Uzun zamandır “kadın sorunu” şeklinde kodlanan bir meseleye kafa yorarken, bütün tek taraflı kodlamalarda olduğu gibi, burada da bu kodlamanın mağduru fail/suçlu hâline dönüştüren bir yanının olduğunu fark etmiştim. Tabii ki fark eden sadece ben değilim, bu tür meselelerle uğraşan pek çok kişi fark ediyor. Nitekim “Kürt sorunu” kodlaması için de benzer tartışmaların yapıldığı bir süreçten geçiyoruz. Ama bu gün ben, ilk kodlama üzerinde duracağım.

2000 yılında Kanal 7’de, “İslam’da kadın” konulu açık oturuma katıldığımda, dindar kadınların, erkek egemen toplum düzeninde yaşadığı sorunların dinî anlayışlarla ilişkisi üzerine bir tartışma yürütmüştük. O gece, programdaki erkek katılımcıların neredeyse tümü, kadınların özellikle dindar kadınların, dinî anlayışlardan kaynaklanan bir sorunu olamayacağı konusunda müttefiktiler. 2000’li yılların Dücane Cündioğlu’sunun o akşam yaptığı tesbit sonraları neredeyse motto olarak kullanılır olmuştu: “Dindar kadının sorunu yoktur, modern kadının sorunu vardır!” Şimdilerde kendisindeki dönüşümleri/ açılımları ilgiyle izliyorum ama o dönemde erkek egemenliğinin tipik bir sözcüsü konumundaydı ne yazık ki. Biz de o günlerde kadınların hem mevcut modern anlayışlar hem de dinî anlayışlar yüzünden sorunları bulunduğunu anlatmaya uğraşıyorduk. Tek tek erkekler yerine, anlayış ve sistem eleştirisi yapıyorduk. Doğrudan erkekleri ve erkekliği hedef alan feminist gruplar da vardı tabii ki. Ancak bu gruplar daha çok erkeklerin erkek egemen sistemle suç ortaklığını afişe etmeye odaklanmışlardı. Zamanla, bu çabalar çeşitlendi, derinleşti ve dünyada erkeklik hâllerinin, erkekliğin kurulma biçimlerinin, erkeklik mitlerinin ve zaaflarının araştırma, inceleme ve tartışma konusu yapıldığı, yeni bir aşamaya geçildi.

“Rahatsız Erkekler” erkeklik konusunu tartışıyor

Birkaç yıldan beri, ülkemizde de feminist akademisyenler erkeklik çalışmalarını başlattılar ve önemli çalışmalar yayımladılar. Bu çalışmaların farkında olanların sayısı hâlâ çok az. Bu yüzden popüler bir tartışma konusu olmayı da başarabilmiş değil henüz “erkeklik” konusu. Ancak, özellikle “Barış Gelini” Pippa Bacca’nın, ülkemizde evli ve çocuklu bir adamın tecavüzüne uğrayıp, öldürülmesinden sonra biraraya gelen bir grup erkeğin başlattığı çalışmaları hakkını vererek anmam gerek. Bu erkekler, sadece protesto gösterilerine katılmakla kalmadılar, kendi aralarında erkeklik konusunu, kendi öznel deneyimlerini de masaya yatırmak suretiyle derin analizlerle anlama ve dönüştürme çabası içine girdiler. O günlerden bu yana bu çabayı düzenli olarak sürdüren ve kendilerine “Rahatsız Erkekler” adını veren bir grup erkek, bu hafta sonu “Erkeklik ve İktidar ile Yüzleşme Atölyesi” düzenliyor. Bana bu yazı için ilham veren bu atölyede, konuşmayı planladıkları konu başlıkları şöyle:

• Erkeklerle iktidar arasındaki bağlantı nedir? Erkek egemen sistemle her günkü işbirliğimizi, yararlandığımız ayrıcalıkları kendimize itiraf edebilir miyiz?

• Erkekler, erkek egemen sistemi üretmeye, kendilerine biçilen iktidar rolleri benimsemeye mahkûm mu?

• Erkek olmak, bugüne kadar bize sunulduğu hâlleriyle kabul etmemiz gereken değişmez bir olgu mu yoksa dönüştürülebilen bir şey mi? Değişim mümkün mü? Mümkünse ne şekilde, hangi yollarla?

• Erkeklerin, erkekliğe ve erkek egemen iktidara karşı mücadele etmesinin yolları neler olabilir?

Çok ilginç başlıklar, değil mi? Atölye katılımcı sayısını 30 kişiyle sınırlandırdığı için muhtemelen isteseniz de bu çalışmayı takip edemeyeceksiniz ama bu konulara ilgi duyan erkeklerdenseniz, “Rahatsız Erkek”leri arayıp, bulun ve muhabbetlerine dâhil olun derim.

htuksal@gmail.com