Dün ABD’nin başkenti Washington’da yapılan AB-ABD zirvesinde, küresel ekonominin yeni ve zorlu bir döneme girdiği vurgulandı. Biliyorsunuz bu tür zirvelerin sonuç bildirileri,  ‘vay be iyi ki toplanmışlar; yoksa uçurumun dibinde bulacakmışız kendimizi’(!) dedirten şaşırtıcı açıklamalardır. Yine öyle oldu... Bu tür zirveler bin kere de olsa, gün sonunda söylenenler daha bir müddet hep aynı olacak. Yani, ‘ekonomik büyümenin yeniden canlanması için işbirliği, büyüme kaynaklarının harekete geçirilmesi ancak bütün bunların finansal istikrarı gözetecek şekilde yapılması falan.’  Bu resmi bir dildir ve çok uzun bir süredir kapitalizmin en tepesindeki küresel kurumların her açıklamasında bu benzer kalıplar yer alır. Zaten bir sistemin, ideolojinin batma sürecine girip girmediğini geliştirdiği ve sürekli tekrar ettiği resmi jargondan anlarsınız. Bu resmi dil, artık günlük hayatta, okullarda, yazışmalarda, haberlerde hep karşınıza çıkmaya başlar. ‘Güçlü adımların atılmakta olduğu, kazanımların korunması gerektiği’ söylenir durur. Burada anahtar sözcükler, istikrar, güven, huzur ve hukuk devletidir. Tabii Batı bu krizle bir yolun sonuna geldiği için bu resmi dile şimdi daha çok başvuruyor. Hâlbuki biz yaklaşık seksen yıllık bir tecrübeye sahibiz. Bundan dolayı bu tür zirve sonuçları gerçekten hiç inandırıcı gelmiyor. Bu yüzden ben size daha inandırıcı bir hikâye yazayım.  

OECD, çeşitli alternatif senaryoları tartıştığı son raporunda, ‘acil eylem çağrısı’ yapıyor. OECD, 2012 için dünyanın büyümesini 3,4 olarak tahmin ediyor. Bu, böyle büyük bir dönüşümü öne çıkartan bir kriz için oldukça iyi sayılabilecek bir geçiş rakamı. Aşağıdaki grafikte yaklaşık 130 yıllık bir süreçte sistemin iki büyük hamisinin (Britanya ve ABD) reel büyüme oranlarını ve oluşturdukları kredi-varlık genişlemesini görüyorsunuz. Bu iki sürükleyici devlet, ekonomilerini reel olarak düşük büyütmüş ancak bu reel büyümenin iki katı kadar finansal varlık ve kredi genişlemesi yaratmış. Buna finans-kapitalin egemenliği diyoruz. Finans-kapitalin ve bugün gelinen durumun başlangıcını, Avusturyalı iktisatçı Rudolf Hilferding, 1910 yılında ‘Finans-kapital’ kitabında anlatmıştı. Şu sıralar neyin çöktüğü en çok tartışılan konu; kimileri ‘tamam kapitalizm çöktü’ diyerek işin içinden çıkıyor ama pek öyle değil. Ancak çöken bir şey var tabii. Aslında, tam da, Hilferding’in 20. yüzyılın başında anlattığı sistem çöktü. Tabii ki bu sistem bir yamalı bohça ve içinde çok ‘şey’ var. Burada ne ararsanız bulabilirsiniz. Katliamla kurulmuş ulus-devletler, petrol sınırları, petrol diktatörleri, sömürgecilik, emperyalizm, faşizm ve faşizmin sağı-solu... Hepsi buradaydı ve şimdi bitiyor. Bu anlamda, ulus-devlet paradigmasını aşamadığı için batan bugünkü Avrupa’da;  Dersim’de, 1938’de, bir dere içinde birbirine sarılarak kurşuna dizilen çocukların kanı üzerinde kurulan bu rejim de, tam burada bitti.

 Ama yerine ne gelecek; bu, bugün en sahici soru. Bunun için hiç hamaset yapmadan en olacak olandan başlayalım: Avrupa’da, başından beri genişlemeden ve başka bir Avrupa’dan yana olan çevreler nihayet anladı: İki gündür piyasalarda dolaşan ‘istikrar paktı’ projesi AB’nin parasal birlikten sonra mali birliğe gideceğinin ilk adımıdır ve bize bundan sonrasının a) mali birlik b) siyasi birlik c) Avrupa Birleşik Devletleri olacağını anlatmaktadır.

Dün ABD’nin başkenti Washington’da yapılan AB-ABD zirvesinde, küresel ekonominin yeni ve zorlu bir döneme girdiği vurgulandı. Biliyorsunuz bu tür zirvelerin sonuç bildirileri,  ‘vay be iyi ki toplanmışlar; yoksa uçurumun dibinde bulacakmışız kendimizi’(!) dedirten şaşırtıcı açıklamalardır. Yine öyle oldu... Bu tür zirveler bin kere de olsa, gün sonunda söylenenler daha bir müddet hep aynı olacak. Yani, ‘ekonomik büyümenin yeniden canlanması için işbirliği, büyüme kaynaklarının harekete geçirilmesi ancak bütün bunların finansal istikrarı gözetecek şekilde yapılması falan.’  Bu resmi bir dildir ve çok uzun bir süredir kapitalizmin en tepesindeki küresel kurumların her açıklamasında bu benzer kalıplar yer alır. Zaten bir sistemin, ideolojinin batma sürecine girip girmediğini geliştirdiği ve sürekli tekrar ettiği resmi jargondan anlarsınız. Bu resmi dil, artık günlük hayatta, okullarda, yazışmalarda, haberlerde hep karşınıza çıkmaya başlar. ‘Güçlü adımların atılmakta olduğu, kazanımların korunması gerektiği’ söylenir durur. Burada anahtar sözcükler, istikrar, güven, huzur ve hukuk devletidir. Tabii Batı bu krizle bir yolun sonuna geldiği için bu resmi dile şimdi daha çok başvuruyor. Hâlbuki biz yaklaşık seksen yıllık bir tecrübeye sahibiz. Bundan dolayı bu tür zirve sonuçları gerçekten hiç inandırıcı gelmiyor. Bu yüzden ben size daha inandırıcı bir hikâye yazayım.  

OECD, çeşitli alternatif senaryoları tartıştığı son raporunda, ‘acil eylem çağrısı’ yapıyor. OECD, 2012 için dünyanın büyümesini 3,4 olarak tahmin ediyor. Bu, böyle büyük bir dönüşümü öne çıkartan bir kriz için oldukça iyi sayılabilecek bir geçiş rakamı. Aşağıdaki grafikte yaklaşık 130 yıllık bir süreçte sistemin iki büyük hamisinin (Britanya ve ABD) reel büyüme oranlarını ve oluşturdukları kredi-varlık genişlemesini görüyorsunuz. Bu iki sürükleyici devlet, ekonomilerini reel olarak düşük büyütmüş ancak bu reel büyümenin iki katı kadar finansal varlık ve kredi genişlemesi yaratmış. Buna finans-kapitalin egemenliği diyoruz. Finans-kapitalin ve bugün gelinen durumun başlangıcını, Avusturyalı iktisatçı Rudolf Hilferding, 1910 yılında ‘Finans-kapital’ kitabında anlatmıştı. Şu sıralar neyin çöktüğü en çok tartışılan konu; kimileri ‘tamam kapitalizm çöktü’ diyerek işin içinden çıkıyor ama pek öyle değil. Ancak çöken bir şey var tabii. Aslında, tam da, Hilferding’in 20. yüzyılın başında anlattığı sistem çöktü. Tabii ki bu sistem bir yamalı bohça ve içinde çok ‘şey’ var. Burada ne ararsanız bulabilirsiniz. Katliamla kurulmuş ulus-devletler, petrol sınırları, petrol diktatörleri, sömürgecilik, emperyalizm, faşizm ve faşizmin sağı-solu... Hepsi buradaydı ve şimdi bitiyor. Bu anlamda, ulus-devlet paradigmasını aşamadığı için batan bugünkü Avrupa’da;  Dersim’de, 1938’de, bir dere içinde birbirine sarılarak kurşuna dizilen çocukların kanı üzerinde kurulan bu rejim de, tam burada bitti.

 Ama yerine ne gelecek; bu, bugün en sahici soru. Bunun için hiç hamaset yapmadan en olacak olandan başlayalım: Avrupa’da, başından beri genişlemeden ve başka bir Avrupa’dan yana olan çevreler nihayet anladı: İki gündür piyasalarda dolaşan ‘istikrar paktı’ projesi AB’nin parasal birlikten sonra mali birliğe gideceğinin ilk adımıdır ve bize bundan sonrasının a) mali birlik b) siyasi birlik c) Avrupa Birleşik Devletleri olacağını anlatmaktadır.

Öte yandan Ortadoğu’da, bir Birleşik Arap Devletleri topluğuna doğru gidiyor. Batıda Türkiye ve doğuda birleşik Rusya ya da Avrasya devletler topluluğu ile komşu olacak bu birlik bize önümüzdeki süreci anlatıyor.

Öte yandan Ortadoğu’da, bir Birleşik Arap Devletleri topluğuna doğru gidiyor. Batıda Türkiye ve doğuda birleşik Rusya ya da Avrasya devletler topluluğu ile komşu olacak bu birlik bize önümüzdeki süreci anlatıyor.