İnsanın her etkinliği artık doğada kalıcı izler bırakıyor. İnsanın doğaya etkilerini araştıran bilim dünyasının, birkaç aklı evvelin dışında hemfikir olduğu konuların başında küresel ısınma var. İnsanın doğaya bin bir türlü müdahalesi ile meydana gelen küresel ısınma, yarattığı birçok olumsuzluğun yanında rüzgârı da etkiliyormuş. Daha önce özellikle Amerika kıtasında meydana gelen ve çok ciddi yıkıcı etkiler yaratan Katrina, Rita ve Irene fırtınaları, bilimcilerin dikkatini küresel ısınmanın fırtınalar üzerindeki etkilerine yoğunlaştırmıştı. Şimdi ise tüm dünyaSandy’yi konuşuyor. Son 30 yılda okyanus yüzeylerinin ısınması nedeniyle, tropikal fırtınaların yıkıcı gücünün ikiye katlandığı şeklinde bir görüş mevcut. Atmosfer, okyanuslar ve iklim değişikliği alanlarında yaptığı çalışmalarla tanınan Massachusetts Institute of Technology (MIT) Profesörü Kerry Emanuel, tropik fırtınaların gücündeki artışın küresel ısınma ile doğrudan ilişkisi olduğunu söylüyor. Bu değişimin de özellikle Britanya, Karayipler, ABD’nin batı sahilleri ve Japonya gibi Pasifik ülkelerinde etkilerini gösterebileceği belirtiliyor. Dolayısıyla, zaten şiddetli fırtınalara maruz bir iklime sahip olan Amerika kıtası, fırtınaların seyrinden küresel ısınma ile birlikte tahmin edilenden çok daha fazla etkileniyor. Yüzbinlerce kişinin elektriksiz kalmasına, metroların su basmasına, borsaların 27 yıl aradan sonra ilk kez hava durumu nedeniyle açılamamasına, uçak seferlerinin yapılamamasına sebep olan Sandy fırtınası, Maryland’deki Calvert Cliffs, Peach Bottom ve Three Mile Island ile Pennsylvania’daki Limerick ve Susquehanna nükleer santrallerini de kapattırabilir.

ABD’nin batısından gelen kar fırtınası ve kuzeyden Kanada’dan gelen dondurucu hava ile birleşeceği için Frankenstorm adı verilen Sandy’nin tarihin en büyük hasarlarından birini yaratacağı beklentisi yaygın. BBC’de yer alan bir habere göre, Sandy fırtınasının ülkeye 10 ila 20 milyar dolar arasında bir zarara yol açacağı tahmin ediliyor. Böylelikle Sandy’nin, ABD tarihindeki bedeli en fazla olan doğal felaketlerden biri olarak tarihe geçeceği belirtiliyor. Fırtınanın ekonomiye maliyetinin 20 milyar dolara ulaşması hâlinde, geçen yıl Irene kasırgasının verdiği 16 milyar dolarlık zararı geçmiş olacak. 2005’te 1200 kişinin ölümüne yol açan Katrina kasırgasının zararı ise 108 milyar dolardı.

İşin parasal boyutu bir yana seçimlere bir hafta kala bu kez fırtınanın ciddi bir siyasi boyutu da var. Amerika’yı alt üst eden Sandy, ister istemez 6 kasımda yapılacak ABD Başkanlık seçimleri öncesi yürütülen seçim kampanyalarını da yakından etkiledi. Gerek Başkan Barack Obama’nın, gerekse Cumhuriyetçi Başkan adayı Mitt Romney’nin, kasırganın vuracağı bölgelerdeki birçok seçim gezisi iptal edildi. Kasırganın seçim sonuçlarına bile etki edebileceğini söyleyenler mevcut. Seçim öncesi yapılan pek çok ankette oyların başa baş gittiği sonucu alınırken, her iki adayın da şimdiye kadar hem seçim kampanyalarında hem de ekranlarda kamuoyunun önünde dile getirdikleri politik argümanları arasında iklim değişikliği ve etkilerinden hemen hiç bahsetmemeleri epey eleştiri almıştı. Obama’nın 2008 seçimleri sırasında ettiği, “ABD ve dünyanın karşı karşıya olduğu en acil çözülmesi gereken konulardan biri, iklim değişikliği. Bu sorunu kesin olarak çözme zamanı. Erteleme seçeneğimiz yok, inkâr kabul edilebilir bir tepki değil” sözlerinin bu seçim kampanyasında yanından bile geçmemesi bir hayli hayal kırıklığı yarattı. Bu kez Obama’nın eski vaatlerinin hiçbirinden söz etmemesi, üstelik sera gazı salımlarını arttıran kömür üretimi artışıyla övünmesi bu konuda daha beter pozisyonlar savunan Romney’nin eline de büyük koz vermiş oldu. Eh zaten, “sera gazı emisyonları ile iklim değişikliği arasındaki bağı bile kuramayan” Romney’den de küresel ısınma konusunda birkaç kelam etmesini bekleyen kimse yoktu. Dolayısıyla, Sandy fırtınası ile iklim değişikliği konusunda iki adayın da son bir haftaya kadar getirmiş olduğu suskunluk akıllarına “keşke” düşürmüş müdür bilinmez ama bu konuyu görmezden geldikleri açık.  

İklim değişikliğini gözardı etmenin kamuoyu desteğini ne kadar etkileyeceği muhakkak tartışmalı. Tarihsel olarak iklim değişikliği ile ilgili meselelere en az ABD halkı inanırdı, iklimle ilgili gelişmeler ABD’lilerin sorunu değildi. Ancak, son yıllarda meydana gelen kuraklık, aşırı hava değişimleri, sıcaklık dalgaları gibi pek çok doğa olayı Amerikan halkını yakından etkiledi, iklim değişikliği ile ilgili duyarlılığa yöneltti. Yakın zamanda sonuçları açıklanan Yale Project on Climate Change’in yaptığı bir çalışma, iklim değişikliğinin Başkan ve Kongre için ne kadar önem taşıyabileceğini gösterdi. İnternetten ulaşılabilecek bu rapora göre, ABD halkının yüzde 70’i aslında küresel ısınmaya inanıyor. Ancak, oy getirisi olmadığı farz edilen bu konuya duyarlılık artsa da ve siyasetçiler bunu bile bile pas geçse de doğa kendini bir anda gümbür gümbür hatırlatıyor...

pelincengiz@gmail.com