Ülkenin değiştiğine hiç şüphe yok, toplumsal ve siyasal değişim at başı gidiyor.

Değişim toplumlar için kaçınılmaz ve gereklidir. Yasaların çağa uyarlanması, sistemlerin hak ve özgürlük istikametinde hareket etmesi genel olarak günümüzde değişim süreçlerinin ana eksenini oluşturuyor.

Bununla birlikte, her değişimin iyi, doğru, isabetli olduğu elbette söylenemez. Nitekim bizde durum biraz böyle.

Örneğin siyasi alanda son derece olumlu, sonuç verici, açık topluma götüren ve işaret eden bir dizi değişim yaşadık, yaşıyoruz.

Ancak siyasi arenada değişim makarasının ters istikamette sardığı durumlardan azade değiliz. Bugün sık karşımıza çıkan devletçi, otoriter zihniyet meseleleri, güvenlikçi, aşırı siyasi ahlakçı kokular, siyaseti sivil değerleri de aşan biçimde 'doğru ve karar' hiyerarşisinin tepesine oturtarak mutlaklaştırma görüntüleri bu konuda açık örnekler.

Toplumsal değişim baskülünde ise durum hiç şüphe yok ki çok daha iyi, kalıcı...

Sık söyleriz siyasi irade olmadan toplumsal yol alınmaz, siyasi iradenin hamlelerinin derinliği ve meşruiyetini sağlayan toplumsal irade, beklenti ve dinamiklerdir.

Bu açıdan bakıldığında siyasetçi ne denli tümünü kendisine mal etse de, Türkiye'de toplumun yaşanan değişim sürecinde önemli bir rolü ve yeri bulunuyor.

Sınırlı bir bölümü dışında laik kesimde demokratikleşme, İslami kesimde sisteme entegrasyon ve modernleşme yıllar içindeki deneyimler sonucunda gerçekleştiler, nesiller ve yenilenen zihniyetler ürettiler. AK Parti gibi yapılar da özünde bu değişim meyvesi olarak ortaya çıktılar.

Toplumsal değişimin pek çok taşıyıcısı oldu...

Ama bunlardan biri son derece önemlidir ve öndedir:

Toplumun kendisiyle ve geçmişiyle yüzleşmesi...

Toplumsal yüzleşme, resmi ve cemaat tarihlerinin dışına çıkma, toplumsal gerçeklikler tarihine ulaşma, siyasi ve toplumsal geçmişin kirli yönlerini açığa çıkararak arınma, sağlıklı ve demokratik bir kimliğe doğru yol alma, vicdan ve adil hafızayı merkeze alma çabasıdır.

Bugün Kürt sorununun yarattığı, öteki düşmanlığını azdıran öfke haline rağmen toplumun son yıllardaki ana serüveninin serencamı böyledir.

Alevi meselesi, Dersim, Ermeni sorunu, cumhuriyetin ölümcül din politikaları, İstiklal Mahkemeleri, İskipli Atıf Hoca'nın simgelediği acılar, Diyarbakır Cezaevi, JİTEM, 6-7 Eylül, Varlık vergisi...

Bunların her biri toplumun kendisiyle konuşma ve yüzleşme 'araçları'dır.

Adını hatırlatmaya gerek var mı bilmem, Hrant Dink, bir Türkiyeli olarak bu yüzleşme sürecine ne büyük katkıda bulunmuştu.

Kimileri tarihe hem tanıklık yapar, hem tarihin yapımına katkıda bulunur.

Yukarıdaki satırlar aslında onlardan birisini anmak için yazıldı:

Hasan Cemal...

O cesur, dürüst ve doğru bildiğini risk alarak söyleme iradesine sahip bir yazardır.

Yeni bir kitabı çıktı Hasan Cemal'in.

'1915: Ermeni Soykırımı' başlığını taşıyor. Ve kitapla Hasan Cemal tarih tanıklığından çıkıp, tarih yazıcıları arasına girmiş bulunuyor. Ülkenin yüzleşme hamlelerinde 'önde' bir tutum, bir konum alıyor.

Birkaç gün önce bir gazeteye bu konuda verdiğim bir söyleşinin bir bölümünü paylaşmak isterim:

'Hasan Cemal önce kamusal bir entelektüel, bir gazeteci, toplumsal bir figürdür. Böyle bir figürün iç hesaplaşmasını, kendisiyle yüzleşmesini aktarması, dününden bugününe nerelerden geçerek yol aldığını anlatması, her okuyan için, her duyan için, her insan için önce düşünmeye davettir.

Ama Hasan Cemal aynı zamanda İttihat Terakki'nin üç yönetici paşasından birisinin, Cemal Paşa'nın torunudur. Cemal Paşa Ermeni Soykırımı'yla itham edilmiş, 1921 yılında Ermeniler tarafından öldürülmüş bir asker. Bugün 98 yıl sonra Cemal Paşa'nın torununun soykırımdan söz ediyor olmasının tarihi önemi ortadadır...'

Hafife almayın, kimileri kızsa da biz iyileşiyoruz.