Bazen bütün bir süreci, çok öne çıkmayan, neredeyse ayrıntıda kalmış haberlerle anlatabilirsiniz. Böyle iki gelişmeyle başlamak istiyorum.

Türkiye’nin NATO’ya katılımının 60. yılı nedeniyle NATO Genel Sekreteri Rasmussen, çokönemli bir açıklama yaptı. NATO’nun İzmir’de bir kara kuvvetleri üssü kuracağını söyledi. Bu karar, hem Türkiye’nin NATO’daki öneminin giderek artacağını bize anlatıyor hem de NATO’nun bölgedeki stratejisinin ipuçlarını veriyor.

NATO’yla devam edeceğim ancak, yine NATO haberi gibi, bu gündemde, ayrıntıda kalmaya mahkûm ama bize önümüzdeki günleri anlatan ikinci habere geçmek istiyorum.

Dün İstanbul’da önemli bir toplantı vardı. Makine İhracatçıları, üniversite-sanayi buluşması başlığında bir toplantı ve çalıştay yaptılar. Bugün makine sektörü, hem sanayileşmeyi hem de sanayileşme sonrasını anlatan çok önemli bir sektör. Araştırma-geliştirme ve inovasyonun önemli bir bölümünü bu sektör omuzlamış durumunda. Makine sanayilerini, öteden beri, silah sanayi ile geliştiren Almanya ve ABD’yi Çin makine ihracatında geride bıraktı. Arkasından da gelişmekte olan Asya geliyor. Çin ve Asya’nın makine ve yüksek teknolojide, Almanya ve ABD’yi yakalayıp geçmesi önemli; çünkü bu coğrafyanın buradaki adımları silah sanayine dayanmıyor. ABD’de üniversite-savunma sanayi işbirliği çok derindir ve bu ABD’nin militarist yüzünü oluşturur. Öte yandan Çin ve Asya kalkınması ve bu kalkınmayla üniversite işbirliği, militarizme değil barışa dayalı bir gelişmeye dayanır.

Türkiye’de makine sanayi ile üniversitenin bugünlerde bir işbirliği geliştirmesi Türkiye’nin Asya tipi kalkınmaya yaklaşmakta olduğunu anlatıyor. Bugün Türkiye’de sanayiciler, batmakta olan Alman sanayicileri dedektif gibi takip edip zor durumda olan Alman kökenli Avrupa firmalarını alıyorlar. Bu çok önemli bir gelişme ve bize şu itiş kakıştan Türkiye’nin nasıl çıkacağını gösteriyor.

Alman ve ABD sanayileri, (Almanya genellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşı’ndan önce, ABD ise genellikle ikinci savaştan sonra) ulusal ordulara dayalı militarizmin kucağında geliştiler. Ama bugün bu bitiyor. Dünya endüstri sonrası topluma geçiyor. Bilginin ulus-devletlerin militarizmi için geliştirildiği dönemleri geride bıraktık. Sanayi toplumu ve ulusal ordular aracılığıyla sanayileşme zamanları bitti.

NATO, bütün ulusal orduların üstünde bir küresel silahlı güç olarak artık sahnede.

NATO, Lizbon sonuç bildirgesinin önsüzünde, dünyanın değiştiği ve yeni tehditlerin oluşmakta olduğunun altı çizilerek, bütünleşmenin ve AB’nin önemine vurgu yapılıyor.

Dünya savaşının çıkmaması için ulusal orduların, bütünleşmeye paralel eritilmesi yeni NATO stratejisinin temelini oluşturur.

Bu strateji ‘denetim dışı’ ulus-devletler ile ilgileniyor. Bu, bugün İran olur yarın dünyanın herhangi bir yerinde söz dinlemeyen darbeci bir ordu hareketi ya da ulusalcı iktidar olabilir.

İşte bu anlamda NATO için tehdit tek başına İran falan değildir. Mesela eğer ki Türkiye’de ‘dar kafalı ulusalcılar’ (bu, ‘dar kafalı ulusalcı’ deyimi bana ait değildir. İlk defa Marx kullanmıştır) 2002-2007 sürecinde bir darbe yapsaydı ve iktidarlarını dünyadaki şu değişimerağmen sürdürmeye çalışsalardı Türkiye İran’dan daha önce gelen tehditti.

‘Mümtaz komutanların’ beşiği

NATO’ya envanterini açmayan ve NATO için hayli tartışmalı olan, keza NATO’nun da lağvedilmesini beklediği Ege Ordusu, başta Kenan Evren olmak üzere çok mümtaz şahsiyetlerin komutasında ‘çok önemli işler’ yapmıştır. Ege Ordusu’nun hemen hemen bütün komutanları bir darbe planının içinde olmuştur.

İşte şimdi NATO İzmir’de çok güçlü bir kara kuvvetleri komutanlığı kuracağını söylüyor.

Türkiye’de, eski bir Ege Ordusu komutanın yaptığı 12 Eylül’ün darbe Anayasası’na alternatif demokratik bir Anayasa süreci karanlık operasyonlarla engellenmeye çalışılırken, Türkiye’nin Ortadoğu’daki etkinliği de MİT’ten başlanarak kırılmak isteniyor.

Öte yandan Türkiye’de makineciler, Avrupa’daki sanayiye alternatif bir strateji geliştiriyorlar.

Ne acayip, ne güzel... Geçmişi, şu anı, geleceği aynı anda anlatan Boğaz vapurları gibi...