İNSAN ezeli çocuk... İşte ben de şu yaşa geldim ve bazı manilerden vazgeçemedim.

Bunların bir tanesini de cep çakısı ve el fenerlerine olan düşkünlüğüm oluşturuyor.

Kırk yılın başında ve o da belki topu topu bir defa kullanacağımı bilmeme rağmen her ikisinden de boy boy ve cins cins bir koleksiyona sahibim.

Hanidir de internet vasıtasıyla Çin’den getirtiyorum.

Hangzu merkezli “alibaba.com” sitesini tıklıyorum ve istediğimi ısmarladıktan sonra da en fazla bir ay geçmeden, o Ali Baba’nın heybesini İstanbul’da sevinçle açıyorum.

Belki kalite diğerlerine oranla daha entipüften ama varsın öyle olsun...

Dana gırtlaklamayacağıma ve projektör tutmayacağıma göre bana yetiyor.

***

YUKARIDAKİ Ali Baba’yı Süleyman Yaşar’ın önceki günkü yazısı aklıma getirdi.

Süleymanorada, Jack Ma patronluğundaki internet şirketinin nasıl devasalaştığını ve 18 Eylül sabahı 60 dolardan ilk kez borsaya sunulan hisselerin akşama 92 ettiğini anlatıyordu.

Eh, normaldir! Benim gibi ıvır zıvır düşkünleri sayısız olduğuna göre yılda 7,5 milyar hâsılat yapan böyle bir Ali Baba’nın ne heybesi boşalır, ne de Jack Ma’nın sırtı yere gelir...

Şimdi önce şu Jack Ma isminden başlayacağım...

***

TEKRAR hatırlatayım ki sözkonusu Mister Jack, yani gerçek adıyla Ma Yun hâlâ “komünist” (!) sıfatını kullanan bir partinin yönettiği Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşıdır.

Oysa o parti daha düne kadar değil yurttaşlarının yabancı isim almasına cevaz vermek, “emperyalizmin din dejeneransı” diye Hıristiyan azınlığı bile inim inim inletiyordu.

Ama bugün Ma istisna oluşturmuyor. Kendi isimlerini Amerikancalarıyla değiş tokuş etmek ÇHC’de muazzam bir furyaya dönüştü. Tıpkı, çehrelerini “beyaz adam”ınkine benzetebilmek için estetik cerrahı bıçağı altına yatanların artık on milyonlara ulaşması gibi...

Hangi komünizm ve hangi dejeneresans ki, takdiri size bırakıyorum.

***

ÖTE yandan, Bentley, Rolce-Royce, Ferrari gibi ultra lüks otomobiller de en çok Çin’de sattıkları için yeni modellerin dünya tanıtımını Şanghay veya Kanton fuarlarında yapıyorlar.

Dassault, Gulfstream yahut Embraer gibi özel jet uçağı firmaları ise müşteri bolluğundan dolayı aynı Çin’de hem bakım servisi, hem de montaj zinciri kuruyorlar.

Eh, herhalde yine takdir edersiniz ki ne Yenanlı köylü pirinç tarlasına Ferrari direksiyonunda gidiyor, ne de Mançuryalı işçi kömür ocağına özel jet lombozundan bakıyor.

Bunların mülkiyetine “sosyalist piyasa ekonomisi” gibi inanılmaz bir tanım altında ve artı değer sömürüsünden gelir uçurumuna; sumenaltı rüşvetçiliğinden kartel tekelciliğine, vahşi kapitalizmin en daniskasını uygulayan bir ülkenin en kalantor tabakası sahip olabiliyor.

Fakat bunlara rağmen Çin hâlâ komünist yaftası taşıyor ve sahte solculardan neo-Nazi Maoculara, bizim zavallı ulusalcılarımız da onun “sosyalizm”ine (!) toz kondurmuyor.

***

YANLIŞ anlaşılmasın! Ahlâken onaylamasam bileDeng Sio Ping’in 1978 Kongresi’ndeki “Dört Modernleşme” hamlesiyle başlattığı ve o günden bugüne de ÇHC’yi zirvelere tırmandıran yukarıdaki sistemi bir dereceye kadar zorunlu ve akılcı buluyorum.

Bütün kapitalizmler az-çok buradan geçtiler. Modernite için böyle bir bedel ödeniyor.

Artı, Çin aslında otoriter kalkınma modeli denen ve Konfüçyüsçü itaat toplumlarına özgü varyantı da Li Kuan Yew tarafından teorize edilen ekonomik-politik tercihi uyguluyor.

Fakat asla sosyalizm ve komünizm uygulamıyor ki, zaten beni çileden çıkartan şeyi de yineDeng’in ifadesiyle, kara kediye kara kedi demeyen bu ikiyüzlü riyakârlık oluşturuyor.

Kabul, Jack Mu kesesini doldurabilir ama Ali Baba’nın heybesi gerçekle dolmuyor.

hadiuluengin@taraf.com.tr