Bu ülkenin laik kesimi, onlarca yıl topluma tepeden bakmasının, onu “eğitilmesi gereken” , “cahil”ve “göbeğini kaşıyan” olarak görmesinin faturasını bugün yalnızca kendilerine değil tüm topluma da ödettiriyor. Bugün iktidarın neredeyse muhalefetsiz kalmasının günahı da onların boynuna.

Demokrasilerde muhalefetsiz kalan iktidarların güçlerine güç katmaları ve tüm sistemi belirleyebilecek bir etkiye ulaşmaları ciddi bir olasılık. Bu olasılığın varlığı da otoriterlikle demokratiklik arasında bir Çin Seddi varmış gibi düşünmemizin doğru olmadığını söylüyor aslında. O nedenle de pekâlâ demokrasilerin de kendi içinde çeşitli renkler taşıyan farklı uygulamaları olduğu açık. Buna en yakın örnek bizdeki “sandık demokrasisi”dir sanırım. Sandığın, yani seçimlerin olduğu ve fakat diğer bütün özelliklerinin demokrasi fikrine uzak olduğu bir demokrasiye de demokrasi demek mümkün.

Buradan belki de daha genel olarak toplumsal zihniyetin evrilmişlik düzeyi ile demokrasi düzeyi arasında yakın bir ilişkinin var olduğu noktasına gelebiliriz. Örneğin zihniyetin ataerkil olduğu toplumlardaki demokrasinin de o ataerkilliğin bütün özelliklerini taşıması ile özgürlükçü bir zihniyetin olduğu toplumlardaki demokrasilerin de o özgürlükçü zihniyetin özelliklerini taşıması gibi.

Dengeleyici mekanizmalara olan ihtiyaç

Nitekim bugün demokrasileri olgunlaşmış birçok ülkede iktidarı dengeleyici mekanizmaların yerleşmiş olması tesadüf değil. Çoğunluk iktidarının gücünün azınlıkların varlıklarını ve taleplerini kesmemesi için düşünülmüş bu mekanizmaların varlığı da demokrasilerin ne denli gelişmiş olduğunun bir başka göstergesi.

Böyle bir yerden bakınca bugün AKP iktidarının gücünün, yarattığı hegemonik etkinin dengeleneceği bir durum yaratılamazsa bu toplumda kaçınılmaz olarak demokrasinin de daha fazla otoriterlik taşıyan bir yapıya evrilmesinin kaçınılmaz olma olasılığının ciddi bir olasılık olacağını söylemek mümkün.

“Kaçınılmaz” dedim ama yazdıktan sonra da bundan o kadar da emin olmamak gerektiğini bugün otoriterlik kokan bazı uygulamaların aslında AKP içinde de, AKP tabanında da rahatsızlık yaratabileceği olasılığını yabana atmamak gerektiğini düşündüm. Ama bu olasılığın yine de yavaş çalışan bir mekanizmayı ima etmesini de akılda tutarak yukarıdaki otoriterlik olasılığının daha büyük olacağı söylenebilir.

Başbakan’ın tavrı

Başbakan’ın son günlerde etmiş olduğu “Bütün milliyetçilikleri ayağımızın altına aldık”cümlesinden sonra medyanın “gayrı milli” bir medya olduğunu söyleyerek Milliyet gazetesini eleştirmesi, (doğruluğunu bilmemekle beraber) Hasan Cemal’i, Can Dündar’ı ve Derya Sazak’ı gazetenin patronuna şikâyet etmesi ve yazarların bir süreliğine yazı yazmayacaklarına şeklinde medyada yer alan haberler AKP hükümetinin, özellikle Başbakan’ın ağzından çıkan sözlerin özgürlükçü bir demokrasinin değil aksine otoriterleşen bir demokrasinin işaretleri değil mi?

Üstelik eleştirdiği yazarlar da içinde olarak medyada siyasi konularda yazı yazanların önemli bir çoğunluğunun Başbakan’ın attığı Kürt barışı konusunda adımları desteklerken medyayı “gayrı milli”olarak suçlaması gerçekten de kabul edilmesi “zor” ve “fazladan” bir davranış. Başbakan diyor ki“Demokrasilerde özgürlüklerin de bir sınırı vardır”. Bir an için bu cümleyi doğru kabul etsek bile, sorun bu sınırı kimlerin çizeceği sorunudur? Eğer bunun cevabı Başbakan’ın verdiği gibi “milli çıkarlar” ise, ve bu milli çıkarların bu ataerkil demokrasinin tayin ettiği çıkarlar olacaksa toplumun önemli bir kısmının buna itirazı olacağı açık.

Bence ortalığı bulandırmaya hiç gerek yok. Eğer yapılan görüşmelerin istenmediği biçimde medyaya sızması bir sorunsa bu sorun medyanın değil başta hükümetin sorunudur. O nedenle de yukarıdan konuşarak, atılan adımları teknik bir silah bırakmaya indirgeyerek, olur olmaz eleştiriler yaparak yol almamız zor.

Lütfen biraz dikkat.

erolkatircioglu@gmail.com