Koç Üniversitesi “Haziran 2015 Seçimlerine Giderken Kamuoyu Dinamikleri” başlığı altında kapsamlı bir araştırma yaptırmış.
Açık Toplum Vakfı ve ABD’deki Ohio State University ile işbirliği içinde 49 ilde 2201 seçmene sorular sormuşlar.
Bu bir seçim tahmin çalışması değil, daha çok seçmenin demokrasi algısını tanımlamaya yönelik yapılmış.
***
Çok ilginç sonuçlar var.
Örneğin, seçmenin “adil seçim” algısında 2007 seçimlerinden bu yana süren bir azalma var.
Seçimler adil olacak diyenlerin oranı 2007 seçimlerinden önce yüzde 70 iken, 2011 seçimleri öncesinde yüzde 57’ye, 2015 seçimleri öncesindeyse yüzde 48’e düşmüş.
Adil olmayacak diyenler ise 2007’de yüzde 28 iken, 2011’de yüzde 30, 2015’de yüzde 43’e yükselmiş (gerisi görüş belirtmeyen, cevap vermeyenler).
***
Araştırmanın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 7 Haziran seçimlerinin hedefi haline getirdiği, başkanlık sistemine dayalı yeni anayasa konusunu ilgilendiren sonuçları da var.
Görülüyor ki, toplumda yeni bir anayasanın yazılmasına destek giderek artıyor.
AK Parti, CHP ve MHP’nin üçünde de yüzde 60 civarında olan yeni anayasa desteği, HDP’ye gelince yüzde 80’i buluyor.
***
Ancak seçmenlerin yüzde 66’sı bu yeni anayasanın iktidar ve muhalefet partilerinin uzlaşmasıyla yapılmasını istiyor.
AK Parti’ye oy verdiğini söyleyenlerin yüzde 50’si dahi yeni anayasanın uzlaşmayla yazılmasından yana görüş bildirmiş.
Hayır, güçlü olan tek başına yapsın diyen AK Partili oranı yüzde 31 olmuş, partiler genelinde bu oran yüzde 18’e düşüyor.
***
Yani toplum açık farkla yeni bir anayasa istiyor, bu Erdoğan için de iyi haber.
Ancak iş başkanlık sistemine gelince değişiyor.
Meclis’i fesih, seçimleri iptal etmek dahil yetkileri olan, çabuk karar alıp çabuk uygulayacak “kuvvetli” bir başkan isteyenlerin oranı yüzde 25.
Bana sorarsanız hiç az değil, ama seçmenin dörtte biri; bunu istemediğini beyan edenlerin oranı yüzde 65 olmuş.
***
O kadar kuvvetli olmasa da, genel olarak başkanlık sisteminin Türkiye için daha iyi olacağını beyan edenlerin oranı da, bu araştırmaya göre hemen hemen aynı: yüzde 27. Ama yüzde 46 başkanlık sistemine her koşulda karşı; arada değişik görüş beyan edenler, görüş bildirmeyenler olmuş.
Ama mesela AK Parti seçmeni içinde başkanlık iyi olur diyenler de, üç yıldır Erdoğan tarafından sürdürülen çalışmaya rağmen yüzde 43’de kalıyor, AK Partililerin yüzde 21’i başkanlığa geçiş iyi olmaz demiş mesela.
CHP ve MHP’de başkanlık sistemine karşı çıkanlar çoğunlukta.
İşin ilginç yanı, HDP’de başkanlık iyi olur diyenler yüzde 31 çıkmış, AK Partiden sonra ikinci sırada, ama orada da yüzde 38 karşı.
***
Erdoğan öteden beri çok sık anket yaptıran, anket sonuçlarına göre taktik belirleyen ve bunun hasılatını da alan bir siyasetçi.
Bu tür çalışmalar eminim onun önüne de geliyordur.
Belki de o nedenle 7 Haziran işini şansa bırakmayıp Başbakan Ahmet Davutoğlu’na takviye olsun diye kendisini seçmenin önüne sürmeye karar vermiş, seçim kampanyasını kendi üzerinden yürütmeye karar vermiştir.
***
Tarhan Erdem dün Radikal’de belki de bu yüzden artık Erdoğan’ın bu seçimde istediği sonucu alamazsa faturayı Davutoğlu’na kesmemesi gerektiğini, çünkü artık seçmenden kendisi için oy istemeye başladığını yazdı.
Erdoğan istediği hedefe ulaşamazsa, bu onun için bir ilk olacak, o yüzden bastırıyor.
Ancak seçmen eğilimi de giderek ortaya çıkıyor: Son araştırmaya göre seçmen yeni ve demokratik bir anayasanın parlamenter sistemi düzeltip işler hale getirmesini istiyor, güçlü ve dediğim dedik bir başkan getirmesini değil.
RADİKAL