Bu hafta, ekonomide ve siyasette iki temel tartışma alanı bize Türkiye’nin hâlâ 20. yüzyılın ilk yarısında temelleri atılan devletçi-baskıcı bir sistemden çıkmak için nasıl çabaladığını ve çıkamazsa önündeki hiçbir sorunu kalıcı olarak çözemeyeceğini gösterdi. Bence CHP’nin ekonomi programı ve YSK kararları birbirini, ekonomik ve siyasi olarak tamamlayan iki temel tartışma alanımız. CHP’nin ekonomi programı konusunda iktisat bilimi açısından teknik düzeyde çok şey söylenebilir. Bunların bir bölümünü programın açıklandığı gün ve ertesi gün söyledim, yazdım. Zaten seçim öncesi açıklanan bu tür programların teknik ağırlıkları her zaman siyasi gündeme kurban edilir. Burada da öyle olmuş, bu doğal.

Ancak üzerinde durulması gereken nokta, programın eklektik ruhu ve bu özelliğin, CHP için yalnız ekonomi de değil siyasi alanda da bir çıkmaz olması. CHP kendisini-hâlâ- sol bir parti olarak tarif ediyor ve solu da devletin alanını genişletmek ve devlet müdahalesini toplumun her yerine, kesimine hâkim kılmak olarak anlıyor.

Örneğin gelir dağılımını düzeltmenin, yoksulluğu önlemenin tek yolunun ‘sosyal-devlet’ üzerinden yapılacak bir gelir aktarımı olduğunu düşünüyor ve başka bir yolun olabileceğini düşünmek bile istemiyor.

Yine aynı şekilde ‘topluca’ zenginleşmek sanayileşmenin bir sonucu olarak anlatılınca, ister istemez, ithal ikamecikten başlamak üzere (bebek sanayileri korumak ve büyütmek gibi List’in 19. yüzyıldan kalma teorileri) devletin koruyup-kollayacağı bir sanayi çıkış noktası olarak alınıyor. Bu anlayış, 20. yüzyılda başta İtalya olmak üzere İspanya ve Yunanistan’da diktatörlükler zamanında geçerli olmuştur. Mesela faşist İtalya’da ithal ikameci ve himayeci ekonomi politikaları, 1923-1929 arasında sınaî üretimini yüzde 25 artırmıştır. Devlet müdahaleciliği İspanya’da da, benzer bir süreç izledi. Ama tam burada, faşizmle devletçi ‘sol’ arasındaki o çok ayrı sanılan gerçek ortaya çıkıyordu. Mesela Mussolini, ‘Korporatif Devlet Üzerine Söylevler’ adlı kitabında, krizin kapitalizmin sonucu olduğunu söyleyerek, bireysel kara değil, kolektif kara dayalı korporatist, devletçi bir sistemin, kapitalizmi aşan toplumsal çıkar temelinde bir sosyalizm olacağını iddia ediyordu. Yine Yunanistan’da Metaksas diktatörlüğü, 1920’lerden başlamak üzere çok kapsamlı kamu yatırım programı ve yüzde 20 ile yüzde 150 arasında değişen koruyucu gümrük tarifesi başlatarak, sınaîleşme hamlesine geçti. Aynı tarihlerde Stalin’de, Sovyetler demek elektrik ve çelik üretimi demek diyecekti. Aslında bugün birbirinin içine geçti gibi görünen ve günlük siyaseti tıkayan sol ve sağ kavram ve yaklaşımlar daha 20. yüzyılın pratiğinde iç içe girmişti. İşte bugün CHP programının ‘ucubeliği’ teknik düzeyi, tutarsızlığı değildir; bu tutarsızlık bir sonuçtur. Esas olan CHP’nin yeni ve sol sandığı şeyin çağdışı bir devletçi-giderek faşist- anlayış olmasıdır. Aslında aynı durum kendisini CHP’nin solunda tarif eden ve bu anlayışla iktidar partisine muhalefet eden siyasi yapı ve partiler için de geçerlidir. Tam da bu nedenden dolayı, bugün

12 Eylül’de solcu olduğu için tutuklanan birçok ‘tanıdık’- ‘iyi’ sanatçı ve aydın o çok şaşırdığımız durumda ve yerdedir.

Bugün neredeyse seçimleri tehlikeye atan bir provokasyon ortamına davetiye çıkaran YSK kararları da-yanlıştan dönülmeye çalışılsa da- devleti, seçmenin iradesinden yukarıda gören bu devletçi-faşist anlayışın sonucudur.

Şimdi tabii ki CHP, YSK kararına başından beri karşı çıktı ama şu tarihsel bağlantıyı kurmak gerek; sosyal-devlet maskesi altında bile olsa ,ekonomide devleti öne çıkaran anlayışın siyasette zorunlu sonucu YSK, YÖK gibi merkezi ve kararı tartışmasız, nihai olan devlet kurumlarıdır.