Gezi Parkı protestolarında yaşananları özetlerken, sık sık Malcolm X’in, “Ben doğrudan yanayım, kimin söylediği fark etmez. Ben adaletten yanayım, kimin lehine veya aleyhine olduğu fark etmez...” şeklindeki sözlerinin alıntılanması dikkat çekiciydi. 

Mayıs ayının sonlarından bu yana Türkiye’ye dalga dalga yayılan yeni bir siyaset talebi, farklı kesimlerin birarada daha demokratik, özgür ve adaletli bir toplum olma arayışı, azan polis şiddetini yücelten çıkışlar, gözaltılar ve sürece destek verenlerin darbecilikle suçlanmasıyla karşılık buldu. 

Korumasız insanların kafalarına polis tarafından nişan alınarak gaz fişeği ve plastik mermi atılarak yaralanması, sakat kalanlar, ölenler bir an olsun iktidar sahiplerinin vicdanını sızlatmadı. Tüm olup bitenler, sandık demokrasisine indirgenerek, birtakım “dış mihrakların” desteğini alarak, seçilmiş bir iktidarı devirmeye yönelik eylemler olarak nitelendi. Yaşananlara bakınca, aslında gelecek adaletin kimin lehine ya da aleyhine olduğu kadar kimden geleceği de önem kazanıyor. 

Gezi ruhu özünde otoriterleşmeye başkaldıran, polis şiddetine, keyfî uygulamalara, tek kişinin aldığı kararlara dur diyen, demokrasinin sandıktan ibaret olmadığını düşünen, farklılıklara saygı duyan, hiyerarşiden uzak lidersiz ve örgütsüz olmasıyla heyecan vericiydi. Küçük bir grupla başladı ancak ardından kitleselleşen her eylemde olduğu gibi Gezi Parkı direnişinde de ulusalcılar, provokatörler, darbeye göz kırpan siyasi gruplar sürece dâhil oldu, bu doğru. Ancak, sadece sürece dâhil olmuş bu grupları ön planda tutup bunun üzerinden siyaset geliştirmek, Gezi Parkı ruhunun sosyolojik açıdan bize anlattıklarını görmezden gelerek, bu hareketin siyasette değişim talebini elinin tersiyle bir kenara itmek eskinin alışkanlıklarını devam ettirmekten öte bir tavır değil. 

Bugün Gezi ruhunun kapsayıcılığına, çoğulculuğuna, hassasiyetlerine karşılık gelecek yeni bir siyaset arayışı var. 

İşte bu noktada, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi öncülüğünde, Gezi’nin temsil ettiği demokrasi zemininde buluşmak üzere ve Gezi bileşenlerinin de katılımıyla “Adalet ve Saygıya Çağrı” manifestosunu 10 gün önce change.org üzerinden imzaya açıldı. 

Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi üyelerinin de aralarında bulunduğu 103 akademisyen, yazar ve aktivist, Türkiye’de Gezi Parkı olaylarıyla birlikte şiddet ve korku iklimi yaratıldığını dile getirerek, demokrasinin inşası için yol haritası niteliğinde bir metin hazırladı. Gezi’nin gerçek ruhunu oluşturanların hiyerarşik bir düzen kurmadan biraraya gelerek, asgari müştereklerini ve demokratik taleplerini ortaya koyabilecekleri bir manifesto denebilir. Manifesto metninin herkesin kendi baktığı yerden eleştirilebileceği ya da itiraz edebileceği bazı yönlerinin olduğu muhakkak, ancak, Gezi sonrası süreçte toplumsal barış ve demokrasi için bir yerden başlamak gerek. 

Manifesto, özetle ülke gündemindeki en sıcak meselelerle ilgili bir çözüm önerileri paketi sunuyor. Yerel yönetimlerin önünü açacak anayasal garantiler, seçim barajının düşürülmesi, anadilde eğitim hakkının tanıması, Terörle Mücadele Kanunu’nun kaldırılması, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası’yla demokratik protesto hakkının kullanılmasının güvence altına alınması, başörtüsünün kamusal alanda özgürlüğünün sağlanması, cemevlerinin ibadethane olarak kabul edilmesi, ırkçı ve ayrımcı dilin nefret suçu kapsamına alınması, LGBT’lerin eşitlik ve onur taleplerine kulak verilmesi, doğayı tahrip eden kalkınma anlayışının gözden geçirilerek çevre ve kent düzenlemesini içeren konuların toplumla paylaşılması yönünde adım atılması...

Metinde yer alan, “Bu somut adımlar, Türkiye’nin içinde bulunduğu gergin durumdan ancak diyalog ve müzakere yoluyla çıkabileceğini düşünen bizlerin bütün yurttaşlara ve siyasal aktörlere bir vicdan ve adalet çağrısı olarak algılanmalıdır” cümlesinin de gerçek anlamda yerini bulması şu günlerde hayli önemli. Ne de olsa adalet ve vicdan bir gün herkese lazım olabilir.

Madem Malcolm X’in sözüyle başladım, yine ona ait biz sözü Gezi’ye ithaf ederek bitireyim: “Şimşekleri, üzerine en çok oyunları bozanlar çeker.”

pelincengiz@gmail.com