- 18.06.2015 00:00
Tarihsel bir gün yaşıyoruz, çocukluğumuzdan bu güne yaşamımıza girdi her akşam Tv.de onu görerek büyüdük.Yaşamasak o yılları inanırdık,ailece olumsuz günler geçirmemize de neden oldu.
Memlekette ise onlarca faili meçhul,yüzlerce katliam sorumlusu, darbe koşullarının hazırlanmasında payı olan, karşı devrimci, karanlık bir ismi "rahmetle" ananlarla da işimiz var. 3 gün yas ilan edilmiş olması karşısında şaşırıyorum sadece, halk düşmanı Denizlerin katiline yas tutup ağlamak bizim işimiz değil!
#KötüBilirdik ! kısacası,bana sağcılar adam öldürdü, dedirtemezsiniz diyen Süleyman Demireldi.
Türkiye siyasi tarihinin bir dönemine damga vuran Demirel dönemi,beş binden fazla devrimci demokrat insanımızın katledildiği MC (milli Cephe hükumetleri)döneminin başbakanıdır.
12 mart döneminde Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının İdamına "Evet" diyerek de suca ortak olmuştur.
Son döneminde CHP’le dirsek temasını sürdüren ”bilirkişi ” durumunda idi.
Tarihe düşülecek notlar arasında hafızamıza yer etsin ve unutulmasın diye yaptıklarını kayıt altına alıp güncelleme günü bizim için, işte tam da bu nedenle gözümüz aydın olsun.
Süleyman Demirel döneminde 360 kişi köz altında kaybedildi.
Bugün ölen 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in 90’lı yıllarda başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemlerde 360 kişi gözaltında kaybedildi.
Demirel 90’lı yıllarda başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemlerde 360 kişi gözaltında kaybedildi. 9. Cumhurbaşkanı ve eski Başbakan Demirel bugün hayatını kaybetti.
Galatasaray Meydanı’nda buluşan kayıp yakınları 9 Ocak 2010’dayaptıkları açıklamada, “ölüm listelerini bizzat Süleyman Demirel verdiği itiraflarını” hatırlatarak Demirel kayıplarla ilgili yargılanmasını istemişti: “Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ‘Polisin elini soğutmayın’ buyurdu. Ve bütün hükümetleri döneminde gerçekten de polisin eli hiç soğumadı. ‘Kayıplar cebimde değil ki vereyim’ sözünün sahibi Demirel’i yargılayın.”
Hakikat Adalet Hafıza Merkezi zorla kaybedilenler veri tabanına göre, Demirel başbakan olduğu 20 Kasım 1991-16 Mayıs 1993 ile cumhurbaşkanı olduğu 16 Mayıs 1993-16 Mayıs 2000 arasında kaybedilenlerin isimleri şöyle:
Başbakan, 20 Mayıs 1991 / 16 Mayıs 1993
Zorla kaybedilenler Yer Tarih
Ayhan Efeoğlu İstanbul, Şişli 06.10.1992
Ayten Öztürk Tunceli 27.07.1992
Emin Savgat ve Tahir Koçu Şırnak,Cizre 01.02.1993
Hasan Kaya ve Metin Can Elazığ 21.02.1993
Mehmet Ertak Şırnak 20.08.1992
Hüsamettin Yaman ve Soner Gül İstanbul,Fatih 05.05.1992
İlhan Bilir Şırnak 01.01.1992
Ömer Sulmaz Şırnak,Cizre 01.01.1993
Ramazan Özalp Şırnak,Cizre 01.01.1993
Hasan Gülünay İstanbul 20.07.1992
Ahmet Şahin Diyarbakır,Lice 18.03.1993
Mehmet Nezir Duman Şırnak,İdil 13.02.1993
Abdullah Buluter ve Sadık Ekin Batman 01.01.1993
Cemal Özkurt ve Ömer Güven Şırnak 26.02.1993
Hüseyin Eser Mardin,Midyat 19.12.1992
Hüseyin Temurtaş Şırnak,Güçlükonak 01.01.1992
Nezir Acar Mardin,Dargeçit 08.04.1992
Necat Türk, Rıda Yavuz ve Serhat Bilen Mardin,Derik 15.08.1992
Mehmet Tan Şırnak 15.12.1992
Namık Erkek Mersin 19.12.1992
Abdulhakim Tanrıverdi Şırnak,Cizre 01.04.1993
Nadir Nayci Şırnak,Cizre 01.01.1993
Agit Akipa ve İbrahim Demir Şırnak,İdil 12.12.1991
Ahmet Berek Şırnak,Cizre 01.01.1993
Cumhurbaşkanı, 15 May 1993/16 May 2000
Zorla kaybedilenler
Yer Tarih
Ahmet Ürün Şırnak 14.04.1996
Ahmet Yetişen Batman 14.11.1994
Ali Efeoğlu İstanbul,Pendik 05.01.1994
Ali İhsan Çiçek ve Tahsin Çiçek Diyarbakır,Lice 10.05.1994
Ali Müldür Şırnak,Silopi 01.01.1994
Ali Tekdağ Diyarbakır 13.11.1994
Atilla Osmanoğlu Diyarbakır 25.03.1996
Ayşenur Şimşek Ankara 24.01.1995
Cemal Kavak Diyarbakır 24.04.1996
Cemile Şarlı ve Ramazan Şarlı Bitlis,Tatvan 24.12.1993
Cezayir Örhan, Hasan Örhan ve Mehmet Selim Örhan Diyarbakır,Kulp 24.05.1994
Derviş Özalp Şırnak,Cizre 10.02.1994
Ebubekir Dayan Şırnak,Cizre 17.01.1994
Emin Altan Diyarbakır 07.04.1996
Emin Kaya Şırnak,Güçlükonak 01.01.1994
Enver Akan Mardin,Dargeçit 15.10.1998
Fahriye ve Mahmut Mordeniz Diyarbakır 28.11.1996
Ferhat Tepe Bitlis 28.07.1993
Fethi Ildır Şırnak,Cizre 01.09.1993
Fethi Yıldırım Şanlıurfa,Viranşehir 05.01.1994
Fettah Erden Şırnak,Güçlükonak 01.04.1994
Fikri Özgen Diyarbakır 27.02.1997
Hasan Aydoğan, M. Ali Mandal, Metin Andaç ve Neslihan Uslu İzmir,Çeşme 31.03.1998
Hasan Bayram, Raşit Demirhan ve Sabri Akdoğan Diyarbakır,Lice 01.05.1994
Hasan Ocak İstanbul 21.03.1995
Hazım Ünver Şırnak,Silopi 01.10.1996
Hüseyin Demir Şırnak,Silopi 26.09.1994
Hüseyin Koku Kahramanmaraş,Elbistan 20.10.1994
İbrahim Adak ve Mehmet Gürri Özer Şırnak,Cizre 01.02.1994
İhsan Haran Diyarbakır 24.12.1994
İkram İpek, Servet İpek ve Seyithan Yolur Diyarbakır,Lice 18.05.1994
İlyas Eren Diyarbakır 11.03.1997
Kenan Bilgin Ankara 12.09.1994
Kerevan İrmez Şırnak,Silopi 19.10.1995
Kuddusi Adıgüzel ve Mirze Ateş Diyarbakır,Kulp 15.03.1994
Lokman Akay Şırnak,Cizre 06.11.1995
Mahrem Tanrıverdi ve Mehmet Tanrıverdi Diyarbakır,Lice 06.05.1994
Mehmet Faysal Ötün Mardin,Derik 02.10.1994
Mehmet Salim Acar Diyarbakır,Bismil 20.08.1994
Mehmet Şah Şeker Diyarbakır,Bismil 09.10.1999
Mehmet Şerif Avşar Diyarbakır 22.04.1994
Mehmet Toru ve Resul Erdoğan Şırnak,Güçlükonak 23.04.1994
Mehmet Elçi ve Mehmet Turay Şırnak,Cizre 05.02.1994
Muhsin Taş Şırnak,Cizre 14.10.1993
Mehmet İlbasan ve Mustafa Aydın Şırnak,Cizre 01.08.1994
Nezir Tekçi Hakkari,Yüksekova 01.04.1995
Orhan Yakar Bingöl 17.11.1996
Osman Kayar Şırnak,Silopi 15.05.1994
Ramazan Bilir Şırnak 01.01.1995
Önder (Ender) Toğcu Diyarbakır 29.11.1994
Piro Ay Mardin,Derik 17.05.1994
Ramazan Elçi Şırnak,Cizre 01.02.1994
Recai Aydın Diyarbakır 02.07.1994
Sadık Ulumaskan ve Seyithan Ulumaskan Şanlıurfa 04.12.1997
Abdurrahman Olcay, Abdurrahman Coşkun, Davut Altınkaynak, Hikmet Kaya,
Mehmet Emin Aslan, Nedim Akyön, Seyhan Doğan ve Süleyman Seyhan Mardin,Dargeçit 29.10.1995
Süleyman Durgut Şırnak,Cizre 14.07.1994
Süleyman Şık Şırnak,Silopi 01.01.1994
Bilal Batırır Mardin,Dargeçit 08.03.1996
Şeyhmuz Yavuz Diyarbakır 11.03.1994
Tahir Macartay ve Veysi Başar Şırnak,İdil 22.07.1993
Nihat Aydoğan Mardin,Midyat 01.11.1994
Yusuf Nergiz Diyarbakır,Kulp 03.10.1997
Ali İhsan Dağlı Diyarbakır,Silvan 14.04.1995
Fehmi Tosun ve Hüseyin Aydemir İstanbul 19.10.1995
Ahmet Üstün Şırnak,Cizre 01.04.1994
Abdülkerim Kalkan Şırnak,Cizre 01.05.1994
Ebubekir Aras Şırnak,Cizre 13.07.1994
Ahmet Bulmuş Şırnak,Cizre 01.04.1994
Kemal Mubariz Mardin,Nusaybin 01.02.1994
Hasan Baykura Şırnak,Cizre 01.12.1993
İzzettin Acet ve Mehmet Emin Kaynar Şırnak,Cizre 28.10.1994
Mehmet Acar Şırnak,Cizre 01.02.1994
Bedri Berek Şırnak,Cizre 01.01.1994
Nazım Babaoğlu Şanlıurfa,Siverek 12.03.1994
Halit Özdemir, Hamdo Şimşek, Hükmet Şimşek, İbrahim Akıl, Mehmet Salih Demirhan ve Şemdin Cülaz Şırnak,Silopi 14.06.1993
Ali Karagöz Şırnak,Cizre 27.12.1993
Abdullah Efelti Şırnak,Silopi 24.02.1995
Mehmet Fındık, Ömer Fındık ve Ömer Kartal Şırnak,Silopi 31.12.1995
Kasım Alpsoy Adana 18.05.1994
Nazım Gülmez Tunceli,Hozat 14.10.1994
Hamza Arslanoğlu Diyarbakır,Lice 01.10.1995
İhsan Arslan Şırnak,Cizre 27.12.1993
Şefik Geçgel Şanlıurfa,Siverek 11.11.1993
Yahya Yakut Mardin,Midyat 05.09.1993
Turgut Yenisoy Diyarbakır,Bismil 04.10.1994
Hacı Şili Şırnak,Güçlükonak 20.12.1993
Edip Çelik ve İbrahim Çelik Batman 10.07.1994
Hüseyin Taşkaya Şanlıurfa,Siverek 06.12.1993
Vejdin Avcıl Mardin,Derik 12.06.1994
Abdulgani Dağ Mardin,Nusaybin 23.07.1994
Salih Çalık ve Sinan Fidan Diyarbakır,Kocaköy 06.06.1994
Abdurrahim Demir Mardin,Kızıltepe 17.08.1995
Nureddin Yalçınkaya ve Şemsettin (Nejat) Yalçınkaya Mardin,Kızıltepe 01.01.1995
Üzeyir Kurt Diyarbakır,Bismil 25.11.1993
Adil Ölmez Şırnak,Cizre 01.04.1995
Mustafa Sayğı (Saygı) Şanlıurfa,Suruç 03.06.1994
Mehmet Zeki Yılmaz Hakkari,Yüksekova 22.02.1994
Ahmet Yaman Şırnak,Uludere 01.07.1995
Edip Aksoy ve Orhan Cingöz Diyarbakır 07.06.1995
Abdulbaki Birlik, Kemal Birlik, Zeki Alabalık ve
Zübeyir Birlik Mardin,Kızıltepe 29.03.1995
Abdulbaki Işık Diyarbakır 28.10.1995
Abdulselam Çelik Diyarbakır 06.11.1997
Fehmi Akyürek ve Ramazan Ayhan Diyarbakır 26.10.1995
Ahmet Özdemir, Ahmet Özer, Bahri Esenboğa,
Fikri Şen ve İlhan İbak Şırnak,Güçlükonak 13.08.1994
Ali Bulut, Ekrem Bulut, Fahri Bulut, Mustafa Bulut ve
Ramazan Bulut Diyarbakır,Lice 13.05.1994
Aydın Esmer Muş 14.09.1999
Bahri Kağanaslan Diyarbakır 29.10.1993
Bedri Alağam (Algan) Diyarbakır 25.01.1995
Ahmet Biçimli Diyarbakır,Silvan 20.09.1994
Cemal ve Yaşar Göksel Şanlıurfa,Viranşehir 11.02.1995
Halil Yiğit Şanlıurfa 30.11.1995
Mehmet Şen Gaziantep,Nizip 26.03.1994
Bahri Budak ve Metin Budak Diyarbakır,Lice 30.05.1994
Ali Uçar Batman,Gercüş 09.07.1997
Aydın Ay Batman 10.07.1993
Abdulvahap Ateş Mardin,Kızıltepe 14.06.1994
Ahmet Eğitmiş Bingöl 22.05.1998
Fahri Balyeci Diyarbakır 26.09.1996
Hasan Esenboğa Şırnak,Cizre 25.12.1994
Mahmut Önerarı Diyarbakır,Lice 08.12.1996
Ramazan Tekin ve Şirin Bayram Diyarbakır,Kulp 01.11.1996
Casim Paksoy Şırnak,Uludere 13.09.1994
Faik Kevci Şanlıurfa,Viranşehir 08.12.1993
Selahattin Gümürcü Diyarbakır,Bağlar 25.11.1996
Osman Buluttekin Diyarbakır,Kulp 23.08.1995
İzzet Tuğal Diyarbakır,Lice 19.11.1995
Mehmet Can Ayşin Diyarbakır,Lice 08.05.1994
Zeynel Kürsep Batman 24.03.1994
Hüseyin Sevim ve İskender Sevim Batman 05.09.1993
Mehmet Emin Özalp ve Nurettin Erşek Şırnak,İdil 25.09.1994
Mahmut Demirel (Demirer) Batman 02.04.1994
Fahri Kusun Diyarbakır 26.07.1995
Tevfik (Teyfik) Kusun Diyarbakır 29.11.1996
Resul Saçan Batman 09.08.1994
İsa Gök Batman 12.06.1994
İsmail Ağaya Batman 29.05.1994
Abdülkerim Akti ve Ramazan Akti Mardin,Midyat 01.12.1994
Mehmet Şah İkincisoy Diyarbakır 22.11.1993
Mehmet Mungan Şırnak,Silopi 18.03.1998
Mehmet Emin Doğru Batman 23.11.1993
Abdullatif Yağızay Mardin,Nusaybin 01.11.1995
Ali Gündüz, Fatih Kaya ve Mustafa Kaya Batman 16.09.1998
Mehmet Arıcı, Muhsin Güngör, Hasan Muhammet Hasan (Iraklı), Nevzat Hasan Muhammet Ahmet (Iraklı), Şahuvan Muhammet Emin (Iraklı), Salih Latif Muhammet Hasan (Iraklı) ve Suran Sabır Muhammet Emin (Iraklı) Hakkari,Şemdinli 28.09.1999
Murat Yıldız İzmir,Bornova 23.02.1995
Düzgün Tekin İstanbul,Bağcılar 21.10.1995
Eyüp Karabey ve Mahir Karabey Hakkari,Çukurca 26.12.1995
Mehmet Ay, Necati Aydın ve Ramazan Keskin Diyarbakır 04.04.1994
Murat Aslan Diyarbakır 10.06.1994
Mehmet Yaşar Hakkari,Yüksekova 28.02.1994
Mehmet Güler Silvan,Batman 01.12.1997
Erdoğan Şakar İstanbul,Şişli 13.08.1993
Mehmet Zeki Doğan Hakkari,Çukurca 07.06.1994
Servet Aslan ve Şahabettin Latifeci Diyarbakır 04.09.1994
Ali Can Öner, Mahmut Acar, Mehmet Emin Bingöl ve Yakup Tetik Muş 01.11.1993
Naif Demir Hakkari,Çukurca 06.03.1995
Abdulkadir Çelikbilek Diyarbakır 14.12.1994
Çayan Çiçek Diyarbakır,Lice 27.05.1994
Selami Çiçek Şırnak,Cizre 10.06.1994
Mahmut Abak ve Mehmet Emin Abak Mardin,Kızıltepe 15.01.1995
Abdurrahman Abi ve Süleyman Abak Mardin,Kızıltepe 20.11.1994
Ahmet Kalpar Şanlıurfa,Siverek 07.12.1993
Yusuf Tunç Mardin,Kızıltepe 09.02.1994
Ömer Ölker Şırnak,İdil 15.04.1994
Mustafa Erzik Batman,Sason 01.05.1994
Yılmaz Gümüş Batman 21.10.1993
Halis Kılıç, Metin Karsüt (Karsu) ve Mehmet Diyarbakır,Silvan 10.03.1994
Sabah Oruç Diyarbakır,Bismil 13.02.1996
Mursal Zeyrek Şırnak,Silopi 26.05.1994
Selahattin Akbulut Diyarbakır,Bismil 21.06.1995
Servet Bayram Diyarbakır,Hazro 08.07.1995
Mehmet Şirin Maltu Batman,Kozluk 31.01.1995
Ahmet Dansık, Mehmet Dansık ve Yusuf Kalenderoğlu Şırnak,Silopi 22.02.1995
Abdullah Özdemir ve İzzet Padır Şırnak,Silopi 06.06.1994
Selahattin Bilen Şırnak,Silopi 01.10.1995
Abdulaziz Gasyak, Ömer Candoruk, Süleyman Gasyak ve Yahya Akman Şırnak,Cizre 06.03.1994
Hasan Ergül Şırnak,Silopi 23.05.1995
Halil Birlik ve Mehmet Bilgeç Şırnak,Silopi 07.11.1996
Ahmet Çakıcı Diyarbakır,Hazro 08.11.1993
Deham Günay Şırnak,Silopi 11.07.1997
Hakkı Kaya Diyarbakır 16.11.1996
Kamil Bilgeç Şırnak,Silopi 27.11.1995
İsa Efe Mardin,Derik 09.07.1996
Mehdi Akdeniz Diyarbakır,Kulp 20.02.1994
Mehmet Özdemir Diyarbakır,Sur 26.12.1997
Şemsettin Yurtseven, Mikdat Özeken ve Münür Sarıtaş Hakkari,Yüksekova 27.10.1995
Zeki ve İlyas Diril Şırnak,Beytüşşebap 13.05.1994
Ramazan Yazıcı Diyarbakır 22.11.1996
Zozan Eren ve Orhan Eren Diyarbakır 26.09.1997
Talat Türkoğlu Edirne 01.04.1996
Süleyman Soysal Şırnak,Silopi 29.11.1995
İsmail Bahçeci İstanbul 24.12.1994
Rıdvan Karakoç İstanbul 01.03.1995
Cemal Geren Şırnak,Cizre 01.01.1994
Ahmet Şayık ve Mehmet Ömeroğlu Şırnak,Silopi 07.01.1994
Halil Alpsoy İstanbul,Küçükçekmece 01.01.1994
Abdo Yamık, Bahri Şimşek, Behçet Tutuş, Celal Aziz Aydoğdu, Hasan Avar, Mehmet Salih Akdeniz,Mehmet Şah Atala, Mehmet Şerif Avar, Nesrettin Yerlikaya, Ümit Taş, Turan Demir Diyarbakır,Kulp 01.10.1993
Abdulhamit Düdük Şırnak,Cizre 16.07.1994
Abdullah Canan Hakkari,Yüksekova 17.01.1996
Abdullah Düşkün Şırnak,Cizre 01.05.1994
Abdullah İnan, Aşur Seçkin, Casım Çelik, Cemal Sevli, Hayrullah Öztürk, Hurşit Taşkın, Kemal İzci, Mirhaç Çelik, Naci Şengül, Salih Şengül, Seddık Şengül, Reşit Sevli ve Yusuf Çelik Hakkari,Şemdinli 24.07.1994
Abdullah Turğut Şırnak,Silopi 01.11.1995
Abdulvahap Timurtaş Şırnak,Silopi 14.08.1993
Abdurrahman Hoca Şuho, Salih Yusuf Tahir ve Süleyman Halil Teli Şırnak,Silopi 30.11.1995
Abdurrahman Yılmaz Şırnak,Cizre 01.02.1994
Abidin Pulat ve Sabri Pulat Şırnak,Silopi 01.10.1995
Abdurrezzak Binzet Şırnak,Silopi 16.07.1997
Ahmet Bozkır, Halit Ertuş, Lokman Kaya, Selahattin Aşkan ve Süleyman Tekin Hakkari 26.08.1996
Ahmet Er Hakkari,Çukurca 14.07.1995
Ahmet Sanır Şırnak 01.03.1994
Ahmet Şen Şırnak,Güçlükonak 01.01.1994
(AS/HK)
1965-1993 yılları arasında da yedi farklı hükümette toplam 10 buçuk yıl başbakanlık yapan, 1993-2000 arası cumhurbaşkanı olan Süleyman Demirel hayatını kaybetti.
İstanbul – BİA hazırladığı habere göre,
500-336
Türkiye’nin 9. cumhurbaşkanı olan Süleyman Demirel tedavi gördüğü Ankara Güven Hastanesi’nde saat 02.05’te solunum yolu enfeksiyonu ve kalp yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti.
Hastaneden yapılan açıklamada 13 Mayıs’ta hastaneye kaldırılanSüleyman Demirel’in durumunun giderek ağırlaştığı, 16 Haziran itibariyle solunum ve kalp fonksiyonlarında ileri derece kötüleşme olduğu bugün saat 02.05’te hayatını kaybettiği belirtildi.
1965-1993 yılları arasında da yedi farklı hükümette toplam 12 yıl başbakanlık yapan, 1993-2000 arası cumhurbaşkanı olan Demirel 91 yaşındaydı.
Süleyman Demirel
İsmet İnönü ve Tayyip Erdoğan’dan sonra en uzun süre başbakanlık yapmış kişi olan Demirel, 31 yaşında genel müdür, 40 yaşında parti genel başkanı, 41 yaşında başbakan oldu.
Demirel, Türkiye’nin çok partili sisteme geçtiği 1946’dan sonraki dönemde, kurduğu yedi hükümetle en çok hükümet kuran siyasetçisidir.
Fikret Kızılok “Süleyman Hep Başbakan” adlı şarkıyı bestelemişti.
Siyaset öncesi
Süleyman Demirel 1 Kasım 1924’te Isparta İslamköy’de doğdu. 1948’deNazmiye Şener’le evlenen Demirel, 1949’da İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu.
1950’de Elektrik İşleri Etüd İdaresi’nde çalışmaya başladı. Sulama ve elektrik konularında araştırma yapmak için ABD’ye gönderildi ve 1954’te dönemin başbakanı Adnan Menderes tarafından Devlet Su İşleri (DSİ)Genel Müdürlüğü’nde Barajlar Dairesi Başkanlığı’na atandıktan sonra 1955’te DSİ Genel Müdürlüğü’ne tayin edildi.
1962-1964 arasında serbest müşavir-mühendis olarak çalıştı. Aynı yıllarda Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde (ODTÜ) inşaat mühendisliği dersleri verdi.
Siyasete giriş
1962’de Adalet Partisi’ne (AP) girdi ve aynı yıl genel idare kuruluna seçildi. 1964’te AP Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala’nın ölümünün ardından 28 Kasım 1964’teki genel kongrede AP Genel Başkanı seçildi.
AP’nin 1965 seçimlerinde yüzde 52,8 oy almasıyla 30. Hükümeti kurdu ve Türkiye’nin 12. başbakanı oldu.
Demirel, 27 Mayıs darbesi cumhurbaşkanı kara kuvvetleri komutanlığından emekli orgeneral Cemal Gürsel’in sağlık durumu kötüleşince genelkurmay başkanlığından emekli, tabii senatör Cevdet Sunay’ı aday gösterdi. Sunay 28 Mart 1966’da cumhurbaşkanı oldu.
12 Ekim 1969 tarihindeki genel seçimlerde AP yüzde 47 oy alarak yine tek başına iktidar oldu ve Demirel 3 Kasım 1969’da ikinci hükümetini kurdu.
AP’de bölünme
Halktan gelen destek AP’nin bölünmesini önleyemedi. Kendisine bağlı “Yeminliler” hizbindeki kişilerin kayırılması, ülkede günden güne artan toplumsal, iktisadi, siyasi karışıklıklara son verilmesi ve eski Demokrat Oarti (DP) mensuplarının siyasi haklarının iadesi sorunun çözülmesi gibi istekleri dile getiren milletvekilleri partiden çıkarıldı.
Bunun üzerine 72 AP’li senatör ve milletvekili aynı istekleri içeren bir muhtırayı Demirel’e verdiler. Demirel’in, “biz muhtırayla iş görmeyiz” diyerek belirtilen istekleri gözardı etmesi karşısında, 11 Şubat 1970’te 41 AP’li milletvekili bütçe görüşmeleri sırasında ret oyu vererek Demirel’i istifaya zorladı. Bütçenin güvenoyu alamaması üstüne Demirel ertesi gün başbakanlıktan istifa etti.
Bu olaylardan sonra Celal Bayar çevresindeki AP milletvekilleri istifa ederek eski Demokrat Parti’nin mirasçısı olarak Demokratik Parti’yi kurdular. Aynı dönemde AP’nin İslamcı kanadının önemli bir bölümü partiden ayrılıp Necmettin Erbakan’ın kurduğu Milli Nizam Partisi’ne (MNP)katıldı.
Demirel, Mart 1970’te yeni bir hükümet kurdu ve aynı yıl yapılan 5. Kongre’de yeniden genel başkan seçildi.
12 Mart
Demirel, iktisadi durumun bozulması, 15-16 Haziran olayları, gençlik hareketleri, Türk Lirası’nın yüzde 66 değer kaybetmesi ve grevler karşısında, 1961 Anayasası’nı suçlayarak bu anayasayla ülkenin yönetilemeyeceğini savundu.
Ardından gelen 12 Mart muhtırası ile başbakanlıktan istifa etti ve Nihat Erim hükümeti kuruldu.
Demirel’in istediği yönde Anayasa değişiklikleri 12 Mart döneminde gerçekleştirildi.
Deniz’lerin idamına evet dedi
Deniz Gezmiş, Yusuf Arslan ve Hüseyin İnan Türk Ceza Kanunu’nun 146/1 maddesi uyarınca idam cezasına çarptırıldığında Meclis’te yapılan oylamada Süleyman Demirel ve AP grubu infazdan yana oy kullandı.
Süleyman Demirel, 15 yıl sonra idamları “Soğuk savaşın talihsiz olaylarından biri ” sözleriyle yorumladı.
Milliyetçi Cephe hükümetleri
Demirel’in liderliğindeki AP, 14 Ekim 1973 genel seçimlerinde Bülent Ecevit liderliğindeki Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) karşısında yenilgiye uğradı ve 11 yıl aradan sonra ikinci parti oldu.
31 Mart 1975’te Demirel’in başkanlığında AP, MSP [Milli Selamet Partisi], MHP [Milliyetçi Hareket Partisi] ve Cumhuriyetçi Güven Partisi’nden oluşan “1. Milliyetçi Cephe” olarak adlandırılan koalisyon hükümeti kuruldu.
1977 seçimlerinde ise CHP yüzde 41,4, AP ise yüzde 36,9 oy aldı. Ancak seçim sonrası kurulan Ecevit hükümeti güvenoyu alamayınca, Demirel MSP ve MHP’nin de katılımıyla oluşan 2. Milliyetçi Cephe hükümetinin başbakanı oldu.
1978’de CHP’nin tek başına iktidar olmasının ardından 1979 ara seçimlerinde MHP ve MSP’nin de desteğiyle altıncı kez başbakan oldu ve 12 Eylül darbesine kadar bu görevi sürdürdü.
Bu süreçte Turgut Özal’ı Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı’na getirdi.
12 Eylül
12 Eylül 1980’deki darbeyle başbakanlığı sona erdi ve Gelibolu Hamzakoy’da yaklaşık bir ay gözetim altında tutuldu. Partisi 16 Ekim 1981’de kapatılıncaya kadar başkanlıktan ayrılmadı.
1982’de 10 yıl siyaset yasaklıları kapsamına alındı. Mayıs 1983’te siyasi partilerin kurulmasına izin verilmesinden sonra, Demirel “Tapulu arazime gecekondu yaptırmam” diyerek askeri yönetimin Bülent Ulusu’ya kurdurmaya çalıştığı partiye de, Turgut Sunalp liderliğindeki Milliyetçi Demokrasi Partisi’ne de Turgut Özal liderliğindeki ANAP’a da destek vermedi.
20 Mayıs 1983’te AP’nin devamı olarak Büyük Türkiye Partisi kuruldu. Ancak, 31 Mayıs 1983’te AP’nin devamı olduğu gerekçesiyle Milli Güvenlik Konseyi tarafından kapatıldı. Demirel de siyaset yasağını çiğnediği gerekçesiyle dört ay Zincirbozan’da tutuldu.
DYP dönemi
6 Eylül 1987’deki referandumla birlikte siyasi yasağı kalkan Demirel, 24 Eylül 1987’de Doğru Yol Partisi’nin genel başkanlığa seçildi ve 1987, 1988, 1990’da yapılan büyük kongrelerde genel başkanlığa yeniden seçildi.
20 Ekim 1991’de DYP oyların yüzde 27’sini alarak Meclis’te birinci parti olunca Demirel hükümeti kurmakla görevlendirildi ve Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) ile koalisyon hükümeti kurdu.
Cumhurbaşkanlığı
17 Nisan 1993 tarihinde 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın ölümü sonrası 16 Mayıs 1993’te dokuzuncu cumhurbaşkanı oldu.
Demirel’in cumhurbaşkanlığı görev süresinin dolmasına yaklaşık bir ay kala DYP’nin cumhurbaşkanlığı süresinin beş yıl daha uzatılmasını öngören teklifi DSP, MHP ve ANAP’lı milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.
Demirel, 16 Mayıs 2000’de koltuğu Ahmet Necdet Sezer’e bıraktı.
Yorum Yap