MOSKOVA - 1914 yılı 28 Haziran’ında Arşidük Franz Ferdinand ve karısı Düşes Hohenberg, Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip tarafından öldürüldüğünde sadece dünyayı felakete sürükleyen kanlı bir savaşın ilk kıvılcımı yakılmıyordu, Avrupa’nın ‘hasta adamı’ Osmanlı İmparatorluğu’nun ölüm fermanı da okunmuş oluyordu.

Bunun ardından yaşanan bir dünya savaşı sonrası, ellerindeki ölüm gücü yüksek ülkeler doğrudan çatışmaya girmelerini engelleyecek mekanizmalar buldu ama bu mekanizmalar dünyanın dört bir yanında irili ufaklı onlarca savaşın yaşanmasına engel olamadı.

Suriye ve Irak üzerinden bölgemizde yaşanan çatışmalar bunun son örneği. Amerika’nın ardından Rusya’nın alana doğrudan girmesi, oyunu ve kurallarını değiştirdi. Türkiye’nin Rus jetini düşürmesi ise yepyeni bir sayfa açtı.

PUTİN BEKLENTİYİ ARTIRDI

Moskova’da öfke var, evet kontrollü ama gizlenmeyen, Türkiye’ye bedel ödetilmesini talep eden bir öfke. Moskova ziyaretimizde 50 yılın siyasi krizinin göbeğinde bulduk kendimizi. Bugün Rus gazeteci, akademisyen ve siyasetçilerle yapacağımız ve uzun zaman önce planlanmış olan toplantı, Kremlin’den gelen talep üzerine iptal edildi.

Rusya sosyal medyası bir anda Türkiye’ye ve Erdoğan’a yönelik etiketli mesajlarla doluverdi. Akşam saatlerinden itibaren Türkiye’nin Moskova Büyükelçiliği’nin önü öfkeli; ama seviyeli küçük protesto gösterilerinin merkezi haline geliverdi. 10’dan fazla canlı yayın aracı saydığım alanda polis geniş güvenlik önlemleri almıştı. Bu sırada öfkeli kalabalık, elçiliğimize taşlı saldırıda bulundu.

Sürekli bir akış halinde olan, yani bir kısmı giderken yerlerine yenilerinin geldiği protestocular arasında Suriye bayrağı sallayan Araplar, Türkiye ve Erdoğan aleyhtarı sloganlar atan orta sınıf Ruslar vardı. Bir kenarda ölen askerler için İncil okuyan kadınlar da…

Ukrayna’da yaşanan gerilim sonucu Kırım’ın ilhakı, Hazar Denizi’nden radikal İslamcı unsurların füzeyle vurulması sonucu kabaran Rus gururu, Türkiye’nin hamlesiyle yara aldı. Rus toplumu bu hareketin karşılığının verilmesini bekliyor. Putin’in açıklamalarının bu beklentiyi artırdığı ise bir gerçek.

MUHTEMEL HAMLE KÜRT KARTI

Düne kadar Erdoğan’ın kameralar önünde Putin’e ‘‘Bizi Şanghay Beşlisi’ne alsanıza’’ dediği dönem geride kaldı. Moskova bundan böyle bombardıman uçaklarına avcı uçaklarının eşlik edeceğini açıklayarak, S-300 füzesi taşıyan destroyerini Akdeniz’in Türkiye sınırına yakın bölgesine göndererek Ankara’nın bir daha benzer hamle yapmasına izin vermeyeceğini açıkladı.

Daha kötüsü, Türk uçaklarının Suriye hava sahasına yönelik en küçük ihlalinin benzer bir tepkiyle karşılanması ihtimali yüksek. Gerilimi artırabilecek böyle bir riske rağmen, askeri tepkinin bununla sınırlı kalması muhtemel.

Tepkiler, ekonomi alanında hemen kendisini gösterecek. Rus radyo ve televizyonlarında Türkiye’den mal almayı derhal kestiğini açıklayan çok sayıda işadamı konuştu.

Kürtlere yönelik desteğin artması, AKP’ye yakın önemli isimlerin IŞİD’le doğrudan petrol ticareti yaptığına ilişkin belgelerin Birleşmiş Milletler’de açıklanması ve terör destekçisi ülke konumuna itilerek Türkiye’nin yalnızlaştırılmaya çalışılması sıradaki muhtemel diğer hamleler.

Ve elbette Kürt kartı… O da bir dahaki yazıya…