Yüz akı örnekler kimseyi yanıltmasın; zira uçsuz bucaksız Anadolu’da, korkarım, gençler kötü yetişiyor.

Sadece Cumhuriyet’in en büyük iddiası olan eğitimin fos çıkması nedeniyle değil, hayat da onlara yanlış yön veriyor.

Kalıplar kadarlık düşünüyorlar.

Çoğundaki sosyopolitik kanaat, tıpkı fast food lokantalarının birbirine geçirgenliği olmayan mönülerinden birini olduğu gibi seçmek şeklinde ediniliyor.

Muallâkta kalmalarının bir sebebi de, eski nesillerden devrolan sağlıkla biriktirilmiş düşünsel bir mirasın olmadığına gelip dayanıyor.

Hiç sektirmeden kırk sene önceki gibi düşünmekle övünen sebil kadar etkin yaşlımız varken, tabii ki tarihsel kavram ve modellere pragmatik pencerelerden bakmalarına imkân da yok!

Zaten İslâm dünyasının fertleri olarak, galiba daha ‘1789 Fransız Devrimi’ni bile anlamış değiliz. Acaba 17.yy’ın ilk yarısındaki ‘Westphalia Süreci’ gibi bir yerde mi boğuşuyoruz, bundan da emin değilim.

Örneğin, muhafazakârlık, liberallik ve sosyalistlik gibi ideolojiler, 1789 gerçekliği karşısında insan gruplarının kendi çıkarları bakımından takındıkları tavrın giderek doktrinleşmesinden doğmuşlardır.

Muhafazakârlık, siyasal bir program olmaktan çok bir bakış açısı, bir yaşam tarzıdır.

Devrim’in itici gücü liberal değerlere karşı, karşı devrimci bir tepkimenin sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

Liberaller ise, ancien regime’in artık yürümeyeceğini, dünyayı geçmişin irrasyonel artıklarından temizlemenin vakti geldiğini düşünen reformistlerdi.

İlerlemenin ancak insanın çabası ve siyasal projesiyle olabileceğine inanıyorlardı.

Bu nedenledir ki, ilk Jakobenler liberallerdir. O yüzden 1848 Devrimleri olana ya da Marx ortaya çıkana kadar sosyalistlerle birbirlerinden ayrı düşmeyeceklerdir.

Muhafazakârlar, nasıl ki 1789’da liberallerin başı çekerek altüst ettiği düzeni eski hâline getirmek içinrestorasyona tabi tutmak istedilerse; sosyalistler de giderek liberallerin evrimci reformculuylayetinmeyerek, devrimci aşırılıklar metotlarını benimsemek suretiyle onlardan kopmaya başladılar.

Bu üç yaklaşım;

muhafazakârlık, gelişmeleri durdurmayı;

liberallik, vakti gelmeyen olgular gerçekleşmeyeceği için koşullara göre hareket etmeyi;

sosyalistlik, ilerleme güdüsüne köktenci yöntemlerle hız vermeyi

esas almışlar;

biri lök gibi oturmaya,

diğeri uzun yol bilinciyle yürümeye,

öteki de insan doğasına aykırı aceleciliklerle koşmaya kalkarak, dünyanın bugünkü örneklerini yaratmışlardır.

Günümüzün bütün gelişmiş ve zenginleşmiş toplumları liberaldir. Özgürlükler onlarda, insan haklarıonlarda, demokrasiler onlardadır.

Hayat fast food mönüsü gibi ketum olmadığı için, pragmatik liberaller sosyalizmden de yararlanarak, bireyciliğin sakıncalı yanlarını her toplumun tıpkı tahin- pekmezi kendi ağız tadına göre karıştırmasındaki gibi telâfilerle geliştirmişlerdir.

O yüzden en müreffeh emek de onlardadır.

Oysa bütün sosyalist projeler çökmüştür.

Sosyalist özlemler ve hedefler yanlış olduğu için değil; gerçekçi olmadığı için, mayonez yapayım derken yağı yumurta sarısına yavaşça yedirecekleri yerde, hepsini birden boca ettikleri için kesilmiş de çökmüştür.

Gençlere önerim, hem liberal hem de sosyalist değerlerin hepsinden, birlikte yararlanmayı öğrenmeleridir.

Muhafazakârlık için ise, aynı şeyi söyleyemem.

Çünkü muhafazakârlık, lüks, tantana ve şatafat içinde yüzmek için, egemenliği eline geçirene kadar mağduru bile oynamaktan utanmayacağı hırsızlık ve yolsuzluk cebbarlıklarıyla, tıpkı yapıştığı damarı şişmeden bırakmayan kan emici bir sülük gibi yaşayan zorbaların ideolojisidir.

Nasıl öneririm, ‘genç ufuklar’a o ahlâksızlıkları?

cinarnamik@hotmail.com

twitter@cinarnamik