Vay sen misin buna cüret eden! Bir araba protesto maili geldi.

Yok efendim niçin “züppelik” (!) yapıyor muşum? Yok efendim somunu ve soğanı yumruklayan bir sofra kültürünü ne haddime ve ne hakla hor görüyor muşum?

Bugünden başlayıp aslında çok derine inen bu köylülük konusunu yarın tamamlamaya çalışacağım için önce hemen bir “elinin körü” cevabı veriyor ve sonra girizgâha geçiyorum.

“Toprak, o yalan söylemez”!

Bu tumturaklı lâf Mareşal Pétain’e aittir.

Daha doğrusu başkasına aittir ama bunak subayın ağzından çıktığı için ona mal edilir.

Şöyle ki, Fransa 1940 yazında çabucak hezimete uğrayıp Alman orduları karşısında teslim bayrağı çekince, o tarihte bile seksenini haydi haydi aşmış olan Philippe Pétain sırf 1. Harp’teki askeri başarılarından dolayı “kurtarıcı” (!) diye piyasaya çıktı.

Ve, aşırı sağ temayül taşıyan bu eski “Verdun kahramanı” Vichy şehrindeki hükümete lider olur olmaz, Nazi işgalcilerle işbirliği bir yana, derhal demokrasiyi suçlamaya başladı.

Yenilgiyi “modern dekadansla” açıkladı. “Milli Devrim” diye başlattığı seferberlikte de köylülüğü yücelterek yukarıdaki “toprak” ifadesiyle özetlenen değerleri kutsalla donattı.

Gerçi dediğim gibi, formülün esas sahibi Pétain adına nutuk yazan ve ne o toprakla, ne o köylüyle, ne de o köylülükle uzak yakın ilintisi olan Yahudi asıllı aydın Emmanuel Berl’di ki, az sonra yanılgısının ceremesini çekti ve söz konusu kökeninden dolayı sürgüne kaçtı.

Pimpirik Mareşal ve onun “Milli Devrim” hareketi tabii ki bir istisna oluşturmuyor.

Çünkü illa “sağ totalitarizm” terimini kullanmasak bile hemen bütün muhafazakâr ideolojiler ve anti-modern eğilimler toprağı ve köylülüğü yüceltmek ortaklığında buluşurlar.

Nitekim 18. asır Alman filozofu Herder’deki “yerleşiklik kökü” kavramından, bu defa 20. yüzyılda Karaorman dağlılarıyla pipo tüttürmenin felsefesini işlemiş yine Alman filozof Heidegger’e; artı, yukarıdaki Pétain’e teorik rota çizen Fransız düşünür Maurras’tan, Nazizmi “entelektüelleştirmeye” niyetlenmiş Rosenberg’e, modernite karşıtlığıyla özdeşleşen tüm şahıs ve akımlar son tahlilde hep “hadi, köyümüze dönelim” şiarı etrafında birleşirler.

Ve en önce, bunlarla insani bir fıtratın yansıtıldığını baştan kabullenmemiz gerekiyor.

Ne her dilde birincillik arzeden ve Herder’in o “yerleşiklik kökü”nü tanımlayan “yurd” kelimesi, ne de hem hayatı, hem ölümü içeren “toprak” sözcüğü varoluş lügatinden ayrılamaz.

Dolayısıyla, muhafazakâr ideolojilerin moderniteyle birlikte köylülüğün dışlanmasına karşı duydukları tepkideki kısmi haklılık payını küçümsemek gerçeği de küçümsemek olur.

Nitekim şu da doğrudur: Her cinsten “ilerleme” fikriyatı “gericilikle”, en azından “tutuculukla” özdeşleşen o köylülüğe uzak durur. Onu mümkün mertebe “ehlileştirmek” ister.

Zaten gayet gerçekçi Atatürk’ün “köylü milletin efendisidir” sözü bile pragmatik bir yaklaşımın tezahürüdür. Sonraki Köy Enstitüleri de uzun vadeli bir şehirleştirme projesidir.

Kaldı ki, Vendée köylüleri isyanını kıyamla bastırmış 1789 Devrimi’nden, bu tür katliamları daha da yoğunlaştıran Bolşevik İhtilali’ne; hatta kendi köylü kimliğine rağmen o köylülerden nefret eden Mao’ya, aynı “ilerleme modernitesi”ni “sol totalitarizm” raddesine vardıran ideolojiler en geniş anlamıyla “toprak”ı çabucak tasfiye etmek hedefini gütmüşlerdir.

Pekii, köylülüğün sırf somun ve soğan yumruklayan sofra kültürüyle değil bilumum toprak refleksleriyle de uzlaşmayan bir “züppe” (!) olarak bu satırlar yazarı nerede duruyor?

Sütununa hanidir ve kasten “Modern Zamanlar” adını vermiş kişi cevaba yarın girecek.

hadiuluengin@taraf.com.tr