Dünyamızı ve ahiretimizi biçimlendiren insanlık onurunu yüceltmek ya da çiğnemek ikilemi. Hakları ihlal edilmiş onuru çiğnenmiş insanları görerek susmak, seyirci kalmak, herkese sıratı kılıçtan keskin kılmakta.

Cuma hutbesinin konusu insanlık onuruydu. Ne güzel bir hutbe konusu olmuş. İslam’ın can mal emniyetine getirdiği güvenceyle birlikte eşitlik anlayışından bahsedilmesine çok ihtiyacımız var. Din, dil, ırk, kavim, millet ayrımı yapılmaksızın ve inançlı ya da inançsız olduğuna bakılmaksızın –hüküm bize ait olmadığından ve kalplerde gizli olanı bilemeyeceğimizden- eşref-i mahluk kavramının her bir insanı tanımladığını sıkça tekrarlamak çok önemli. Aynı topraktan yaratılmakla eşitlendiğimizi, Yaratanın kendi ruhundan Adem’e üflemesiyle onun soyundan gelen hepimizin şereflendiğimizi; dinin insana verdiği temel görevlerin başında insan onurunu yüceltmenin geldiğini ne kadar söylesek az. Az zira insanlar çoklukla Kabil’in yolundan gitme eğiliminde.

Kul hakkıyla karşıma gelmeyin buyurmuş Allah. Kul hakkı bu dünyanın işi demek ki Allah’a havale edemeyiz. Kendi sorumluluğumuz. Kendimiz çözmeliyiz. Bu nedenle tanıdığım pek çok hassas dindar, aldığı bir kuruş borcu ödemeden rahat edemez. Bir toplu iğneyi, bir tutam tuzu ölüm başa gelmeden ödemek mümkün olmamışsa varislerine vasiyet etmek adettendir. Ancak kul hakkı deyince ölçülebilir maddi değerlerin akla gelişi, kavramın hakkını vermekten uzak kaldığımızı gösterir. İnsan onurunu kırmanın ödenmesi imkansız kul hakkı olduğu pek düşünülmez, nitekim. Oysa para pul eşya bir şekilde ödenir. Varisler varislere öder o da mümkün olmazsa sadaka verilir muhtaçlara, ödemenin bir yolu bulunur. Kalp kırmak, gönül yıkmak hele de yüceltmekle yükümlü olduğumuz haysiyetini çiğnemek insanların, telafisi zor, ödemesi yok. Bugün hutbede yazık ki konu buralara gelemedi. Sadece emekçilerin emeğiyle, onlara saygıyla ilgili sünnetten örnekler getirilmekle yetinildi. Emek sömürüsünün had safhaya çıktığı günümüzde ibret alanlar için bu kadarı bile çok kıymetli tabi. Ancak hak ihlalinin doğrudan doğruya kul hakkına girmek olduğu etraflıca anlatılmalıydı, cemaate. Dinimizde var olan kul hakkı kavramının, evrensel insan hakları kavramını olduğu gibi içerdiği hatta ötesine geçtiği söylenmeliydi.

Mahşere bırakılamayacak hesaplar olduğundan bu dünyanın hukukuyla düzenlenmeli. İnsan hakları, kimsenin vicdanına emanet edilemeyecek kadar önemli. Dünyamızı ve ahiretimizi biçimlendiren insanlık onurunu yüceltmek ya da çiğnemek ikilemi. Hakları ihlal edilmiş onuru çiğnenmiş insanları görerek susmak, seyirci kalmak, herkese sıratı kılıçtan keskin kılmakta. İktidarın, devletin dini ve vicdanı da olmadığından kesinlikle insan hakları hukukunu öncelikle ahirete inananlar, devlete dayatmalı.

Cuma günü hutbeyi dinlerken, hutbenin ötesine geçip insan hakları kavramına dalarken Perşembe gün işinden el çektirilen Ömer Faruk Gergerlioğlu’nu düşünmeden, yazmadan olmazdı elbet. Ömer Faruk Bey ki, insan hakları hukukunun dindarların temel görevlerinde olduğunu anlatmaya ömrünü vermiş kişi. Anlatmakla yetinmeyip hayatını bu mücadeleye adamış. Topraktan yaratılanın eşitliğini, toprağa gidişin somutlaştırdığı, ana yüreğinde bıraktığı acıyla adeta eşitliğin tecessüm edişini anlattığı mesaj gerekçesiyle işinden el çektirilişi ibretlik. Ölüm acısını işaret ederek yazdıklarının, varlık sebebi insanı yaşatmak olan hastanesine ters gelmesi de ironi.