Her vahim olay sonrası, “Soruşturma açıldı,” lafı edilir. Bu soruşturma sonuçları ise ya inandırıcı değildir ya da aslında hiç soruşturulmaz, millet uyutulur. Bu yıl içinde 4’ncü kez Amerikan yapımı TSK’nın envanterindeki Sikorsky helikopteri düştü. En son olay, gerekçesi “Elverişsiz hava şartları nedeniyle kayaya çarpma,” diye açıklanan ve içinde 13’ü Jandarma özel harekata mensup 17 askerin bulunduğu Sikorsky S-70 tipi helikopterin, Siirt-Van-Şırnak üçgeninde Herekol Dağı’nda düşmesiyle yaşandı. Helikopterdeki askerlerin hepsi hayatını kaybetti. Tüm gazeteler, rutine binmiş bir şekilde, her asker ölümleri sonrası olduğu gibi “geride kalan yürek burkan hikâyeleri” okuyucularına aktardılar.

Belki de Sikorsky gerçekten kötü hava koşulları nedeniyle düştü, belki PKK düşürdü, 1997’de bir Sikorsky’yi düşürdüğü gibi ve belki de MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin iddia ettiği gibi, bu helikopterler artık eskidi, metal yorgunu ve uçuş saatlerini doldurdu dolayısıyla felaketlere davetiye çıkartıyor.

Peki bu soruların cevaplarını, kamuoyu, mümkün olduğunca tatmin edici biçimde nasıl alacak?

Geçen yıl aralık ayı sonlarına doğru Uludere’de 34 vatandaşın kaçakçı sanılıp F-16 jetlerinin bombardımanı sonucu ölmeleri, haziran ayında F-4 jetinin Suriye tarafından düşürüldüğü iddiaları,

Afyonkarahisar’daki mühimmat deposundaki patlama, ki ilk kez, üst rütbelilere dokunulmadan alt rütbeli de olsalar bazı subaylar ihmal iddiasıyla tutuklandı, kısmen hesap soruldu.

F-4 muamması sürüyor, Uludere’den hesap sorulmadı... Meclis Uludere Komisyonu Başkanı AK Partili İhsan Şener’in, dün bizim gazeteye özetlediği gibi, “Raporumuzda, istihbaratı ve vur emrini kimin verdiği olmayacak.” Ne yaman çelişki ki iktidar partisinin bir vekili, hükümetin olayı ortaya çıkarmadaki irade eksikliğini böylece itiraf etmiş oluyor ve vekillerin, ülkenin istikrarını önemli ölçüde bozan olayların aydınlatılmasındaki yetersizliklerini gözler önüne seriyor.

Yukarıda bahsettiğim son dört vahim olayı, 28 yıldır devam eden PKK ile çatışmalardaki devlet hatalarının hesabının sorulmamış olduğunun da altını kalın çizgilerle çizerek hatırlatıyorum.

İktidarıyla, yargısıyla, muhalefetiyle, vahim olayların neden meydana geldiğini hiçbiri aydınlatamıyor ve bu yukarıda saydığım olayların hepsi asker bağlantılı. Genelkurmay Başkanlığı, her feci olay sonrası mutad olarak yaptığı üzere, Sikorsky’nin düşmesi sonrası soruşturmanın başlatıldığını açıkladı. Genelkurmay’ın rutine bindirdiği, soruşturma açıldığı açıklamalarından sonra gelen bilgiler ne zaman kamuoyunu tatmin edici oldu ki bu kez olacak. Asker bağlantılı bir olayda Genelkurmay’ın da soruşturma açtırması normal ama anormal olan dış denetim mekanizmasının çalıştırılmıyor olması. Zira dış denetim mekanizması çalışmadığı için olayların ardındaki gerçekler karanlıkta kalıyor.

Yılların deneyimli siyasetçisi Bahçeli bile, helikopterin düşmesi daha çok yeniyken Sikorsky’lerin metal yorgunu oldukları için düşmüş olabileceklerini speküle ederken parlamentonun, kaza nedenini aydınlatmak için harekete geçmesi gerektiğine vurgu yapmıyor. Bu noktada, son olarak Uludere olayında olduğu gibi sonuç alınamayan ve geçici oluşturulan parlamento soruşturma komisyonlarını kastetmiyorum.

Kastettiğim, önemli dış denetim mekanizmaları arasında yer alması gereken, ehil ellerin yürüttüğü ve olayla bağlantılı kurumun, ki burada konumuz TSK’nın, olayı aydınlatacak gerekli tüm bilgileri paylaşmak zorunda bırakılacağı uzman parlamento komisyonlarının oluşturulması. Buna paralel olarak yargının elinin güçlendirilmesi ve yine TSK’nın, olayı aydınlatmaya yarayacak gerekli tüm bilgileri bu erk ile paylaşmaya zorunlu kılınması. Malûm, Uludere olayını soruşturan Diyarbakır Savcılığı, TSK’nın kendilerine en kritik bilgiler arasında yer alan “vur” emrini kimin verdiğine dair bilgileri paylaşmadığını dile getirmişti.

Son aylarda artan askerî helikopterlerin düşmesi olaylarının arkasında PKK’nın olup olmadığının da iyi araştırılması gerekiyor. Nitekim geçmişte, PKK’nın, gerek Kuzey Irak gerekse ülke içinde Sikorsky, Cobra ve Cougar gibi helikopterleri düşürdüğünü biliyoruz. Bahçeli de bu son kazada, sabotaj, saldırı, tedbirsizlik, dikkatsizlik ve ihmal seçeneklerinin göz ardı edilmemesi gerektiğine dikkat çekiyordu.

1997 yılında Kuzey Irak’ta PKK’nın SA-7 Rus yapımı güdümlü füzelerinin isabet etmesi sonucu Sikorsky helikopteri düşmüş, içindeki özel harekâtçılar dahil 11 asker hayatını kaybetmişti. Vesayetçi anlayışın olanca gücüyle hüküm sürdüğü o tarihlerde dahi, PKK’nın, ısıya güdümlü füzelerini bertaraf edecek lazer ikaz alıcısı ve diğer elektronik harp sistemleri bulunsaydı Sikorsky’nin düşmeyeceği yazılıp çizilmiş, hükümet bu sistemlerin tedarik edilmesi için hemen ihale açmıştı. Ama PKK füzelerine karşı helikopterlere koruma sistemlerinin takılması için irade göstermeyen asker ve sivil yetkililerden hesap sorulmamıştı. Yine de o tarihlerde kısmen de olsa sorguladığımız bu hassas konuları, bugün daha derinlemesine sorgulayabilecek noktada olmamız gerekir.

Ortada, dış denetim mekanizmaları bulunmadığı için belki Sikorsky, iddia edildiği gibi diğerleri gibi olumsuz hava koşullarının etkisiyle düşmüş bile olsa kamuoyu olarak gerçekleri bilemeyeceğiz ve yapılan hataların yaptırımı olmadığı için sonuçları vahim olan olaylar meydana gelmeye devam edecek.

Hep aynı hatalı yöntemleri izleyerek farklı sonuçlar almamız mümkün değil.

 

loglu@superonline.com