak tanımlanıyor.

Bazıları iklim değişikliğinin sebep olduğu derin insan hakları ihlallerini görmezden geledursun, pek çok bilimsel araştırma, iklim değişikliğinin en önemli etkilerinin giderek daha fazla insan sağlığı, küresel gıda güvenliği, ekonomik kalkınma ve göç hareketleri üzerinde olacağını ortaya koydu. İklim değişikliğinin etkisiyle su kıtlığı ve kuraklık artarken, tarımsal verimlilik düşüyor, gıda fiyatları yükseliyor. Bunun ceremesini en fazla çocuklar, kadınlar, yoksullar ve siyasal, sosyal ya da ekonomik sebeplerle öteki hâline getirilmiş gruplar çekiyor. İklim değişikliği 21. yüzyılın en büyük sosyal adaletsizlik kaynağı.

İklim değişikliğinin olumsuz etkilerinden muaf bir ülke yok, fakat bu etkiler adaptasyon ve mücadele konusunda görece eli daha rahat zengin ülkeleri az etkilerken, mücadele için gerekli altyapısı ve ekonomisi zayıf fakir ülkeler çok daha fazla etkileniyor. Bu etkinin fazla olduğu yerler sadece fakir ülkelerle sınırlı değil, gelişmiş ülkelerin yoksul kesimleri de iklim değişikliğinin olumsuzluklarına daha fazla maruz kalıyor. Oxfam International’ın son verilerine göre, dünyada son beş yılda iklim değişikliği kaynaklı felaketlerin maliyeti 490 milyar dolar. Farklı biçimlerde bu felaketlerden 650 milyondan fazla insan etkilendi, kiminin artık evi yok, kiminin ürünlerini ya kuraklık ya sel vurdu, kimileriyse yükselen gıda fiyatları sebebiyle açlıkla mücadele ediyor.

Dünyanın pek çok yerinde insanlar gerçek anlamda adalet bekliyorsa, herkesin ciddiyetle düşünmesi gereken birkaç soru var: Daha az nasıl tüketebiliriz? Daha azla nasıl hayatımızı sürdürebiliriz?Bu sorgulamanın ardından verilecek anlamlı cevaplar ve beraberindeki uygulama süreci, işte sizi daha adaletli bir dünyaya götürecek demektir.

Başta hükümetler olmak üzere sorumlu tüm taraflar iklim değişikliğiyle ilgili yapılması gerekenleri ötelerken, durumun giderek kontrolden çıkma noktasına yaklaştığını, beraberinde insan türü de dâhil canlılar için ciddi yaşamsal sorunları beraberinde getirdiğini unutmamalıyız. Sera gazlarını atmosfere bu şekilde salmaya devam ettikçe, bu gezegende yaşamanın giderek zorlaşacağının bilincinde olarak, adaletsizliklerin içinden çıkılmaz bir hâl alacağını görmeliyiz. Daha eşit, daha adil, daha temiz bir dünya için radikal davranış değişikliklerine gitmek gerekiyor, bunun için ilk adımı hükümetlerin atması şart.Siyasetçiler, işbaşında oldukları süre boyunca daha fazla zenginlik ve tüketim vaadinde bulundukları için radikal önlemleri ya görmezden geliyor ya da çok yetersiz şekilde yerine getiriyor. Bu fütursuz dünyayı kirletme hakkı olduğunu düşünenlerin, gezegeni getirdiği durum ortada.

23 Eylül’de New York’ta BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon’un davetlisi olarak biraraya gelecek olan dünya devlet ve hükümet başkanlarından dünya halklarının talebi de bu, iklim değişikliğinin yarattığı adaletsizliklerin azaltılması. İklim değişikliği ve beraberindeki adaletsizliğe dikkat çekmek için hafta sonu dünyanın dört bir yanında eşi benzeri görülmemiş Halkların İklim Yürüyüşü gerçekleşiyor, sendikalar, dinî gruplar, öğrenciler, Hollywood yıldızları, insan hakları ve çevre örgütleri hepsi birarada sokakta. İklim değişikliğinin yarattığı adaletsizliği gideremeyenler, başka türlü bir adalet vaat edemez...

pelincengiz@gmail.com