Bu haftanın haberleri orta dünyadan değil, New York’ta faaliyet gösteren Türk Kültür Merkezi’nin davetlisi olarak ziyaret ettiğim yeni dünyadan geliyor.

Kasım ayında gerçekleşecek başkanlık seçimleri için, adayların resmî olarak kampanya dönemini başladı. Anketlere göre Obama önde görünse de, Romney ile arasındaki oy farkı Obama’yı rahatlatacak kadar yüksek değil. Peki, tüm bu kampanya sürecinde Suriye meselesi ne kadar gündeme geliyor?

Geçen hafta Amerika’da görüştüğümüz siyasetçi ve gazetecilere göre bu seçim dönemini belirleyecek yegâne unsur ekonomi. Bunun dışındaki meseleler tali konular olarak görünüyor.

Özellikle Amerikan ordularını Irak’tan çektiğini vurgulayan Obama’nın seçimlere kadar Suriye konusunda adım atmayacağı konusunda neredeyse bir görüş birliği var. Hatta Amerika’da lobi faaliyeti yapan bir Suriyeli muhalif, bundan önce Libya müdahalesinde oldukça etkin olan Samantha Power’ın kendilerine, Obama’yı ikna etmeye çalışarak vakit kaybetmek yerine, Kongre’de şanslarını denemelerini önerdiğini söyledi. Amerikalı siyasetçiler ve kanaat önderleri, Suriye meselesinde Amerika’nın üzerine düşeni yapmadığı konusunda hemfikir. Suriye Ulusal Konseyi’nin uzun süredir talep listesinde olan, güvenli bölgelerin oluşturulmasına prensip olarak karşı çıkılmıyor, ancak seçim sonrası belirsiz bir zamana erteleniyor.

Tüm bunlara rağmen muhalifleri umutlandıran gelişmeler de yaşanmıyor değil. Obama’nın bir sonraki dönemde seçilmesi durumunda, dışişleri bakanı olma ihtimali yüksek olan John Kerry bu hafta Suriye konusunda söylem değiştirdi. Bundan önce Suriye’ye olası bir müdahaleye karşı temkinli duruşu ile bilinen Kerry, bu hafta Amerika’nın muhaliflere silah temin etmesi ve güvenli bölgeler oluşturulması gerektiğini söyledi.

Diğer taraftan Cumhuriyetçiler cephesinde ise Suriye konusunda daha sert bir duruş hâkim. Mitt Romney, Obama’yı bu konuda gerekli adımları atmamakla suçluyor ve bu meseleye müdahil olmayan Amerika’nın tarihî bir fırsatı kaçırabileceğini söylüyor. Suriye’ye müdahale konusunda bugüne kadar en net duruşu gösteren siyasetçi ise bundan önceki seçimlerde Obama’nın rakibi olan John McCain oldu. Bundan önce Hatay’daki mülteci kamplarını da ziyaret eden McCain, açık açık hava saldırısını savunan nadir isimlerden.

Annan Planı, uluslararası kamuoyuna Suriye meselesinde zaman kazandırmak için önemli bir işlev gördü. Fakat bu planın Kasım ayına kadar yürümeyeceği de ortada. Planın çökmesi durumunda Obama’nın müdahalesizlik üzerine kurulu stratejisine devam edemeyeceğini düşünenler de yok değil. Uluslararası kamuoyunun oyalamasının durumu kötüleştirdiğini ve ölü sayısını arttırmak dışında bir amaca hizmet etmediğini savunan Suriye muhalefeti ise her hafta Beyaz Saray önünde yaptıkları eylemlere devam ediyor.

Amerika’da Gelişen Türk Diasporası

Amerika ziyaretimiz boyunca Amerika’da son 10 yılda ciddi bir şekilde gelişen Türk diasporasının faaliyetlerini öğrenme imkânımız da oldu. New York’ta kurulmuş olan Türk Kültür Merkezi’nin faaliyetleri arasında Times Square’de mehter marşı ile Türk günleri düzenlemek de var, Columbia Harvard, Yale gibi Ivy League okulları işbirliği ile organizasyonlar düzenlemek de. Amerika’da faaliyet gösteren beş Türk okulundan biri olan Amity School yeni kurulmuş olmasına rağmen akademik ve spor başarıları ile etkileyici bir karne sunuyor. Okul öğrencilerinden yüzde 37’si Türkiye’den gelen veya Amerika’da yaşayan Türklerden, geri kalanı ise Amerikalı veya başka milletlerden öğrencilerden oluşuyor. Okulun Amerikalı öğrencileri hayatlarından memnun, bu okuldan, ailelerinin araştırması sonucu haberdar olduklarını ve yüksek eğitim kalitesi için tercih ettiklerini söylüyorlar. Okulun eğitim kadrosu bundan önce dünyanın değişik yerlerinde görev yapmış, azimli eğitimcilerden oluşuyor. Washington merkezli Turkic American Alliance ile Türkiye lehine lobi faaliyetleri yürütülüyor. Dinler arası diyalog konusunda faaliyet gösteren Rumi Forum ise önemli kanaat önderlerinin buluştuğu aktivitelere ev sahipliği yapıyor.

Tüm bu kurum ve inisiyatifler elbette realpolitik anlamında Türkiye’nin elini güçlendiriyor ve Türkiye’nin ve hatta İslam medeniyetinin Amerika’da tanıtımı konusunda önemli bir rol oynuyor. Ancak kanımca bu kurumların en önemli katkısı Amerika’da yaşayan sıradan Türklerin hayat kalitesini arttırmış olmaları. Böylesi açık ve liberal bir zihniyetle faaliyet gösteren bu kurumlar, Amerika’da Türklerin gettolaşması ve izolasyonunu engelliyor, farklı gruplar ile kurulan diyalog kültürü sayesinde önemli bir zihniyet dönüşümüne hizmet ediyor.

cerenkenar@gmail.com