Rahmetli Ahmet Kabaklı, bugünleri görür gibi kitabının adını “Temellerin Duruşması” koymuştu. 12 Eylül 2010 referandumundaki “evet”, temellerin duruşmasının yolunu açtı. Yaşadığımız,  temellerin duruşmasıdır. Bu dönemi kişilerle, kurumlarla irtibatlandırmak sathi bir değerlendirme olur.

“İmralı süreci”nin başlaması, temellerin duruşmasını hızlandırmıştır. Meselenin CHP ile CHP’lilerle, ulusalcı ya da yenilikçilerle ilgisi yoktur. Sarsıntı, temellerle ilgilidir. Türkiye, artık vesayet sisteminin getirdiği hissî, hukukî, sosyal ve idarî bagajları taşıyamıyor.

Başlayan sarsıntıyı sadece CHP ile ilgili zannedenler yanılıyor. Her yer sarsılacak. Siyaset, medya, akademi dünyası, fikir dünyası, sanat dünyası.. her zemin sarsılacak. Sarsılmakla kalmayacak, savrulmalar başlayacak…

Bu sarsıntıdan kimler kurtulabilir? En az zararla kimler bu vartayı atlatabilir? İlkeleri esas alıp bir an önce sağlam zeminlerde durabilenler kazanacaktır. Zaman, kendini aşıp üslup ve duruşta, kendilerine şapka çıkartacaklarımızın zamanıdır.

Soyuttan somuta geçelim. Vesayet sistemi ilke tanımıyordu. Hukuk tanımıyordu. Sadece kendisi vardı, başka herkes ötekiydi. Paylaşma derdi yoktu. Demokrat ve özgürlükçü değildi. Bu, yanlış temeldi.

Doğru temeli şimdi atma zamanı. Önce zihniyet değişikliğine ihtiyaç var. Sıralayayım:

Demokrasiyi, sadece kendin için değil, herkes için isteyeceksin. Başkalarının konumuna saygılı olmadan, kimse değişmiş olmaz. Sertliğin yerini hoşgörü, mülâyemet almadan, kırmaktan ve kırılmaktan kimse kurtulamaz.  Hoşgörü, başkalarını rencide etmeme hassasiyetidir. Başkalarını rencide eden, rencide edilmeye mahkûmdur…

Hukukun üstünlüğü laf olsun diye değil, Türkiye’nin, insanımızın geleceği için gönülden istenmelidir. Adalet anlayışı ancak böyle gelir.

Gün, doğru duruş zamanıdır. Herkesin duruşu tarihe geçiyor. Dün başka, bugün başka denmemelidir. İlkelere uyanlar, bunu karakter haline, huy haline getirenler falso yapmayacaktır. Siyasî hesap ve beklenti içinde olanlar çıkmaz sokaklarda kalacaktır.

Yeni temeller, dürüstlükle inşa edilecektir. “İmralı süreci” geriye dönüşü olmayan bir süreçtir. Sabote edilse de, provokasyonlara uğrasa da Türkiye artık eski Türkiye olmayacaktır. Yanlış yapanlar, gelecek nesiller tarafından asla iyi anılmayacaktır.

Şimdi önümüzde yeni temeller için bir fırsat var. Sivil, demokrat bir anayasa yapmak… Bu fırsat heba edilmemelidir. Eski temellerdeki çatlakların en büyükleri, mevcut anayasadan kaynaklanıyor. Bu anayasa, hukukta, idarede istikrarsızlık kaynağıdır. Bu anayasa, kurumların sınırlarını belirsiz bırakıp herkesi birbirine düşürüyor. Sivil-asker ilişkileri sorunludur. Sivil irade göstermelik kabul ediliyor. Darbelerin, cuntacıların önü açıktır. Yanlış yapmanın müeyyidesi yoktur. Hak ve özgürlükler teminat altında değildir.

Bugün sarsıntının CHP’de olduğuna bakıp meseleyi küçültmeyelim. CHP parçalanırsa Türkiye’nin temel sorunları çözülmez. Mesele, zihniyet değişikliğidir. Demokrasi kültürünün egemen kılınmasıdır. Bu yapılmaz da selden kütük kapmaya kalkılırsa herkes kaybeder.

Hukuk herkese lazım. Yargıyı bağımsızlıkla taçlandırmak esas olmalıdır.  Rövanşist duygular, demokrat insanlara seviye kaybettirir. Türkiye gerilimden kurtulmalı tamam. Kurumların morali önemlidir tamam. Pişmanlık duyanlara af esirgenmemeli tamam. Amma geri çekilme stratejisi uygulayanlara karşı da uyanık olunmalıdır...