- 9.02.2020 00:00
Sürgün. Evvela yabancı bir dilde dayatılan isminde. Sonra ana dilinin şarkılarının, küfürlerinin yasaklandığı eğitim dilinde. ”türküm doğruyum,çalışkanım ” diye her sabah bağırtıldığı okul sıralarında.İlk gençliğinden ellili yaşlarına kadar ülkesine çok uzak bir İskandinav ülkesinde, İsveç’te.
“Her mili bahride dostum ve düşmanım var”
O benim bir kere bile karşılaşmadığım, sesini duymadığım, yüzünü fotoğraflarından tanıdığım dostlarımdan. Pablo Neruda, Luis Aragon, (Başkan Babamızın son baharı) gibi sevdiğim, saydığım, hayran olduğum bir usta.
Zincire vurulmuş dilini. Kürtçe’yi Anka kuşu gibi küllerinden yarattı. 12 eylül faşizminde Diyarbakır zındanında mahpustu. Yirmi dört yaşında İsveç’te siyasi mülteci. Şimdi romanları, denemeleri, incelemeleriyle dünya çapında bir yazar.
“Başkaldırının estetiği” diyor Camus günlüklerinde, ”yüce üslup ve güzel biçim, en şiddetli başkaldırının anlatım biçimleridir.”
“Yazarlığımı bir tür başkaldırı olarak duyumsadım hep, yüce üslup ve güzel biçimle yaratılmaya çalışılan şiddetli bir başkaldırı “ (1)
Ruhun Gökkuşağı’nın sunuşunda “Binbir güçlükle ve derin bir acıyla yaratılan bu öykünün, yani yaşam ve yazarlık öykümün, her basamağında her sütununda birçok insanın emeği , katkısı var. Ama özellikle birkaçının katkısı çok belirleyici. Onlar olmasaydı, büyük olasılıkla, ne bu öykü böyle olacaktı ne de bu başkaldırı.(…)”
Ferit Uzun (kucağında henüz bir yaşındaki kızı, 22 Kasım 1978’de evinin önünde öldürüldü)
Necmettin Büyükkaya (22 Ocak 1984’de Diyarbakır Askeri Cezaevi’nde işkenceyle öldürüldü.)
Musa Anter (20 Eylül 1992’de , bir gece yarısı, 76 yaşında karanlık bir sokakta öldürüldü.
Johannes Edfeld (28 ağustos 1997’de, İsveç’in Skane bölgesinde öldü.)”(2)
Ey okur,sen!
Mehmed Uzun’u tanıyor musun, okudun mu?
------------------------------
MEHMED UZUN
1953 Siverek doğumlu. 1977 den bu yana avrupada İsveç’te yaşıyordu . Bu sene ülkesine döndü Kürtçe, İsveççe, Türkçe yazıyor. Romanları başta Türkçe olmak üzere pek çok dile çevriliyor. Yakalandığı mide kanserinedeniyle uzun süre tedavi gören Uzun, 11 Ekim 2007 günü Diyarbakır'da yaşamını yitirdi. 13 Ekim günü Diyarbakır Ulu Camii'nde kılınan cenaze namazı ardından, cami önündeki kalabalığa sırasıyla Yaşar Kemal, Şerafettin Elçi, Ahmet Türk ve Osman Baydemir'in yaptığı konuşmaların ardından Mardinkapı Mezarlığı'na defnedildi.
ESERLERİ
TU (Sen), Roman 1985
Mirina Kalekt Rind (Yaşlı Rindin Ölümü), Roman, 1987
Siya Evine (Yitik Bir Aşkın Gölgesinde), Roman, 1989
Rojek Ji Rojen Evdale Zeynike (Evdale Zeynike’nin Günlerinden Bir Gün)
roman 1991
Destpeke Edebiyata Kurdi (Kürt Edebiyatına Giriş), İnceleme, 1992
Hez ü Bedewiya Penuse (Kalemin Gücü ve Görkemi), Denemeler, 1993
Mirina Egideki (Bir Yiğidin Destanı) Destan-Ağıt, 1993
Varlden i Sverige (Tüm Dünya İsveç’te), Edebiyat Antolojisi, M.Grive ile birlikte, 1995
Antolojiya Edebiyata Kurdi (Kürt Edebiyat Antolojisi), Antoloji, iki cilt,1995
Bira Qedere (Kader Kuyusu), Roman, 1995
Nar Çiçekleri, Deneme, 1996
Ziman ü Roman (Dil ve Roman), Söyleşiler, 1997
Bir Dil Yaratmak, Söyleşiler, 1997
Dengbejlerim, Deneme, 1998
Roni Mina Evine-Tari Mira Mirine (Aşk Gibi Aydınlık-Ölüm Gibi Karanlık), Roman, 1998
Zincirlenmiş Zamanlar Zincirlenmiş Sözcükler, Deneme, 2002
Dicle’nin Sesi I, Hawara Dicleye (Dicle’nin Yakarışı), Roman, 2002
Dicle’nin Sesi II-Dicle’nin Sürgünleri, Roman,2003
ALDIĞI ÖDÜLLER
-Türkiye Yayıncılar Birliği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü
-Berlin Kürt Enstitüsü’nün Edebiyat Ödülü, Roman sanatına belirleyici katkılarından dolayı.
-Torgny Segerstedt Özgürlük Kalemi Ödülü, yarattığı edebiyat ve sözün özgürlüğüne ilişkin duruşundan dolayı.
-İsveç Akademisi’nin Erik Lunderberg Ödülü, İsveç kültür yaşamına sunduğu değerli katkılarından dolayı (3)
(l)Ruhun Gökkuşağı, Mehmed Uzun, İthaki Yayınları,anlatı
(2) a.g.e
(3) a.g.e
Yorum Yap