AKP 2002’de seçim kazanıp iktidara geldikten sonra, Türkiye ekonomide başarılı bir gidişat tutturdu. Bunda, AKP öncesinde bu toplumda olanların etkisi vardı. Örneğin Özal’ın ihracata yönelik ekonomi modeli yerine oturuyordu. Onunla birlikte, AKP’nin sınıfsal desteğini sağlayan “Anadolu sermayesi” olgunlaşmıştı. Öte yandan, doksanların krizlerinden sonra Kemal Derviş’in aldığı tedbirler birtakım hesapsız gidişleri denetleme imkânı sağlamıştı. Ancak, AKP’nin icraatı da olumluydu. Böylece bu yıllarda Türkiye gözle görülür, elle tutulur bir gelişme yaşadı. Millî gelir arttı. Önceki “devletçi” sistemin ekonomi mantığına uymayan (iktidar olan partinin KİT’lere kendi adamlarını yığması gibi) uygulamaları terkedildi.

Son birkaç yıldır o ilk yılların hızlı gelişmesi tam durmasa da yavaşladı. O sırada dünyada, özellikle Batı’da görünen ekonomik kriz Türkiye’yi çok fazla etkilemedi; ama bundan sonraki değişimlerin daha etkili olacağını tahmin edebiliriz. Örneğin bütün bu yıllarda fazladan bir ekonomik enerji sağlayan borsa, dışarıdan gelen para, Amerika’nın kendi selâmeti için alacağı tedbirler sonucunda, herhalde azalacak.

Ama daha önemli sorun, gelecek için ne yapılacağı, ne tedbir alınacağı, nasıl bir rota izleneceği. Türkiye orta derecede kalkınmış bir ülke. Yıllardır “ileri Batı” diye baktığımız, bellediğimiz Avrupa ülkeleri ile Kuzey Amerika ve ayrıca Uzakdoğu’nun, başta Japonya, kalkınmış ülkelerinin gerisinde, ama dünyadaki pek çok ülkenin de ilerisinde bir yeri var. Böyle bir yer, bugünden daha parlak bir yarın vaad ediyor. Ama yalnızca vaad ediyor.

Bugün erişilen potansiyel nasıl kullanılmalı ki, o vaad gerçekleşsin? Bu, “geleceğe yatırım yapma” sorunu.

Böyle bir hazırlık, böyle bir araştırma, bir plan var mı? Görebildiğim kadarıyla yok.

Şu günlerde Türkiye’de “ekonomi” denince, herkesin zihninde “inşaat” çağrışımı oluyor. Ekonominin lokomotifi orada. Bir dinamizm yaratıyor, çünkü birçok sektörü harekete geçiriyor, ama değindiğim --birçoklarının değindiği-- yapısal dönüşümü inşaat kendi başına yapamaz. Bu konunun doğrudan doğruya hükümet içinde de tartışmaya yol açtığı sezilebiliyor, ama açığa çıkmış bir şey yok.

Bir yandan da, ilk yılların ivmesini kaybeden ekonomide bir canlılığı sürdürmek için inşaata yüklenmek gibi bir durum, bir tutum var. Çünkü AKP kazandığı oyları büyük ölçüde yarattığı ekonomik gelişmeye borçlu. Bu gelişmenin birtakım faydalarını görmüş olan birçok kişi son iki seçimde, ortaya saçılan ciddi skandallara rağmen, AKP’yi desteklemeye devam etti. Daha önce de çeşitli vesilelerle yazdığım gibi, bunun, halkın olan biteni anlamaması olarak görmüyorum. Bence durum daha vahim. Anlayarak ve bilerek verilen bir destek sözkonusu. “Ben kazançta mıyım, kayıpta mıyım?” diye bakan önemli bir kesim var. “Kazançta” isem, şu şöyle olmuş, bu böyle olmuş, beni çok fazla ilgilendirmiyor.

Hoş bir şey olmayabilir ama insanların kendi somut, maddî çıkarlarını hesaplayarak davrandıkları, yeni keşfedilmiş bir gerçeklik değil. Tayyip Erdoğan’ı ideolojik nedenlerle bağrına basan bir çekirdek kitle var, şüphesiz; ama eriştiği oy potansiyeli onlardan gelmiyor. Oy potansiyelinin sahibi bu iktidarın uyguladığı ekonomi politikalarının somut faydalarını görmüş, yani 2002’ye kadar cebine girenin çok daha üstünde bir gelir düzeyine erişmiş bir kitle.

Böyle bir destek karşısında birtakım “ilkeler” üzerinden muhalefet güçleşiyor. “Orta derecede kalkınmış bir toplum” diyorum. Bu gelişkinlik düzeyinde “nicelik” hâlâ “nitelik”ten daha önemli. Bunu Tayyip Erdoğan ve çalışma arkadaşları da çok iyi biliyor ya da hissediyor. Onun için, ilk fırsatta “rakam verme”ye başlıyorlar.

Ama Erdoğan’ın “inşaat ekonomisi” de sanırım kendi imkânlarının sınırına dayandı. Dolayısıyla o --kasten-- gözü kapalı desteğin de hiç değilse tek gözünü açacağı bir evreye geliyoruz.