Diyarbakır’da geçen üç yoğun günden sonra evimdeyim, geceyarısı döndüm, öğlen üzeri uyanabildim ve kalkıp bilgisayarımın başına oturdum. Heybemde toplanmış bir dolu yeni bilgi, izlenim, kafamın içinde sıraya dizilmeyi bekleyen sayısız fotoğraf karesi var.

Hazmetmemi bekliyorlar.

Hazım sürecinin önemini herkes bilir, ben de biliyorum, ama hazım için kendimize zaman ayırmak gerektiğini çoğu zaman unuturuz. Kafamızdaki fotoğraf karelerini acele ile yan yana getirir ve bir sonuç çıkarırız ondan. Acaba çıkardığımız sonuç çıkabilecek sonuçların hepsini yansıtıyor mu sorusunu atlarız çoğunlukla. Asıl önemli olan sonuç çıkarmak için acele ettiğimizin farkında olmamaktır. Neden öyle acele davranırız bilmem. Sanki arkamızdan atlı kovalıyor gibi.

Birbiriyle çelişen veya çelişik gibi görünen, uzlaşmaz gibi duran farklı parçaları aceleyle monte etme girişimimiz, yanıtı henüz belirsiz sorulara yanıt bulmaya kendimizi mecbur hissetmemizden kaynaklanıyor. Sorumluluk duygusuyla bu mecburiyet hissi arasındaki zorunlu durağı fark edemiyoruz gibi.

Özellikle sol kültürden iyi bildiğim bir husus var. Çözümsüz sorularımızın olduğunu açık dille ifade edememek ve daha vahimi bunun farkında bile olmamak. “Yahu arkadaş ben bu sorunun yanıtını bilmiyorum” dediğimiz durumlar yoksa ya da pek az ise, dilimizdeki jilet gibi bu ütülü pantolon hali kafamızın da “ütüleme” yöntemiyle çalıştığını gösterir aslında. Yani hayatın tüm kırışıklıklarını indirgemeci mantığımızla ütüler, düzleştirir güya hayatın düğümlerini çözmüş oluruz. Kâğıt üzerinde çözümdür bu. Oysa kafamızın içindeki bu plato düzlükleri ile hayatın inişli çıkışlı yolları, dağları, tepeleri, uçurumları arasında derin bir uyumsuzluk vardır ama biz bunun farkında bile değilizdir. Biz hayatı yorumlamaya çalışırken onun bizim yanımızdan selamsız sabahsız akıp gittiğini fark etmeyiz bile.

Eklektik düşüncenin faziletini keşfedeli hayli zaman oldu. Bu keşif tümüyle kendiliğinden tezahür etmişti, başlangıcı hapishane günlerime uzanır. Kimselere anında yanıt vermek zorunda olmadığım durumda sahici sorularımla baş başa kalmıştım. Hapishanenin insanı dış dünyadan tecrit koşulları kendimi kandıracak sahici olmayan yanıtlar üretmemi engelliyordu. Sosyalizmin duvarlarının çöküşüyle birlikte üstüme yıkılan sorular öylesine devasa sorulardı ki çözümüm yok diye onları gözardı etmek de mümkün olamıyordu. Soruların büyüklüğü nedeniyle birbiriyle çelişik hatta uzlaşmaz gibi görünen yanıtlarından birini tercih edip öbürünü çöpe atamıyordunuz. Böylece kafamın içinde bir arabaya koşulmuş iki at gibi bu farklı soru ve yanıtların yan yana koşmasına izin verdim, daha doğrusu vermek zorunda kaldım. Eklektik düşünce tarzı dediğim budur. Zaman içinde şunu fark eder oldum; beni görmediklerimi görmeye iten tam da bu eklektik haldi. Bir süre sonra yanıtları neredeyse kendiliğinden gelmeye başladı.

Aslında bu dediğimi pek çok insan deneylemiştir. Çözemeden yattığımız bir problemi sabah çözmüş olarak uyandığımız durumlar yaşamışızdır. Beynimizin işleyişiyle ilgili bu mekanizmanın aslında toplumsal yaşamımızda da geçerli olduğunu söylüyorum.

Kendi yaşadığım bu deneyden yola çıkarak, Taraf yazılarımın üst başlığında duran “Neden olmasın” sorusunu artık kendime düstur edinmiştim.

İşte hazım süreci dediğim şey böyle bir şey...

Murat Belge KCK davasıyla ilgili yazısında Türkiye’nin sorunlarının çözümünde bekleme odası benzetmesini kullanmış. Çok yerinde bir benzetme. Ben de bekleme odasının bir hazmetme süreci olduğunu ekliyorum. Kuşkusuz bunun farkında olduğumuz sürece bu bekleme odası işe yarayacak. Bunun için biraz sabır gerekiyor.

Murat’ın o yazısı üstüne ufak bir not düşmeliyim. KCK davasının ilk gününde mahkeme dinleyiciler için sınırlı sayıda yer ayırmıştı. Sanırım 90 kişiyle sınırlıydı. BDP’li arkadaşların bu sayıda izleyiciyi içeri alabilmek için hayli terk döktüklerine şahidim. Fakat bulunduğumuz adliye koridoru öylesin basıktı ki, yüzü aşkın yerli yabancı izleyici bu daracık yerde sıkışmış, havasızlıktan bunalmıştık. Ön tarafta ise BDP’li yöneticiler sorunu çözmek için ter döküyorlardı.

Ben, Ufuk Uras, Doğan Tarkan, Erol Katırcıoğlu bir köşede laflıyorduk. Kim söyledi bilmiyorum, uzaktan Murat’ı göstererek “Murat çok sıkılmış” dedi. Baktım öyleydi hakikaten. Yazısından anladığıma göre sonra sabrı taşıp çıkmış. Sabrıyla tanınan Murat sanırım havasızlığa dayanamamıştı.

Ama BDP yöneticileri polislerle tartışarak sonunda hepimizi içeri almayı başarmışlardı; Biraz gecikerek de olsa mahkeme salonuna girebilmiştik. Şöyle bir şey yaşadım: Çağrılınca öne gittim, yanımda bir tutuklu yakını BDP’lilerle içeri girmek için tartışıyor. Benim yerime o girsin istedim ama yönetici arkadaş o tutuklu yakınının isteğini kabul etmedi ve ben girdim.

nabi.y@superonline.com