Başbakan’ın hastalığıyla başlayan bir konsantrasyon sorunu yaşıyor Türkiye. Bu konuda çeşitli spekülasyonların yaygınlığı bu konsantrasyon sorununun da nedeni. Çünkü sadece siyasetin değil ekonominin de geleceği bu spekülasyonlar çerçevesinde büyük bir belirsizlikle yüklü.

Oysa açıktır ki bütün ülkelerde başbakanların hastalanması bu türden spekülasyonlara neden olur. Dolayısıyla da bize özgü bir durumla karşı karşıya değiliz bir bakıma. Ama yine de Türkiye’nin geçmekte olduğu yere baktığımızda Başbakan’ın hastalığının bir başka anlam yüklü olduğunu da söyleyebiliriz.

Ama belki de yaşadığımız konsantrasyon sorununun başka sebepleri de var ve bunlar belki de iç içe geçerek bu “sası” durumu yaratmakta. Yani tatsız tuzsuz, heyecansız ve bir bekleme halini...

 
Bu yazıda Türkiye’nin 2002’den bu yana yaşadığı değişimlere, reformlara ve bunlar etrafındaki tartışmalara girmek değil niyetim. Bunların büyük bölümü tarihin çarklarının hızlanarak neredeyse yön değiştirmesine neden olacak kadar büyük ve önemli. Ama bazıları da bu değişim sürecinin parçası olmakla birlikte geldiği yer bakımından şimdi artık o değişimi tıkamaya yönelmiş ya da tıkama potansiyeli taşıma noktasında. Ben ekonomideki soluk kesilmesinden söz edeceğim ama siyasette de böyle bir durumun varlığı bugünlerde çok sık konuşulmakta.

Neden mi söz ediyorum?

AKP iktidarının, 1980’in Özal reformlarıyla oluşan yeni bir sınıfın yarattığı ekonomik ve kültürel dalganın üzerine oturan siyasi bir iktidar olduğunu biliyoruz. İslami renkler de taşıyan bu yeni sınıf gelişirken kendini, 1980 öncesinin hâkim iş dünyasıyla karşı karşıya buldu.

Bütün 80’li ve 90’lı yıllar bu sermaye kesimleri arasında bir çeşit savaş yıllarıydı. Eskilerin “kendi bankası da olan holding” türü örgütlenmelerle sınırladıkları krediler savaşın en önemli alanlarından biriydi. O günlerde bu yeni aktörlerin toplam yatırılabilir fonlar içinden alabildikleri kredi tutarı yüzde 3-4’ü geçmiyordu. Yani bunlar ekonominin “sesleri duyulmayan” mağdur kesimleriydiler.

2001’de yaşanan kriz bu kendi içinde “çatışmacı” ekonomik yapının daha fazla taşınamayacağını gösterdi. Eskinin büyük oyuncularının çoğu bankalarıyla birlikte battılar, batmadılarsa da batmaktan zor kurtuldular. Kemal Derviş’in programı da oyunun kurallarını değiştirerek yeni bir ekonomik yapının oluşmasını sağladı vs.

AKP’nin 2002’de iktidara gelmesiyle kimilerinin “Anadolu sermayesi” demeyi tercih ettiği bu yeni aktörlerin önleri açıldı. Gerek devletin imkânları ve gerekse yeni oluşturulan ekonomik yapı bunların gelişmelerini ve büyümelerini hızlandırdı. Şu anda toplam fonlardan aldıkları pay yüzde 40’lar civarında.

Bugünlerde ise AKP’nin üzerine oturduğu ekonomideki bu değişim dalgasının sonuna gelinmekte olduğuna dair emareler var. Çünkü bu değişim dalgasının içinde eskiler gibi “holding” olmayı yeğlemiş, eskiler gibi devletin kaynaklarına yönelmiş, eskiler gibi tüketiciye ve teknolojiye duyarsız kesimlerin varlığı bu dalganın sonuna gelindiği izlenimi veriyor.

Ekonomideki tempodan söz etmiyorum. Orada birçok şeye rağmen hâlâ canlı bir dinamik var. Ama o dinamiğin altında tıpkı bir zamanlar olduğu gibi ayırımcı bir biçimde çalışan yeni dinamikler de var. Özellikle Anadolu’da “tefecilerin” cirit atması bunun bir göstergesi.

Acaba diyorum 2011’in ağzımızda bıraktığı tatsız tuzsuz tadın Başbakan’ın hastalığı kadar ekonomideki bu soluğu kesilmişlikle de bir ilgisi var mı? Bir zamanların sesleri olmayanlarının sesi olmaya çalışan AKP, acaba yeni “sesleri olmayan” kesimler mi yaratmış durumda ve şu günlerde hissettiğimiz belirsizlik ve koordinasyonsuzluk hali de bu nedenle mi?

erolkatircioglu@gmail.com