Sonra da baklayı “ama Kürtçe bilim lügati yoktur, eğitimi olamaz” diye kusuyor.

Diğer bahaneleri ise Mem û Zin lisanının farklı lehçeler içermesi veya Kürtlerin Türkçe, Farsça ve Arapça bir lingua franca ortaklıkta buluşması gibi bayatlamış tezler oluşturuyor.

***      

İMDİİ, ulusalcıların ulufe bahşetmesi zaten ne hadlerine, kadim bir halkın en meşru hakkı olan Kürtçe eğitim konusunu ilkin ruhi boyutta ve pratik çerçevede ele almak gerekiyor.

Çünkü böyle bir talep siyasi planda mevcuttur.

Ona cevap vermek de Kürt sorununun çözümüne giden yolda çok önemli bir şarttır.

Dolayısıyla, isterse dersaneler gelecekte bomboş kalsın, sırf biraz aklıselim öğretim serbestisini en önce pragmatik açıdan zorunlu kılıyor.

Üstelik daha düne kadar Kürtçenin tümüyle yasaklı olduğu düşünülürse sözkonusu özgürlüğün büyük bir psikolojik rahatlama yaratacağı kesindir. Bu, gerçekçi bir öngörüdür.

***

ÖTE yandan, elle tutulur bir gereksinimin olup olmaması yahut Kürtçe terminolojinin eğitime imkân tanıyıp tanımaması tamamen ikincildir. Maddi değil manevi olan önemlidir.

Örnek vereyim: İrlanda’da Gael dilindeki okullara giden öğrenci sayısı devede kulaktır Oysa dikkat, aynı Gaelce İngilizceden bile önce bu devletin resmî lisanıdır!

Yani Dublin yukarıdaki pragmatik ve psikolojik çerçeveden yola çıktığı içindir ki Kelt lehçesinde öğretim sunmakla somut bir ihtiyacı değil ruhi bir hissiyatı tatmin etmiştir.

***

DİĞER taraftan lehçelerin Kürtçeye de damga vurması, tıpkı aynı Kürtçenin yazılı bir bilim lisanına sahip olmaması bahanesindeki gibi eğitimi önleyici bir faktör oluşturamaz.

Zira dilleri kelimelerin varlığı veya yokluğu değil o dilin grameri ve sentaksı belirler.

Nasıl ki Osmanlıca addedilen Türkçenin Arabî ve Farsî sözcüklerle dolu olması ne onun bu Türk kimliğini değiştirdi, ne de Medrese öğrenimini engelledi, yakın tarihte bir dolu örneği görüldüğü gibi kâh müdahaleyle, kâh evrimle Kürtçe de pekâlâ aynı seyri izleyebilir.

***

MESELÂ, Tevrat’ta ancak üç rengi sıfatlandırabilecek ölçüde fakir olan İbranicenin iradi bir çabayla modernleşmesi gibi Mem-u Zin lisanı da yepyeni bir lügatte donanabilir.

Yahut Baskçayı, Arnavutçayı hatta Katalancayı akademik ve ortak kılan çalışmalar sonucundaki gibi kitabi bir Kürtçe de kök salabilir.

Kaldı ki o Baskça da, o Arnavutça da, o Katalanca da Kürt coğrafyasına benzeyen bir ortamda yeşerdikleri için yine Kürtçe gibi çok farklı lehçe, şive ve ağızları barındırıyordu.

Yazılı edebiyat ve bilim terminolojisi ise parmakla gösterilecek kadar azdı.

Oysa kısa sayılacak bir süre içinde her biri klasik dil konumu edindiler ve üniversitelerde dahi şakır şakır yazılan doktora tezlerinin lisanına tekabül ettiler.

***

FAKAT bütün bunlar olmayabilir de! 

Bir dilin yaşayıp yaşamayacağına yahut yaşasa bile “bilgiçleşip bilgiçleşmeyeceğine” (!) dair evrensel ve mutlak bir kural yoktur. Bunu ancak zaman, tesadüf veya irade tayin eder.

Dolayısıyla, bilim lügati değildir bahanesiyle Kürtçe eğitim isteyen insanların bu en meşru hakkını reddeden ulusalcı ırkçılara tabii ki hadlerini bildirmekle yükümlüyüz.

Ama hakkı savunuyoruz diye de yapay bir işgüzarlığa soyunmak zorunda değiliz.

Tek doğru tutum Kürtçenin özgürce gelişebileceği, duraklayabileceği veya ölebileceği zemini sunduktan sonra onu kendi evrimine bırakmaktır ki, gerisi Kürtlerin bileceği iştir!

hadiuluengin@taraf.com.tr