Gezi olayları sonrasında eylemin dinamiklerini Franz Neumann'dan ödünçle "Behemoth" kavramıyla izah etmiştim.

Leviathan ve Behemoth'un Eski Ahitte, Hiob (Eyüp) babında geçen iki farklı canavarın adı.Tora'da her iki canavarın birbiriyle savaşının ardından Rab'ın kılıcıyla onları öldürdüğü ve etini "şükran günü"nde seçkin kullarına dağıttığı yazılı.

Bundan mülhem, modern çağın büyük düşünürü Hobbes, suda yaşayan dişi canavar Leviathan'ı topluma ait iktidarı devşiren, buna karşılık hukuki öngörülebilirlik, işleyebilir bir normlar düzeni, can ve mal güvenliği sağlayan bir otorite olarak sunar.

Canavarlardan ikincisi ise kara canavarı eril Behemoth'tur. Pek çok canlının karışımından oluşan bu canavar, bu karışık özelliği nedeniyle de korku ve dehşet saçar.

Leviathan'ın kendi içinde yeknesak, uyumlu ve tutarlı yapısına karşın, Behemoth bir karmaşaya işaret eder. Farklı canlıların özelliğinin bir araya gelmesi onu tutarlı bir bütüne kavuşturmuyor.

Neumann tam da bu özelliği nedeniyle Nasyonal Sosyalizm düzenini Behemoth olarak tanımlıyor. Çünkü bu yapı tutarlı bir bütüne işaret etmiyor. Yasalar ve bürokratik bir yönetim aygıtınca düzenlenmiş serbest rekabete dayanmıyor. Aksine her biri kendi iktidar imkanlarıyla donatılmış, bir birinden çok farklı ve kuralsız bir çoğulculuk içinde yarışan yapılar/aktörler kümesini anlatıyor. Neumann "totaliter çoğulculuk" olarak nitelendirdiği bu yapıyı, farklı unsurların, rasyonel bir düzen yerine, sadece kişi ve durum bazlı, çoğu zaman anlık olarak gerçekleşen birliktelikleri olarak tasvir ediyor. Onların bir arada oluşunun zeminini daha çok fırsatlar oluşturuyor.

Gerçekten de çoğulculuk, Amerikalıların "e pluribus unum" (çokluktan doğan birlik) olarak ifade ettikleri şekilde, uyumlu, tutarlı ve kamusal ortak yarara odaklanmış bir siyasal işleyiş ve sistem içinde bugünkü pozitif anlamını kazanıyor. Ancak tekelci sermaye yapıları, farklı bürokratik unsurlar, sanat, edebiyat, mimari ve bilim dünyası aktörleriyle yapı, çoğulcu kitle demokrasilerine dönüşmüyor.

Bu nedenle, çekirdeğinde çevreci ve yaşam tarzını koruma odaklı, aynı zamanda meşru bir toplumsal itirazı barındırmış olmasına rağmen, Gezi, bu itirazları bir iktidar oyununun enstrümanına dönüştürüldü.

Yapının karakteristiğine bakıldığında büyük bir kısmının - Alev Alatlı'nın deyimiyle- sentetik, expat ve self oryantalist olduğu görülüyor. Biraz da ergen.

Belki de bu yüzden ait oldukları topraklara, onun arşivine, hafızasına ve organik yaratıcılığına yabancı, belki de bu yüzden hoyratça davranabiliyorlar. Bu topraklarla ilişkilerini duygusallıklar belirliyor. Siyasetle ilişkileri metafiziktir. Siyaset Leviathan özellikler gösterebildiği sürece metafizik refleksler baskılanıyor ve rasyonalimsi davranışlar öne çıkıyor.

Ancak Leviathan dediğimiz rasyonel otoritede zafiyet belirtileri ortaya çıkar çıkmaz yüzlerdeki maskeler hızla düşüyor ve Behemoth tüm kaotik görüntüsüyle ve metafizik dürtüsüyle harekete geçiyor.

Kimi "sınıfsız toplum", kimi "imtiyazsız sınıfsız kaynaşmış bir kitle", kimi Necadad haricileri gibi, "imamsız devlet" ütopyalarıyla pür metafizik bir tahayyülün peşinde koşarken, psikolojileri ve dolayısıyla davranışlarıyla nihilist bir siyasal kümeyi oluşturuyorlar.

Son dönemlerde bunlara uhrevi ve menkıbevi diskürü ağır basan, metafizik bir tahayyül ve siyasal ilahiyata sahip başka bir grup eklendi. Yapının yıkıcılık kapasitesi arttı.

Bununla da aslında Neumann'ın seküler Behemoth'u kadim temellere yeniden oturtuldu. Nefs-i emmare galibi Hiob ile mesih/mehdi arasında ilişki aşkınlıkla yeniden kuruldu.

Sıra, Tora'da ifade edildiği gibi, Rab'ın kılıcıyla hem Leviathan'ı, hem de Behemoth'u kurban edip şükran gününde seçkin kullarına nimet olarak dağıtmasına mı geldi acaba?