HDP’nin güçlü bir şekilde Meclis’e girmesi ile birlikte Kürt meselesinin parlamentoya taşınması ve çözüm yollarının bulunması yönünde yepyeni imkânların ortaya çıktığı düşünülmekteydi. Silahlı güçler geri plana çekilecek; “seçilmişler” daha çok söz sahibi olacaktı. Sorun büyük ölçüde yasal siyasetin konusu olacaktı. Beklenen buydu. Olmadı, eski “savaş günlerine” geri döndük. Bu kötü gidişin tek sorumlusunun Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın olduğunu düşünenlerin sayısı az değildir.

Olup biten her şey, sadece bir kişinin seçim sonuçlarını hazmedememesi veya erken seçim hırsıyla izah edilebilir mi? Gerçekte iş bu kadar basit miydi?

Bugünkü vahim durumu anlamak için sürecin başlangıç noktasına dönmek gerekiyor. İki yıl yedi ay önce durum bu kadar kötü değildi. Aksine, “umut” ve “iyimserlik” hâkimdi.

2012 yılının son gününde zamanın Başbakan’ı Tayyip Erdoğan, “İmralı ile görüşülüyor” yönünde açıklama yapması ile birlikte tüm ülkede olumlu bir hava esti. Bugün sürece karşı çıkanların bir bölümü dâhil, birçok kişi başlatılan görüşmelere büyük bir sempati ile yaklaştı. O günlerde, “bu sefer olacak galiba”, diyenlerin sayısı az değildi.

Ne yazık ki zaman ilerledikçe “umut” yerini “endişeye” bıraktı. Doğru zamanda doğru adımlar atılamadı. Barış süreci demokratikleşme hamleleri ile taçlandırılamadı; demokrasi ile bağı kurulamadı. Öcalan’ın istediği yasal değişiklikler ya yapılmadı ya da geç yapıldı. Süreç, dışlayıcı değil, kapsayıcı olmalıydı. Siyasi partiler, sendikalar, meslek odaları, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri; tüm bu kesimler müzakere masasının bir tarafını işgal etmeliydiler. Toplumdaki tüm seslerin sürece katılımını sağlamak gerekiyordu. Bu gerçekleşmedi. Türkiye’deki bütün renklerin söz söyleyebilecekleri, önerilerde bulunabilecekleri bir mekanizma yaratılamadı. Oysa farklı görüşler sürece olumlu katkılar yapabilirdi. Parlamento devreye sokulmadı ya da sokulamadı. Türkiye’nin en büyük ikinci partisinin Genel Başkanı “olup bitenlerden haberimiz yok” diyorsa, orada önemli bir eksiklik var demektir.

Çözüm sürecinin en önemli zaaflarından biri ise güven unsurunun bir türlü tesis edilmemesi olmuştur.

PKK yöneticilerinin, her fırsatta “bizim için çözüm süreci bitmiştir”, yönlü açıklamaları ne kadar yanlışsa, hükümetin adım atmakta isteksiz davranması da o kadar yanlıştı.

Peki, ya Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “Kürt sorunu yoktur” yönündeki açıklamalarına ne demeli. Bütün bunlar zaten zayıf olan “güven unsurunu” tamamen ortadan kaldırdı.

Barış ve Çözüm Süreci’ni “üçüncü bir göz” olarak izlemek ve gerektiğinde anlaşmazlıkları gidermek için devreye girebilecek olan “İzleme Heyeti”nin oluşmasına izin verilmedi. Böylelikle süreç önemli bir mekanizmadan mahrum bırakıldı.

Kendisinden çok şey beklenen, Abdullah Öcalan’ın istekleri yerine getirilmedi. Cezaevi koşullarının iyileştirilmesi yönünde ciddi adımlar atılmadı. Devlet yetkilikleri her görüşmede ona, “silahları bir tek sen bıraktırabilirsin” dediler, ancak çok istediği “pratik araçların yaratılması” yönünde en ufak bir çaba göstermediler. Önünü açmadılar, örgütünü yönetmesine izin vermediler. Ondan çok şey bekleyenler, ona çok az olanak sağladılar.

Süreç zaaflarla başladı ve öyle devam etti. Gün geldi süreci ilerletmek imkânsız hâle geldi, çöktü.

İyi bir durumda olmadığımız çok açık. Şu anda hep birlikte bir “savaş çukuru”nun içindeyiz. Bu çukurdan ancak ortak bir çabayla çıkabiliriz.

Barış ve çözüm ihtiyacı devam ediyor. Çözüm için, her şeyden önce “silahın” yerine “siyasetin” konuşacağı koşulların yaratılması gerekiyor. Gerisi nasıl olsa gelecektir.

Yeter ki, geçmişten dersler çıkarabilelim ve yaşanan onca zaaftan arınalım.

Mesud Barzani’nin dediği gibi “Yıllarca sürecek olan bir barış süreci, bir saatlik savaştan daha iyidir”.

enversezgin54@gmail.com